تأثیر ایدئولوژی سیاسی بر جهت‌گیری اخلاقی حسابرسان
محورهای موضوعی : حسابداری مالی و حسابرسی
محمدرضا پورعلی لاکلایه
1
*
,
فائزه مؤذن نماز
2
,
مهدی مران جوری
3
,
رضیه علی خانی
4
1 - گروه حسابداری، واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، ایران.
2 - دانشجوی دکتری حسابداری، گروه حسابداری، واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، ایران
3 - گروه حسابداری، واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، ایران
4 - گروه حسابداری،واحدچالوس،دانشگاه آزاداسلامی،چالوس،ایران.
کلید واژه: ایدئولوژی سیاسی, جهت‌گیری اخلاقی حسابرسان, ایده آل گرایی, نسبی‌گرایی اخلاقی,
چکیده مقاله :
جهت‌گیری اخلاقی برای قضاوت حسابرسان یکی از موضوعات مهم و موثر در حسابرسی و تصمیم گیری استفاده کنندگان اطلاعات مالی است. مطالعات گوناگونی در خصوص عوامل اثر گذار بر این مهم صورت گرفته است که اکثر آنها اثر ویژگیهای فردی و اخلاقی حسابرسان را مورد بررسی قرار داده اند. در این پژوهش به بررسی تأثیر ایدئولوژی سیاسی بر جهت‌گیری اخلاقی حسابرسان پرداخته شده است. نمونه آماری این تحقیق شامل 201 نفر از مدیران و شرکا در مؤسسات حسابرسی عضو جامعه حسابرسان رسمی مستقر در تهران در سال 1400 است. مبانی نظری تحقیق از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و داده‌های تحقیق بر اساس پرسشنامه جمع‌آوری شده و با استفاده از نرم‌افزار SmartPLS مورد تحلیل قرار گرفته است. فرضیه‌های تحقیق بر اساس روش همبستگی و با استفاده از معادلات ساختاری مورد بررسی قرار گرفته است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که ایدئولوژی سیاسی بر شاخص‌های جهت‌گیری اخلاقی حسابرسان (شامل ایده آل گرایی و نسبی‌گرایی اخلاقی) تأثیر مثبت و معناداری دارد. به طور کلی نتایج پژوهش نشان می‌دهد ویژگیهای محافظه کارانه حسابرسان با منشاء سیاسی، در رعایت اخلاق حرفه‌ای از جمله عوامل تأثیرگذار محسوب می‌شود. همچنین این تحقیق می‌تواند اطلاعات سودمندی را برای سیاست‌گذاران حرفه حسابرسی فراهم آورده و موجب بسط نتایج تحقیقات رفتاری در حوزه حسابرسی می‌شود.
Ethical orientation for auditors' judgment is one of the most important and effective issues in auditing and decision-making by users of financial information. Various studies have been conducted regarding the factors affecting this issue, most of which have examined the effect of auditors' personal and moral characteristics. In this research, the effect of political ideology on auditors' ethical orientation has been investigated. The statistical sample of this research includes 201 managers and partners in auditing firms, members of the official auditors community based in Tehran in 2021. The theoretical basis of research has been collected through library studies and research data based on questionnaires and analyzed using Smart PLS software. Research hypotheses have been investigated based on correlation method and using structural equations. The findings of the research show that Political ideology significant effect on auditors' moral orientation indicators (including moral idealism and relativism). In general, the results of the research show that the conservative characteristics of auditors with political origins are among the influential factors in observing professional ethics. Also, this research can provide useful information for the policy makers of the auditing profession and expand the results of behavioral research in the auditing field.
فهرست منابع
اسدیان اوغانی، اصغر، حاجیها، زهره، رویایی، رمضان علی و وکیلی فرد، حمیدرضا، 1398. تحلیل رابطۀ جهت‌گیری‌های اخلاقی با شدت و حساسیت اخلاقی. اخلاق در علوم و فناوری. ۱۴ (۳)، صص ۱۴۱-۱۳۷.
بشریه، حسین. 1382. دانش سیاسی. چاپ سوم. تهران. موسسه نگاه معاصر.
بمانی محمد آبادی، مجید، رویایی، رمضانعلی. 1400. تاثیر ایدئولوژی سیاسی و تعهد حرفه ای بر قضاوت حرفه ای حسابرسان. فصلنامه علمي پژوهشي دانش حسابداري و حسابرسي مديريت. 10 (39). صص 67-57.
پورعلی، محمدرضا، آزره، فاطمه، صمدی لرگانی، محمود و دیانتی دیلمی، زهرا، 1400. تاثیر ویژگی تاریک شخصیت بر رفتار شهروندی سازمانی حسابرسان: آزمونی از نظریه خود تعیین کنندگی. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت. 10 (38). صص 396-381.
پورعلی، محمدرضا، شهیر، امید، صمدی لرگانی، محمود و محفوظی، غلامرضا، 1401. بررسی رابطه ویژگی های شخصیتی و رفاه مالی و رفتار مالی جامعه حسابدران رسمی ایران. فصلنامه علمي پژوهشي دانش حسابداري و حسابرسي مديريت. 11 (4). صص 74-61.
حسینی، سیده محبوبه، سلیمانی، مجید و اوحدی، فریدون، 1393. مقایسه جهت‌گیری‌های اخلاقی در جامعه پزشکان و حسابرسان. مدیریت فرهنگی. 8 (26). صص 127-117.
خلیلی پور، مهدی، کامیابی، یحیی و نبوی چاشمی، سیدعلی، 1398. تاثیر رویکردهای اخلاقی حسابداران بر کیفیت اطلاعات حسابداری با نقش تعدیل کنندگی اندازه و اهرم مالی. پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، سال 11، شماره 43، صص 91-117.
رحمانی نیا، احسان، یعقوب نژاد، احمد، 1396. عوامل موثر بر تصمیم گیری اخلاقی حسابرسان داخلی. فصلنامه علمی پژوهشی دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت. 6 (24). صص 145-166.
سامانی پور، حسن، محمدی، تیمور، شاکری، عباس و تقوی، مهدی، ۱۳۹۹. الزامات نظارت احتیاطی کلان و تأثیر آن بر ثبات نظام بانکی ایران. فصلنامه اقتصاد مالی، ۱۴ (۵۲). صص 26-1.
شایسته شجاعی، پرویز، پور زمانی، زهرا و یعقوب نژاد، احمد ، ۱۳۹۹. تأثیر معیارهای رفتار اخلاقی (محیط اخلاقی، تعهد حرفه‌ای، ارزش‌های اخلاقی و ایدئولوژی اخلاقی) بر عملکرد حسابرسان. دو فصلنامه حسابداری ارزشی و رفتاری. ۵ (۱۰). صص ۳۱۸-۲۸۱.
شجاع، حسین، مهربان پور، محمدرضا، جهانگیرنیا، حسین و غلامی جمکرانی، رضا، 1400. ارائه مدل تاثیر سرمایه های فرهنگی، اجتماعی و اخلاقی بر استقلال مدیران مالی و کیفیت گزارشگری. فصلنامه اقتصاد مالی، 3 (56). صص 195-171.
علیزاده گان، لیلا، صمدی لرگانی، محمود و ایمنی، محسن ، 1401. تاثیر تیپ شخصیتی و اخلاق حرفه ای بر توانایی حسابرسان در کشف تقلب با استفاده از تئوری برنامه ریزی شده با نقش تردید حرفه ای. پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، دوره 14، شماره 2، صص 49-77.
کریم آبادی، محمد، جهانگیرنیا، حسین، حاجیها، زهره و غلامی جمکرانی، رضا ،1401. ارزیابی معیارهای آیین رفتار حرفه ای در کیفیت حرفه حسابرسی مستقل، پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، دوره 14، شماره 3، صص 79-101.
گل پرور، محسن ،1394. رابطه ایده آل گرایی، نسبیت‌گرایی، ماکیاولیسم و ارزش‌های فرهنگی با رفتارهای غیراخلاقی (مطالعه موردی یک سازمان دولتی). جامعه پژوهشی فرهنگی. 6 (2). صص 169-139.
یعقوبی صالح آبادی، رسول، پور زمانی، زهرا ،1401. تحلیل رابطه هویت حرفه‌ای و جهت‌گیری اخلاقی با قضاوت اخلاقی حسابرسان مستقل.فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری. 17 (3). صص 138-131.
یوسفی شارمی، میرامید، بنی مهد، بهمن،1398. تأثیر عواطف فردی بر بی‌طرفی حسابرس. دانش حسابداری مالی. 6 (1). صص 185-163.
Andolo, J.B., David, A. A. and Pesudo, 2021. The Effects of Competence and Motivation on Audit Quality with Ethical Orientation as a Moderating Variable. International Journal of Science and Business, IJSAB International. 5(4). 59-79.
Arrami, N., QingXiang Y., 2022. Impact of Ethical Training on Auditors’ Ethical Decision Making in Morocco. Studia Universitatis , Vasile Goldis” Arad – Economics Series. 32 (2).41-64.
Burns,T.J. , 1992. Class dimensions, individualism and political orientation. social spectrum. 12(3). 349-362
Chung, J., J. R. Cohen, and G. S Monroe., 2015. The Influence of a Self- Interest Threat to Auditor Independence and Emotion on Auditors Inventory Valuation Judgments. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=2557630
Clikeman, P. and Henning, S., 2000. The Socialization of Undergraduate Accounting Students. Issues in Accounting Education. 15(2). 1–17.
Clore, G. L., Schwarz, N., & Conway, M., 1994. Affective causes and consequences of social information processing. In R. S.Jr., & T. K. (Eds).
Fogetry, T.J. ,1992. Organizational socialization in accounting firms: a theoretical framework and agenda for future research. accounting, organization and society. 17(2). 129-149
Forgas, J. P., 1995. Mood and judgment: The affect infusion model (AIM). Psychological Bulletin. 117 (1). 39−66.
Forgas, J. P. and J. M. George., 2001. Affective Influences on Judgments and Behavior in Organizations: An Information Processing Perspective, Organizational Behavior and Human Decision Processes 86 (1): 3-34.
Forsyth, D., 1984. A Taxonomy of Ethical Ideologies. Journal of Personality and Social Psychology. 39(4). 175–184.
Glover, S. M and D.F. Prawitt., 2014. Practitioner summary: Enhancing auditor professional skepticism: The professional skepticism continuum. Current Issues in Auditing. 8(2). 1-10.
Griffith, E. E., J. S.Hammersley, K.Kadous, and D.Young., 2015. Auditor mindsets and audits of complex estimates. Journal of Accounting Research. 53(1). 49-77.
Helmy, H., 2018. The Influence of Ethical Orientation, Gender, and Religiosity onEthical Judgment Accounting Students. Advances in Economics, Business and Management Research, 57, 50-56.
Hurtt, R. K., 2010. Development of a Scale to Measure Professional Skepticism. Auditing: A Journal of Practice & Theory. 29(1). 149-171
Indriasih D, A S Wiwit., 2023. The Role of Ethical Orientation and Moral Intensity in Improving Ethical Decision of An Auditor. Jurnal Aset. 13 (2). 185-196
Ismail, S. and Yuhanis, N., 2018. Determinants of ethical work behaviour of Malaysian public sector auditors. Asia-Pacific Journal of Business Administration. 10(1). 21-34.
Ismail, Z. R., 2019. Influence of ethical ideology and emotional intelligence on theethical judgement of future accountants in malaysia. Meditiari accountancy research, 805- 821.
Jefferey, C., 2006. The Applicability of a Contingent Factors Model to Accounting Ethics Research. Journal of business ethics. 68(1). 1-18.
Johari, Razana & Mohd-Sanusi, Zuraidah & Zarefar, Arumega., 2019. Auditor’s Ethical Judgments: The Influence of Moral Intensity, Ethical Orientation and Client Importance. International Journal of Financial Research. 10(6). 20- 77.
Kohlberg L., 1984. The philosophy of moral development: the nature and validity of moral stages essays on moral development. San Francisco: Harper & Row. 2(1). 123-137.
Mahanta, K. G., 2020. Exploring the role of ethics in the emotional intelligenceorganizational commitment relationship. Asian Journal of Business Ethics, 276- 303.
Piazza, J.and Sousa., 2013. P.Religiosity, political orientation, and consequentialmalist moral, Thinking. social psychological and personality science. 55(2).1-90
Puteri, l., Restuningdiah, N., Makaryanawati., 2023. The Influence of Ethical Ideology on Ethical Judgment with Professional Commitment as Mediator (Study on Public Accountant Firm Auditors in Malang, Journal of Applied Business, Taxation and Economics Research, 2(4), 418-433
Stromback Camilla, Therese Lind, Kenny Skagerlund, Gustav Tinghog., 2017. Does self-control predict financial behavior and financial wellbeing? accepted for Journal of Behavioral and Experimental Finance. 14(3). 30-38.
Sulastri, I. U., 2021. Does Emotional Intelligence and Religiosity Affect the Ethical Judgment of Accountign students? Journal Of Accounting And Business Education, 21-30.
Sweeney, J. T., & Fisher, D. G., 1999. Politics, faking, and self-presentation: How valid is the P score of the Defining Issues Test? Research on Accounting Ethics. 5(2). 51–75.
Sweeny, J.T., Quirin, J.J. and Fisher , G., 2015. A structural equation model of auditors’ professional commitment: The influence of firm size and political ideology. Advances in accounting behavioral research. 6(2). 3–25
Zarei Reza, Azadeh Esmaeeli and Safa Zarei., 2016, Studying the Influential Factors on Ethics in Accounting and Auditing Regarding Personal Dimensions, International Business Management. 10 (7). 1141-1150.