اثر همزیستی میکوریزایی در افزایش تحمل به تنش خشکی در گندم

محورهای موضوعی : اکوفیزیولوژی و فیتوشیمی گیاهان دارویی و معطر

محمد آرمین ¹ , محمد رضا شریفی ² , ابراهیم مرتضوی ³

1 - هیات علمی
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد
3 - دانشجوی کارشناسی ارشد

تاریخ دریافت : 1394/12/16 تاریخ پذیرش : 1395/01/06 تاریخ انتشار : 1393/02/01

کلید واژه: تنش خشکی, گندم, میکوریزا, همزیستی,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی اثر همزیستی میکوریزایی در افزایش تحمل به تنش خشکی در گندم آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در بیرون گلخانه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی سبزوار در سال زراعی 1392-1391 انجام شد. فاکتورهای مورد مطالعه نوع گونه میکوریزا Glomus mosseae و Glomus intradicese به همراه تیمار شاهد عدم تلقیح و زمان اعمال تنش به صورت قطع آبیاری (آبیاری کامل، قطع آبیاری در زمان ساقه رفتن، قطع آبیاری در زمان گلدهی و قطع آبیاری در زمان پر شدن دانه) بود. نتایج آزمایش نشان داد که اجزای عملکرد گندم شامل ارتفاع بوته، تعداد پنجه بارور و تعداد سنبله تحت تأثیر همزیستی میکوریزایی قرار نگرفت و اختلاف آماری معنی‌داری بین مصرف یا عدم مصرف میکوریزا مشاهده نشد. اما بالاترین وزن هزار دانه عملکرد بیولوژیکی و عملکرد اقتصادی در شرایط استفاده از گونه G. mosseae به دست آمد که اختلاف معنی‌داری با گونه G. intradicese نداشت. قطع آبیاری در مرحله پر شدن دانه بیشترین تأثیر منفی را بر وزن هزار دانه، عملکرد اقتصادی و بیولوژیکی، قطع آبیاری در مرحله گلدهی بیشترین تأثیر منفی را بر تعداد دانه در سنبله و قطع آبیاری در زمان ساقه رفتن بیشترین اثر منفی را بر تعداد پنجه در بوته داشت. در مجموع نتایج آزمایش نشان داد که همزیستی با میکوریزا سبب کاهش اثرات تنش خشکی گردید و استفاده از گونه G. mosseae مناسب‌تر از G. intradicese بود.

چکیده انگلیسی:

To evaluate the effects of mycorrhiza symbiosis in increased tolerance to drought stress in Wheat (Triticum aestivum) an outdoor greenhouse experiment was conducted at Islamic Azad university, Sabzevar Branch in 2012-2013. Experiment was conducted as factorial arrangement in a randomized complete block design with three replications. Factors were: mycorrhiza fungi type (Glomus mosseae, Glomus intraradices and non-inoculated) and drought stress as water withholding at different wheat growth stages (full irrigation, water withholding at stem elongation, water withholding at flowering and water withholding in seed filing stage). The result showed that yield components such as plant height, fertile tiller number and spike number were not affected by mycorrhiza fungi symbiosis and there was no significant difference between mycorrhiza fungi symbiosis and control. The highest biological and economic yield was observed in G. mosseae symbiosis that had not significant difference with G. intradicese. Water withholding at seed filling had the most negative effect on 1000 seeds weight, biological and economic yield, Water withholding at flowering stage had the mainly negative effect on seed per spike and water withholding at stem elongation had the highest negative effect on tiller per plant. Overall, mycorrhiza symbiosis decreased drought stress affect on wheat yield and G. mosseae was better than G. intradicese.