بررسی نقش گیاه دارویی Thymus serpyllum L. در ترسیب کربن مراتع کوهستانی هزار جریب بهشهر

محورهای موضوعی : اکولوژی محیطی

رضا تمرتاش ¹ , مرضیه حسن نژاد ² , محمدرضا طاطیان ³

1 - استادیار، گروه مرتع داری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری
2 - کارشناس ارشد، گروه مرتعداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری
3 - استادیار، گروه مرتع داری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری

تاریخ دریافت : 1393/03/21 تاریخ پذیرش : 1393/06/19 تاریخ انتشار : 1393/06/01

کلید واژه: بهشهر, ترسیب کربن, آویشن (Thymus serpyllum L.),

چکیده مقاله :

امروزه گازهای گلخانه‌ای کربنه بیشترین اثر را بر تغییر اقلیم جهانی داشته است که یکی از راه‌های کاهش آن، ترسیب کربن توسط پوشش گیاهی و خاک مراتع می‌باشد. بنابراین تحقیق حاضر به بررسی میزان ذخیره کربن پوشش گیاهی مراتع قرق و تحت چرا در بخشی از مراتع ییلاقی استان مازندران با غالبیت گیاه دارویی آویشن واقعی (Thymus serpyllum L.) پرداخته است. پس از تعیین منطقه معرف در دو سایت قرق و مرتع تحت چرا، نمونه‌برداری از پوشش گیاهی و خاک به روش تصادفی- سیستماتیک صورت گرفت. با استقرار دو ترانسکت به‌طول 100 متر به‌صورت موازی با فاصله 500 متر و در امتداد هر ترانسکت، براساس الگوی پراکنش گیاهان، 20 پلات یک متر مربعی به‌طور تصادفی مستقر شد. در مجموع 20 پایه گیاهی و 40 نمونه خاک برداشت شد. میزان کربن گیاهی با روش احتراق و ترسیب کربن خاک پس از تعیین کربن آلی و وزن مخصوص ظاهری خاک در آزمایشگاه محاسبه گردید. نتایج آماری این بررسی نشان داد که بین اندام‌های گیاهی در هر دو منطقه تفاوت آماری معنی‌داری وجود داشت. به‌طوری ‌که میزان ترسیب کربن برگ، ساقه و ریشه در منطقه قرق به‌ترتیب با 70/3، 86/4 و 82/5 کیلوگرم در هکتار بیشتر از میزان آن‌ها در منطقه تحت چرا، به‌ترتیب با 62/1، 57/2 و 42/2 کیلوگرم در هکتار بوده است. همچنین ترسیب کربن خاک در عمق اول نمونه برداری (0-15 سانتی‌متر) در منطقه قرق 76/59 و در منطقه تحت چرا 53/36 تن در هکتار برآورد گردید که اختلاف معنی‌داری در سطح 5 درصد بین خاک این دو منطقه داشته است. در مجموع بین میزان ترسیب کربن کل (پوشش گیاهی و خاک) در دو منطقه قرق و تحت چرا اختلاف معنی‌داری مشاهده شده است. چنانچه از گونه‌های با بافت چوبی برای گسترش پوشش گیاهی در منطقه استفاده شود، می‌توان توان ترسیب کربن را در منطقه بهبود بخشید.

منابع و مأخذ:

 

1.Akbari, N.A., Abdi, N.A., Ahmadi, A., and Myrdavodi, H.R. 2012. Assessment of spatial changes in soil organic matter storage and vegetation type (Halocnemum strobilaceum), Mighan desert in Arak. Proceedings of the third National Conference on Desertification Combating and Sustainable Development of Wetlands Iranian Desert, Arak.

2.Alizadeh, M. 2010. Investigation of enclosure period on rangeland carbon sequestration (Case study: steppe rangeland of Roodshur in Saveh), M.sc thesis of rangeland, Islamic Azad University of Noor, 83 p.

3.Alizadeh, M., Mahdavi, M. and Mahdavi, K.H. 2009. Influences of grazing and exclosure on carbon sequestration Artemisia sieberi Besser (Case study: Artemisia rangeland Rudshur, Saveh). Journal of Plant Ecophysiology. Islamic Azad University of Arsanjan, 1(3): 89-100 pp.

4.Cannell, G.R. 2003. Carbon sequestration and biomass energy offset theoretical, potential and achievable capacities globally in Europe and UK, Biomass and Bioenergy, 24: 97-116.

5.Davoudpour, R., Mirtalbi, A. and Abdi, N.A. 2011. Comparison of soil organic carbon in different land use of cultivated and rangeland (Case Study: Hossein Abad of Arak). Proceedings of the National Conference of Desert Combat Desertification and Sustainable Development of Wetlands, 706-709 pp.

6.Derner, J.D. and Schuman, G.E. 2007. Carbon sequestration and rangelands: A synthesis of land management and precipitation effects. Journal of Soil and Water Conservation, 62(2):77-85 pp.

7.Dianatitilaki, Gh., Naghi-pour Borj, A.A., Tavakkoli, H., Heidarian agha khani, M. and Saeed afkhamoshoara, M.R. 2009. Effect of enclosure on soil and plant carbon sequestration in semi-arid rangeland of northern Khorasan, The Scientific and Research Journal of Iranian Range Management Society, 3(4): 668-679.

8.Feller, C. and Bernoux, M. 2008. Historical advances in the study of global terrestrial soil organic carbon sequestration, Waste Management, 28(4):734-740.

9.Foroozeh, M. 2006. Soil and dominant plant carbon sequestration in flood spreading in GarbayganFasa, MSc thesis of range management, Agriculture Sciences and Natural Resources University of Gorgan, 103 p.

10.Foroozeh, M.R., Heshmati, Gh., Ghanbarian, Gh. and Mesbah, H. 2008. Carbon sequestration comparison of Helian themum lippii (L.) Pers., Dendrostellera lessertii (Wikstr.) Van Tiegh. & Artemisia sieberi Besser. In arid rangeland of Iran (Case study: Garbayganfasa plain), Journal of Environmental Studies, 34 (46):65-72.

11.Gao, Y.H., Luo, P., Wu, N., Chen, H. and Wang, G.X. 2007. Grazing intensity impacts on carbon sequestration in an alpine meadow on the eastern Tibean Plateau, Research Journal of Agriculture and Biological Sciences, 3(6): 642-647.

12.Indufor. 2002. Assessing forest based carbon sinks in the Kyoto protocol forest management and carbon sequestration. Discussion Paper, 115 pp.

13.Javadi, S.A., Jafari, M., Azarnivand, H. and Alavi, S.J. 2005. Investigation of grazing intensity on soil organic matter and nitrogen in Lar rangeland, Journal of Iranian Natural Resources, 58(3): 711-717.

14.Mahmoudi Taleghani, A., Zahedi Amiri, GH. Adeli, A. and Sagheb Talebi, KH. 2007. Estimate the amount of carbon sequestration inforests under management (Case study: North Gonbad Forest). Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 15(3):241-252.

15.Mesdaghi, M. 2003. Range management in Iran, Published by Astan Ghods Razavi, 333 p.

16.Moghaddam, M.R. 2005. Range and range management, Published by Tehran University, 470 p.

17.Mondini, C. and Sequi, P. 2008. Implication of soil C sequestration on sustainable agriculture and environment, Waste Management, 28(4):678-684.

18.Mueller, D. and Ellenberg, H. 1974. Aims and methods of vegetation ecology, New York: John Wiley & Sons, 547 p.

19.NaghiporBorj, A.A. Heydarian Aghakhani, M., Dianati, GH.A. and Tavakoli, H. 2008. Rangeland role in greenhouse gases absorption. Abstracts of the Second National Conference on World Environment Day, 219p.

20.Nelson, D.W. and Sommers, L.E. 1982. Total carbon, organic matter and organic carbon. In: methods of soil analysis. Eds; Page, A.L. American Society of Agronomy, Madison, Wisconsin, pp. 539-580.

21.Noel, D. and Bloodworth, H. 2000. Global climate change and effect of conservation practices in US Agriculture, Global of Environmental Change, 10(6):197- 209.

22.Nosetto, M.D., Jobbagy, E.G. and Paruelo, J.M. 2006. Carbon sequestration in semi-arid Rangelands, Arid Environments, 67: 142-156.

23.Pandey, D.N. 2002. Global climate change and carbon management in multifunctional forest. Current Science, 83: 593- 602.

24.Raisi, F. and Assadi, A. 2006. Microbiological activity of soil and litter in semi-arid grazed and ungrazed rangelands. Journal of Fertile Soils, 43: 76-82 pp.

25.Schuman, G.E., Janzen H. and Herrick, J.E. 2002. Soil carbon information andpotential carbon sequestration by rangelands, Environmental Pollution, 116: 391- 396 pp.

26.Singh, G., Bala, N., Chaudhuri, K.K. and Meena, R.L. 2003. Carbon sequestration potential of common access resources in arid and semi-arid regions of northwestern India. Indian Forester, 129(7): 859-864.

27.Yong, Z.S., Ha, Z. and Tong, H.Z. 2003. Influences of grazing and exclosure on carbon sequestration in degraded sandy grassland, Inner Mongolia. North China. Journal of Agric. Res., 46(4): 321-328.

28.Yousefian. M. 2011. Investigation of enclosure effects on carbon sequestration potential (case study: Shahtappeh- ChahMahmood and Chiro rangeland in Seman province). MSc thesis of rangeland, Islamic Azad University of Noor. 63 p.

29.Zargari, A. 1984. Medicinal plants. Tehran University Publication, 947 p.

30.Zarinkafsh, M. 1993. Applied pedology, morphology, evaluation and quantitative analysis of Soil-Water-Plant, Theran University, 342 p.