بررسی ترکیبات شیمیایی اسانس و فعالیت ضدمیکروبی سرشاخه‌های هوایی گیاه به لیمو (Lippia citriodora H.B.K.) کاشته شده در خوزستان در دو فاز قبل و بعد از گلدهی

محورهای موضوعی : فیتوشیمی

زهرا زارع ¹ (استادیار گروه زیست شناسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1396/08/19 تاریخ پذیرش : 1397/08/20 تاریخ انتشار : 1397/09/01

کلید واژه: Lippia citriodora H.B.K, ژرانیول, داوانون, ضد باکتریایی و اثرات ضدقارچی, اسانس به‌لیمو,

چکیده مقاله :

گیاه به‌لیموLippia citriodora H.B.K برای مصارف غذایی، آرایشی و بهداشتی به ایران وارد شده است و امروزه در مناطق مختلف کشور کشت می شود. هدف از این پژوهش شناسایی و مقایسه ترکیب‌های شیمیایی موجود در اسانس سرشاخه‌های هوایی گیاه در دو فاز قبل و بعد گلدهی و مقایسه فعالیت‌های ضد میکروبی عصاره متانلی اندام‌های ذکر شده بود. بدین منظور سرشاخه‌های گیاه در دو مرحله: رویشی و زایشی از محل مزرعه در خوزستان در خردادماه 1390 جمع‌آوری گردید. نمونه‌ها به روش تقطیر با آب اسانس‌گیری و بازده اسانس محاسبه گردید. ترکیب‌های تشکیل دهنده نمونه‌ها با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی و محاسبه شاخص بازداری و مقایسه آن با ترکیب‌های موجود شناسایی شدند. برای سنجش فعالیت ضدمیکروبی، عصاره‌های متانلی بخش‌های مذکور به روش پرکولاسیون تهیه شد و علیه 4 سویه باکتری گرم مثبت، 4 سویه باکتری گرم منفی و 2 سویه قارچ به روش دیسک دیفیوژن و اندازه‌گیری قطر‌هاله عدم رشد، بررسی شد. محاسبات آماری با نرم‌افزار SPSS صورت گرفت. اجزای عمده اسانس اندام رویشی ژرانیول (35.78 درصد) و زینجیبرین (19.9 درصد) و اجزای عمده اسانس اندام زایشی شامل داوانون (36.4 درصد) و پی- سیمن (16.5 درصد) است. نتایج برای هر دو عصاره فعالیت ضد میکروبی قابل توجهی نشان داد. در بین باکتری‌ها و قارچ‌های مورد مطالعه، فعالیت ضد قارچی عصاره‌ها از فعالیت ضد باکتریایی بیشتر مشاهده شد. در میان باکتری‌ها، باکتری‌های گرم مثبت نسبت به باکتری‌ها گرم منفی حساسیت بیشتری به غلظت‌های عصاره‌ها نشان دادند. به علاوه در تمامی سویه‌های به کار رفته با افزایش غلظت عصاره‌ها اثرات ضد میکروبی افزایش یافت. میزان فعالیت‌های ضد میکروبی بین عصاره‌های رویشی و زایشی تفاوت معنی‌داری نشان نداد.

چکیده انگلیسی:

Lippia citriodora H.B.K. is belongs to Verbenaceae family, which has imported to Iran for food and drug consumptions, and today it is cultivating in different parts of the country. In this study the essential oil composition and antimicrobial activity of Lippia citriodora methanolic extracts have been studied before and after blooming. The arial parts of the plant before and after blooming were collected from the field in Khuzestan in June 2011. And were dried in laboratory conditions. The Essential oils were isolated by hydro distillation (Clevenger apparatus) and were analyzed by using (GC) and (GC - MS). The methanolic extracts were obtained by percolation method. and the antimicrobial activity of the plant extracts was measured by disk diffusion method and minimum inhibitory concentration against four Gram- positive bacteria, four gram- negative bacteria and two fungi. The main essential oil compounds of arial parts of the plant before blooming were Geraniol (35/78%) and Zingiberene (19/9%) and the main essential oil compounds of arial parts after blooming were Davanone (36/4%) and p-Cymene (16/5%). Both extracts showed significant antimicrobial activity. The antifungal activity of the extracts was more than antibacterial activity. Gram- positive bacteria was more sensitive than Gram- negative bacteria. In addition, while concentrations of the extracts were increasing, the antimicrobial activities were increased in all microorganisms. There was no significant difference between amount of antimicrobial activity of extracts before and after blooming.