بررسی فیتو شیمیایی اسانس گیاه دارویی Ziziphora clinopodioides Lam. در رویشگاه‏های طبیعی استان‏های البرز و مازندران

محورهای موضوعی : اکولوژی محیطی

مینا ربیعی ¹ , مریم فیروزی اردستانی ² , یونس عصری ³ , غلامرضا بخشی خانیکی ⁴

1 - هیات علمی دانشگاه پیام نور
2 - کارشناسی ارشد
3 - هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
4 - هیات علمی دانشگاه پیام نور

تاریخ دریافت : 1394/03/11 تاریخ پذیرش : 1401/06/14 تاریخ انتشار : 1394/09/01

کلید واژه: اسانس, 1, کاکوتی کوهی, 8- سینئول, استان‌های البرز و مازندران, ترپینن-4- اُل, پولگون,

چکیده مقاله :

کاکوتی کوهی Ziziphora clinopodioides Lam. متعلق به تیره نعنا (Lamiaceae) یکی از گونه های کاکوتی است که علاوه بر پراکنش گسترده ای که در ایران دارد، این گونه به‌عنوان آرام بخش و مقوی معده در درمان اختلالات گوارشی و قلبی-عروقی، سرما خوردگی، افسردگی، سرفه، میگرن و تب مورد استفاده قرار می گیرد. هدف از این مطالعه مقایسه ترکیبات های شیمیایی اسانس گیاه در رویشگاه های مختلف استان های البرز و مازندران می باشد. به این منظور اندام های هوایی این گونه در مرحله گل دهی کامل از سه رویشگاه ارنگه، گاجره و رینه طی سال 1393جمع آوری گردید. اسانس گیری با استفاده از دستگاه تقطیر با آب (طرح کلونجر) و شناسایی ترکیب های متشکله اسانس‌ها با استفاده از دستگاه های GC و GC/MS انجام گرفت و نتایج نشان داد که ترکیب های اصلی اسانس در رویشگاه ارنگه شامل: ترپینن-4-ال (7/29 درصد)، در رویشگاه گاجره: 1، 8- سینئول (01/25 درصد) و در رویشگاه رینه: پولگون (92/17 درصد) گزارش شد. مقایسه ترکیب های متشکله اسانس کاکوتی کوهی در رویشگاه های مورد مطالعه نشان داد که در هر سه رویشگاه‌، ماده موثره: پولگون به‌عنوان اصلی ترین ترکیب و پس از آن به‌ترتیب 1، 8- سینئول، پیپریتنون، نئومنتول، پارامنت-3- ان-8- اُل و کارواکرول دارای بیشترین مقادیر متشکله اسانس گیاه بودند.