بررسی اثر کشت مخلوط و کودهای شیمیایی بر میزان اسانس، محتوای فنل و فلاونوئید و برخی خواص زیستی گیاه دارویی Hyssopus officinalis L

محورهای موضوعی : فیتوشیمی

فرهاد حبیب زاده ¹ (گروه ژنتیک و به نژادی گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران)
بهور اصغری ² (گروه مهندسی باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران)

تاریخ دریافت : 1396/07/24 تاریخ پذیرش : 1397/02/25 تاریخ انتشار : 1397/09/01

کلید واژه: کشت مخلوط, اسانس, زوفا, آنتی‌اکسیدان, محتوای فنل, محتوای فلاونوئید,

چکیده مقاله :

در راستای کاهش مصرف کودهای شیمیایی در تولید گیاه دارویی زوفا (Hyssopus officinalis L.)، پژوهشی در سال‌ 1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) قزوین، به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دو فاکتور و سه تکرار به اجرا درآمد. فاکتورهای آزمایش شامل الگوهای مختلف کاشت (فاکتورA) شامل کشت خالص (100 درصد زوفا) و کشت مخلوط افزایشی (100 درصد زوفا + 50 درصد عدس) و کاربرد کود شیمیایی (فاکتورB) شامل مصرف و عدم کاربرد کودهای NPK بود. میزان اسانس (روش تقطیر با کلونجر)، میزان عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم، راندمان عصاره‌دهی (روش خیساندن)، محتوای فنل و فلاونوئید (روش رنگ‌سنجی)، قدرت مهارکنندگی رادیکال‌های آزاد DPPH و عملکرد آنتی اکسیدانتی تام در آغاز گل‌دهی بر پیکره رویشی زوفا بررسی گردیدند. نتایج نشان داد که کلیه صفات به غیر از محتوای عصاره به طور معنی‌داری تحت تاثیر تیمارها قرار گرفتند. درصد اسانس، محتوای فنل و فلاونوئید، قدرت مهارکنندگی رادیکال‌های DPPH و عملکرد آنتی‌اکسیدانتی تام در تیمار کشت مخلوط + مصرف کود، نسبت به سایر تیمارها به‌طور معنی‌داری بالاتر بود. یعنی اینکه کشت مخلوط ترکیبات فنل و فلاونوئید، میزان اسانس و عصاره زوفا را بالا برده است. متابولیت‌های ثانویه نظیر ترکیبات فنل و فلاونوئید و اسانس، سیستم دفاعی گیاه محسوب می‌شوند که رقابت زوفا و عدس (به عنوان عامل تنش‌زا) تولید آن را افزایش داد. با توجه به افزایش مقدار ترکیبات فنل و فلاونوئید، خاصیت آنتی اکسیدانتی نیز بیشتر گردید.

چکیده انگلیسی:

In order to reduce the use of chemical fertilizers in hyssop (Hyssopus officinalis L.) production, an investigation was conducted in the research farm of Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran, in 2016. The study was carried out as a factorial experiment based on randomized complete block design with two factors and three replications. The experimental factors consisted of different planting patterns (factor A) on two levels including sole culture of hyssop and additive intercropping of 100% hyssop + 50% lentil and application of chemical fertilizers (factor B) on two levels including non-application and application of NPK. Essential oil (distillation with clevenger), nitrogen, phosphorus and potassium contents, extract of plant (maceration method), phenolic and flavonoid contents (colorimetric method), DPPH radical scavenging and total antioxidant activity of vegetative parts of the plant at the beginning of flowering stage were evaluated. The results exhibited that all the traits, except for extract content, were significantly affected by the treatments. Oil yield, phenolic and flavonoid content, DPPH radical scavenging activity and total antioxidant activity were significantly stronger in intercropping + fertilizer application compared to the other treatments. In the other hand, intercropping enhanced the phenolic and flavonoid compounds, essential oil and extract yield of hyssop. Secondary metabolites, such as phenolic, flavonoid, and essential oil, are the defense system of plant, which were increased by competition between hyssop and lentil (as a stressor). Antioxidant properties also increased due to the increase in phenolic and flavonoids content.