تدوین مدل ساختاری پیش بینی انعطاف پذیری روانشناختی بر اساس ویژگی‌های شخصیتی، صمیمیت خانواده و سازگاری اجتماعی با میانجیگری بهزیستی اجتماعی در رشد و تعالی زنان مطلقه

محورهای موضوعی : مشاوره و راهنمایی

مهوش ایزدی ¹ , نیلوفر طهمورسی ^{2 *} , مرجان حسین زاده تقوایی ³ , مجید صفاری نیا ⁴ , ناصر صبحی قراملکی ⁵

1 - دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی، واحدکرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران
2 - استادیار، گروه روانشناسی، واحدکرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران
3 - استادیار، گروه مشاوره، واحدکرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.
4 - استاد، گروه روان شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
5 - دانشیار، گروه روان شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1404/06/17 تاریخ پذیرش : 1404/09/12 تاریخ انتشار : 1404/09/23

کلید واژه: انعطاف پذیری روانشناختی, بهزیستی اجتماعی, زنان مطلقه, سازگاری اجتماعی, صمیمیت خانواده و ویژگی های شخصیتی,

چکیده مقاله :

 

هدف از پژوهش حاضر ، تدوین مدل ساختاری پیش­‌بینی انعطاف­‌پذیری روانشناختی زنان مطلقه بر اساس ویژگی‌های شخصیتی، صمیمیت­ خانواده و سازگاری اجتماعی با نقش میانجی بهزیستی اجتماعی بود. این پژوهش از نوع همبستگی و جامعه آماری آن شامل زنان مطلقه شهر تهران در سال‌های 1402-1403 بود. با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند و مراجعه به مراکز ازدواج و طلاق، 418 نفر انتخاب شدند که از این تعداد، 409 پرسشنامه قابل

تحلیل بود. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه‌های استاندارد انعطاف‌پذیری شناختی، بهزیستی اجتماعی، ویژگی‌های شخصیتی، سازگاری اجتماعی و صمیمیت خانواده بودند. داده‌ها با استفاده از ضریب همبستگی، رگرسیون چندمتغیره و مدل‌سازی معادلات ساختاری در نرم‌افزارهای SPSS نسخه 24 و Smart PLS نسخه 3 تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد که بین انعطاف‌پذیری روانشناختی با ویژگی‌های شخصیتی، صمیمیت خانواده، سازگاری اجتماعی و بهزیستی اجتماعی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد)۰٫۰۱ (P>نتایج رگرسیون نیز نشان داد که انعطاف‌پذیری روانشناختی بر اساس متغیرهای فوق قابل پیش‌بینی است. همچنین، مدل برازش یافته تأیید کرد که بهزیستی اجتماعی در این رابطه نقش میانجی ایفا می‌کند. این یافته‌ها می‌تواند در طراحی برنامه‌های آموزشی و مشاوره‌ای برای زنان مطلقه مورد استفاده قرار گیرد.

چکیده انگلیسی:

Th

The aim of this study was to develop a structural model for predicting the psychological flexibility of divorced women based on personality traits, family intimacy, and social adjustment, with the mediating role of social well-being. This correlational study was conducted on divorced women in Tehran during the years 2023-2024. Using purposive sampling and referring to marriage and divorce centers, 418 participants were selected, out of which 409 questionnaires were analyzable. The research instruments included standardized questionnaires of cognitive flexibility, social well-being, personality traits, social adjustment, and family intimacy. Data were analyzed using multiple correlation coefficients, multivariate regression, and structural equation modeling in SPSS version 24 and Smart PLS version 3. The results indicated a positive and significant relationship between psychological flexibility and personality traits, family intimacy, social adjustment, and social well-being (P< 0.01). Regression results also showed that psychological flexibility could be predicted based on the above variables. Furthermore, the fitted model confirmed that social well-being plays a mediating role in this relationship. These findings can be used in designing educational and counseling programs for divorced women.

منابع و مأخذ:

1. اسحاقی جردوی، ح. ر؛ جاجرمی، م؛ اکبری، ح.، و اکبری، ح. (1400). تعیین اندازه اثر انعطاف پذیری روان شناختی و خودکنترلی در سازگاری زناشویی کارکنان متاهل بیمارستان ثامن الائمه مشهد. نشریه: مطالعات ناتوانی، 11(1)، 1-10.
2. امینی، س. (1400). تحلیل جامعه‌شناختی پیامدهای طلاق بر خانواده. مجله مطالعات اجتماعی ایران، 15(2)، 45-62.
3. برادران، م؛ رنجبرنوشری، ف؛ خاصه، ع.ا؛ و رهنمای، م. (1396). همبسته‌های انعطاف‌پذیری روان شناختی: خود دلسوزی، حل مساله و خود متمایزسازی. کنگره انجمن روانشناسی ایران.
4. پاشا شریفی، ح؛ و دیگران. (1400). مقدمه‌اي بر روش‌هاي تحقيق در روانشناسي و مشاوره. تهران: نشر سخن.
5. پرین، ل. (1401). روانشناسی شخصیت (نظریه و تحقیق). ترجمه محمدجعفر جوادی و پروین کدیور. تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
6. تقی‌زاده، م.ا؛ و فرمانی، ا. (1393). بررسی نقش انعطاف پذیری شناختی در پیش بینی نومیدی و تاب آوری در دانشجویان. فصلنامه روانشناسی شناختی، 1(2)، 67-76.
7. توکل، م. (1393). سلامت اجتماعی: ابعاد، محورها و شاخص‌ها در مطالعات. فصلنامۀ اخلاق زیستی، 4(14)، 2.
8. حسینی، م؛ قربانی، ف؛ و رحیمی، س. (1399). تأثیر آموزش مهارت‌های زندگی بر کاهش تعارضات زناشویی در زنان مطلقه. فصلنامه پژوهش‌های روانشناسی خانواده، 7(3)، 25-40.
9. حیدری، غ؛ و غنایی، ز. (1387). هنجاریابی پرسشنامه بهزیستی اجتماعی. اندیشه و رفتار، 1(7)، 31-40.
10. دهقانپور، ن؛ مسیحی، ف؛ و ترانس، غ. (1397). پیش‌بینی میزان استفاده از شبکه‌های مجازی بر اساس سازگاری اجتماعی و کنترل عواطف در نوجوانان. مطالعات رسانه‌ای، 13(1)، 39-49.
11. رضایی، ا؛ و نوغانی‌دخت‌بهمنی، م. (1396). بهزیستی اجتماعی دانشجویان و عوامل مؤثر بر آن. فصلنامه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، 14(2)، 31-56.
12. زارعان، م؛ و سادات سدیدپور، س. (1403). فراتحلیلی از تحقیقات مرتبط با طلاق: عوامل فردی در مقابل اجتماعی. مجله مشکلات ایران، 7(2)، 191-218.
13. سراج‌خرمی، ن؛ امیرشکاری، س؛ و حیدری محل، ف. (1395). انعطاف پذیری روانشناختی براساس تیپ‌های شخصیتی، صمیمیت خانواده، پایگاه اجتماعی و ارتباط آن با اجتماع. کنفرانس بین المللی دانشگاه شیراز، شماره 16، 24-41.
14. شاملو، س. (1401). مکتب ها و نظریه ها در روانشناسی شخصیت. تهران: انتشارات رشد.
15. غیاث‌آبادی‌فراهانی، ا؛ و جعفری‌هرندی، ر. (1401). پیش‌بینی انعطاف‌پذیری شناختی بر اساس سازگاری اجتماعی و مسئولیت‌پذیری دانشجویان دختر. پژوهش‌های روان شناسی اجتماعی، 10(40)، 135-150.
16. کهندانی، م؛ و ابوالمعالی الحسینی، خ. (1396). ساختار عاملی و ویژگی‌های روان‌سنجی نسخه فارسی پرسشنامه‌ی انعطاف‌پذیری شناختی دنیس، وندروال و جیلون. فصلنامه روش‌ها و مدل‌های روانشناختی، 8(29)، 53-70.
17. گروسی فرشی، ن. (1380). رویکردی نوین در ارزیابی شخصیت (کاربرد تحلیل عاملی در مطالعات شخصیت). چاپ اول. تبریز: نشر دانیال و جامعه پژوه.
18. گل‌محمدیان، م؛ نظری، ح؛ و پروانه، آ. (1395). اثربخشی معنادرمانی گروهی بر اضطراب مرگ و سازگاری اجتماعی سالمندان. مجله روانشناسی پیری، 2(2)، 167-175.
19. مردانی‌گرم دره، م؛ غضنفری، ا؛ احمدی، ر؛ و شریفی، ط. (1399). اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیک بر انعطاف پذیری روان شناختی و اجتناب شناختی دانش آموزان دختر دارای اضطراب امتحان. نشریه توانمند سازی کودکان استثنایی، 11(2)، 63-74.
20. مومنی‌گزستان، ا؛ و فتحی‌اقدم، ق. (1394). بررسی رابطه بین سازگاری اجتماعی با بهزیستی روانشناختی دانشجویان دانشگاه‌های شهرستان شهربابک در سال تحصیلی 94-95. دومین کنفرانس بین المللی روانشناسی، علوم تربیتی و سبک.
21. میکائیلی، ف؛ و امام‌زاده، ز. (1387). رابطه هوش هیجانی اجتماعی و سازگاری اجتماعی در دانشجویان دارای حکم انضباطی و مقایسه آن با دانشجویان بدون حکم. فصلنامه علمی پژوهشی روانشناسی تبریز، 3(11)، 21-38.
22. یوسفی، ن؛ قاسمی، م؛ و کرمی، ل. (1398). بررسی پیامدهای روانی و اجتماعی طلاق در زنان. مجله رفاه اجتماعی، 18(1)، 75-92.


Bell, H. M. (1945). Manual for the Adjustment Inventory (The Adjustment Inventory: Adult form) . Stanford, CA: Stanford University Press.
Bell, T., Hill, N., and Stavrinos, D. (2019). Personality determinants of subjective executive function in older adults. Aging & Mental health, 1-10.
Bryan CJ, Ray -Sannerud B, Heron EA. (2015). Psychological flexibility as a dimension of resilience for posttraumatic stress, depression, and risk for suicidal ideation among air force personnel. Journal of Contextual Behavioral Science, 4(4):263 -68.
Burke, K,. and Moore, S. (2021). Development of the parental psychological flexibility questionnaire. Child Psychiatry & Human Development; 46 (4):548-57.
Dennis, J.P. and etc. (2010). The congnitive flexibility inventory: instrument development and estimates of reliability and validity. cognitive therapy research.
Dionne, F. Ngô, T, L. and Blais, M, C. (2023). The psychological flexibility model: a new approach to mental health. Sante Ment Que, 38(2):111-30.
Gaia, A. (2012). Understanding emotional intimacy: A review of conceptualization, assessment and the role of gender. International Social Science Review, 77(3), 151-170.
Hayes, S. C., Luoma, J. B., Bond, F. W., Masuda, A., and Lillis, J. (2016). Acceptance and Commitment Therapy: Model, processes and outcome. Behaviour Research and Therapy, 44, 1-25.
Johnson, K., and Scott, T. (2020). Empowerment through education: Reducing divorce risk among women. Journal of Family Studies, 26(4), 521–537.
Keyz, C. L. (2003). Complete mental health: An agenda for the 21st century.
Mancini, A. D., and Bonanno, G. A. (2016). Marital closeness, functional disability, and adjustment in late life. Psychology and Aging, 21(3), 600-608.
Marshall EJ, Brockman RN. (2016). The relationships between psychological flexibility, self -compassion, and emotional well -being. Journal of Cognitive Psychotherapy. 30(1):60 -72.
McCrae, R. R,. and Costa, P. T., Jr. (1992). Revised NEO Personality Inventory (NEO PI-R) and NEO Five-Factor Inventory (NEO-FFI) professional manual. Odessa, FL: Psychological Assessment Resources.
Padgett, E., Mahoney, A., Pargament, K. I., and DeMaris, A. (2019). Marital Sanctification and Spiritual Intimacy Predicting Married Couples' Observed Intimacy Skills across the Transition to Parenthood. Religions, 10(3), 177-189.
Root, A.E., and etc. (2020). Children with traumatic brain injury: Associations between parenting and social adjustment. Journal of Applied Developmental Psychology, 42, 1-7.
Shapiro, A., and Keyes, C. L. M. (2020). Marital status and social well-being: Are the married always better off? Social Indicators Research, 88(2), 329- 346.
Walker, A. J., and Thompson, L. (1983). Intimacy and intergenerational aid and contact among mothers and daughters. Journal of Marriage and the Family, 45(4), 841-849.
Woodruff SC, Glass CR, Aarnkoff DB, Crowley KJ, Hindman RK, Hirschhorn EW. (2020).Comparing self - compassion, mindfulness, and psychological inflexibility as predictors of psychological health. Mindfulness, 5(4):410 -21.