فرآیند توسعه حرفه ای معلمان در مدارس(الزامات، بسترها و چالش ها)

محورهای موضوعی : مدیریت آموزشی

ناهید یساول ¹ , هادی پوشافعی ² , حسین مؤمنی مهموئی ³ , احمد اکبری ⁴

1 - دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تربت حیدریه، تربت حیدریه، ایران
2 - دانشیار مدیریت آموزشی ، گروه علوم تربیتی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
3 - گروه علوم تربیتی، واحد تربت حیدریه، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت حیدریه، ایران
4 - استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشهد، مشهد، ایران.

تاریخ دریافت : 1403/03/16 تاریخ پذیرش : 1403/04/12 تاریخ انتشار : 1403/06/18

کلید واژه: توسعه حرفه ای, دوره ابتدایی, معلم,

چکیده مقاله :

هدف از پژوهش حاضر، شناسایی الزامات، بسترها و چالش¬های موجود در جهت توسعه حرفه¬ای معلمان بود. به این منظور از روش کیفی با رویکرد تحلیل مضمون استفاده گردید. جامعه آماری پژوهش، مدیران و معلمان شهر مشهد بودند. داده‌های پژوهش با استفاده از مصاحبه‌های فردی نیمه ساختاریافته جمع‌آوری گردید، نمونه آماری شامل 17 نفر از مدیران، 8 نفر از معلمان و 6 نفر از کارشناسان آموزش منابع انسانی بودند که به شیوه نظری هدفمند انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از روش تحلیل مضمون در سه مرحله‌ای تحلیل‌شده‌اند. یافته‌های پژوهش بیانگر سه بُعد اصلی شامل بسترهای توسعه حرفه¬ای معلمان (مشتمل بر محورهایی چون برنامه¬ریزی، فرهنگ¬سازی، خلاقیت¬محوری، بهبود نگرش و انگیزش، حمایت و پشتیبانی)، الزامات اجرای توسعه حرفه¬ای معلمان (مشتمل بر محورهایی چون نیازسنجی، نظارت، بهبود رویه¬ها و فرآیندها، زیرساخت و اخلاق محوری) و چالش¬های اجرای برنامه¬های توسعه حرفه¬ای معلمان (مشتمل بر محورهایی چون چالش¬های ساختاری، چالش¬های آموزشی و مدیریتی و چالش¬های فرهنگی) مورد سازماندهی قرار گرفت. با توجه به یافته¬ها می¬توان نتیجه گرفت برای اصلاح وضعیت موجود توسعه حرفه¬ای معلمان در مدارس به اصلاح ابعاد فردی، سازمانی و فرهنگی نیاز است.

چکیده انگلیسی:

The purpose of the current research was to identify the requirements, platforms and challenges for the professional development of teachers. For this purpose, a qualitative method with thematic analysis approach was used. The statistical population of the research was managers and teachers of Mashhad city. The research data was collected using semi-structured individual interviews, the statistical sample included 17 managers, 8 teachers and 6 human resources education experts who were selected in a targeted theoretical manner. The data were analyzed using thematic analysis method in three stages. The findings of the research show three main dimensions, including the platforms of teachers' professional development (including axes such as planning, culture-building, creativity-oriented, improvement of attitude and motivation, support and support), requirements for the implementation of teachers' professional development (including Axes such as needs assessment, monitoring, improvement of procedures and processes, infrastructure and ethics) and the challenges of implementing teachers' professional development programs (including axes such as structural challenges, educational and managerial challenges and challenges cultural events) was organized. According to the findings, it can be concluded that in order to improve the current situation of teachers' professional development in schools, it is necessary to improve the individual, organizational and cultural dimensions.

منابع و مأخذ:

میر هاشمی روته، زهرا سادات و شکری، امید (1397). رابطه باورهای خودکارآمدی ادراک‌شده و تعامل معلم دانش‌آموز: نقش واسطه‌ای هیجانات معلم. نشریه پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 6(23)، 37-52.
اسماعیلی، الهام، سامری، مریم و حسنی، محمد. (1399). تأثیر شرایط سازمانی مدرسه، ادراک رهبری و انگیزش معلمان بر بهبود فعالیت تدریس با میانجی‌گری توسعة حرفه‌ای معلمان ابتدائی. رویکردهای نوین آموزشی، 14(2)، 108-128.
اسماعیلی، الهام، سامری، مریم و حسنی، محمد (1399). تأثیر شرایط سازمانی مدرسه، ادراک رهبری و انگیزش معلمان بر بهبود فعالیت تدریس با میانجیگری توسعة حرفه‌ای معلمان ابتدائی. رویکردهای نوین آموزشی. 14(30)، 128-108.
آخوندی، فاطمه و صفایی موحد، سعید. (1394). بررسی نقش ادراک از توسعه حرفه‌ای بر روی دلبستگی شغلی، فلات محتوایی شغل و فرسودگی شغلی در معلمان ابتدایی شهرستان کاشان. مدیریت و برنامه ریزی در نظام های آموزشی، 8(2)، 83-104.
بیطرفان، فاطمه سادات؛ سجودی، مرجان و دهقانی، مرضیه (1399). بررسی موانع اجرایی سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش بر اساس مدل فولن: موردکاوی ساحت تربیت زیبایی‌شناختی و هنری. پژوهش در برنامه ریزی درسی، 17(67)، 90-110.
پوررحیم، مریم و حسین پور، رضا (1399). رابطه رهبری آموزشی و خودکارآمدی معلم با توسعه حرفه ای معلمان دوره ابتدایی ناحیه ۲ شهر اردبیل. رهبری آموزشی کاربردی، 1(3)، 65-76.
تلخابی محمود، رحمتی زینب، مرادی علیرضا (1399). توسعه حرفه‌ای معلمان و تغییرمفهومی ازطریق محیط ساختن دانش. فصلنامه روانشناسی شناختی. ۸ (۱) :۶۶-۵۳
تلخابی محمود، رحمتی زینب، مرادی علیرضا. توسعه حرفه‌ای معلمان و تغییرمفهومی ازطریق محیط ساختن دانش. فصلنامه روانشناسی شناختی. ۱۳۹۹; ۸ (۱) :۶۶-۵۳
حسین پور، فاطمه، فضل الهی قمشی، سیف اله، محمدی، مهدی. (1398). رابطه عملکرد شغلی و خودکارآمدی با توسعه حرفه‌ای دبیران دوره متوسطه ناحیه 2 شهر قم. توسعه حرفه ای معلم، 4(4)، 1-14.
حسینی، سیده ملیحه، آیتی، محسن، شکوهی فرد، حسین. (1397). تأثیر سامانه مدیریت دانش بر توسعه حرفه‎ای معلمان پایه ششم ابتدایی شهرستان بیرجند. توسعه حرفه ای معلم، 3(1)، 1-17.
خروشی، پوران. (1394). راهکارهای توسعه حرفه‌ای معلمان در کشورهای توسعه‌یافته با تأکید بر ضرورت توجه به آن در دانشگاه فرهنگیان. راهبردهای نوین تربیت معلمان، 1(1)، 53-66.
رحیمی، فرشته. (1401). رابطه رضایت از آموزش ضمن خدمت معلمان و عملکرد شغلی با میانجیگری توسعه حرفه‌ای معلمان منطقه بهارستان. رویکردی نو در علوم تربیتی، 4(1)، 51-62.
زجاجی، ندا ؛ خنیفر، حسین ؛ آقا حسینی،، تقی و یزدانی، حمیدرضا (۱۳۹۶). شناسایی و تبیین شایستگی های پایه و الزامات توسعه حرفه ای مدرسان تربیت معلم در دانشگاه فرهنگیان، فصلنامه توسعه ی آموزش جندی شاپور، ۸(۳)، ۱۴۹. magiran.com/p1754983
سعادت طلب، آیت؛ فتحی؛ کورش؛ فراستخواه؛ مقصود و خراسانی، اباصلت (1392). طراحی الگوی تبیین کننده رویکرد مدیران دانشگاهی نسبت به آموزش و بهسازی اعضای هیئت علمی: مدلی برآمده از نظریه ای داده بنیاد. پژوهش در نظام های آموزشی، 7(23)، 1-45.
شهلایی، هما، صفرنواده، مریم، آرمند، محمد، موسی‌پور، نعمت الله. (1400). شناسایی ویژگی‌های کتاب درسی دانشگاهی به‌منظور طراحی الگو با رویکردکیفی فراترکیب. پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، 25(48)، 88-118.
شیربگی، ناصر و نصیری نیا، شهاب. (1399). توسعة حرفه‌ای گامی در راستای تدریس اثربخش (مطالعه‌ی موردی: معلمان ابتدایی شهر سنندج). تدریس پژوهی، 8(1)، 197-166. doi: https://doi.org/10.34785/J012.2020.770
طاهری، مرتضی، عارفی، محبوبه، پرداختچی، محمدحسن، قهرمانی، محمد. (1392). کاوش فرایند توسعۀ حرفه ای معلمان در مراکز تربیت معلم: نظریۀ داده بنیاد. نوآوری های آموزشی، 12(1)، 149-176.
قهرمان مددلو، زهره سعادتمند و یارمحمدیان، محمدحسین (۱۳۹۸). شناخت مولفه های مشارکت والدین در اجرای برنامه های درسی دوره ابتدایی، فصلنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، ۱۰(۴)، ۲۳۴-۲۵۱. magiran.com/p2094358
کاشی نهنجی، وحیده، اسفندیاری مقدم، علیرضا، عرفانی، نصراله. (1397). تدوین مدل ساختاری استاندارد توسعه حرفه‌ای دانشجو- معلمان دانشگاه فرهنگیان بر مبنای سواد اطلاعاتی آن‌ها. مشاوره شغلی و سازمانی، 10(36)، 69-102.
محمدی، رزگار و حسنی، آرمان (1398). بررسی تاثیر فرایند درس پژوهشی بر توسعه حرفه ای معلمان. تدریس پژوهی، 7(1 )، 1-18. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=510785
ملکی، صغری (1397). توسعه حرفه ای معلمان. ماهنامه رشد مدرسه فردا، 18(4). 18-6.
واپرزه، فهیمه؛ طالبی، بهنام و سامری، مریم (۱۳۹۸). تحلیل عملکرد مدیران مدارس بر اساس اخلاق حرفه ای با میانجیگری ویژگی های شغلی در مدارس مروج سلامت، نشریه مدیریت مدرسه، ۷(۳)، ۲۳۳-۲۵۷. magiran.com/p2076187
Beebe, J. (2020). Extraversion-Introversion (Jung’s Theory). In Encyclopedia of personality and individual differences (pp. 1522-1525). Cham: Springer International Publishing.
Baker, R., Nakamura, N., Chandel, I., Howell, B., Lyalin, D., & Panin, V. M. (2018). Protein O-mannosyltransferases affect sensory axon wiring and dynamic chirality of body posture in the Drosophila embryo. Journal of Neuroscience, 38 (7), 1865-1850
Buczynski, S., & Hansen, C. B. (2010). Impact of professional development on teacher practice: Uncovering connections. Teaching and teacher education, 26(3), 599-607.
Cadero-Smith, L. A. (2020). Teacher Professional Development Challenges Faced by Rural Superintendents. Online Submission.
Cogan, A., Martzoukou, K. (2018). The information literacy and continuous professional development practices of teachers at a Jewish Day School, Reference Services Review, https://doi. org/10. 1108/RSR - 12 - 2017 – 0045.
Darling-Hammond, L., Hyler, M. E., & Gardner, M. (2017). Effective Teacher Professional Development. Research Brief. Learning Policy Institute.
Ganser, T. (2000). An ambitious vision of professional development for teachers. NASSP bulletin, 84(618), 6-12.
Gasky, M. W. (1997). A survey of attitudes toward the proposed New Jersey Special Education Administrative Code revisions.
Golombek, P.R. & Johnson, K.E. (2021). Recurrent restoring through language teacher narrative inquiry. System, 102(6). 54-87.
Guskey, T. (2002). Professional development and teacher change. Teachers and Teaching: Theory and Practice, 8 (3/4), 381–391.
Harris, J., Cale, L., & Musson, H. (2011). The effects of a professional development programme on primary school teachers’ perceptions of physical education. Professional Development in Education, 37 (2), 291-305
Kahraman, M., & Kuzu, A. (2016). E-mentoring for professional development of pre-service teachers: a case study. Turkish Online Journal of Distance Education-TOJDE July 2016 ISSN 1302-648817(3), 76-89.
Karacabey, M. F. (2021). School Principal Support in Teacher Professional Development. International Journal of Educational Leadership and Management, 9(1), 54-75.
Ninlawan, G. (2017). Factors Which Affect Teachers’ Professional Development in Teaching Innovation and Educational Technology in the 21st. procedia – Social and Behavi.
Roche, A., Skinner, N., & McEntee, A. (2021). The green and the grey: the differing professional development needs of early and mid/late career substance use workers. Drugs: Education, Prevention and Policy, 1-8.
Sedova, K., Sedlacek, M., & Svaricek, R. (2016). Teacher professional development as a means of transforming student classroom talk. Teaching and Teacher Education, 57, 14-25.