بررسی مولفه‌های هوش هیجانی در برنامه‌درسی مطالعات اجتماعی با تاکید بر رویکرد مساله‌محوری
محورهای موضوعی : علوم تربیتی
سودابه خلیلی
1
,
رضا معصومی نژاد
2
1 - کارشناسی آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان شهید مطهری خوی soudabekhalili75@gmail.com
2 - دکتری مطالعات برنامه درسی(نویسنده مسئول و مدرس دانشگاه فرهنگیان) r.dousti.education64@gmail.com
کلید واژه: هوش هیجانی, دوره ابتدایی, برنامه درسی, مطالعات اجتماعی, مساله محوری,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف شناسایی شاخصه های هوش هیجانی در برنامه‌درسی مطالعات اجتماعی با تاکید بر رویکرد مساله محوری انجام شد. رویکرد پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش اجرا،کیفی از نوع تحلیل محتوای استقرایی بود. جامعه پژوهش شامل کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی(پایه سوم تا ششم) در سال تحصیلی 1401-1400 بود که با توجه به ماهیت موضوع کتب همه پایه‌ها به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت اعتباربخشی به دقت و صحت داده‌ها از روش خودبازبینی محقق و توصیف غنی داده ها و برای پایایی داده‌ها از بررسی همزمان استفاده شد. هم‌چنین برای جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها از فهرست وارسی تحلیل محتوا به شیوه کدگذاری استفاده شد. یافته‌های این تحقیق 5 مقوله اصلی، 20 مقوله فرعی و 209 کد اولیه را در‌‌‌بر‌گرفت که مقوله‌های اصلی مهارت‌های اجتماعی(نوع دوستی، مشارکت‌پذیری، حقوق شهروندی، دوست شناسی، کنش‌گرایی)، خودآگاهی(معنویت گرایی، ماهیت شناسی، خلاقیت پروری)، خودتنظیمی(تصمیم‌گیری، مدیریت‌گری، مهارت‌پروری، تفکرگرایی، رهبری)، همدلی(ارزش‌مداری، ادراک‌پذیری، اصیل‌سازی رفتاری، الگوپذیری) و انگیزه بخشی(هدفمندی، معناگرایی، دانش افزایی)در آن شناسایی گردید. نتایج نشان داد که کاربرد مفاهیم و فعالیت های مربوط به هوش هیجانی در راستای نهادینه‌سازی عملکردهای مطلوب در زندگی شخصی دانش‌آموزان و گسترش آن به فعالیت هایی باشد که افراد جامعه از پیامدهای آن ذینفع هستند.
The aim of this study was to identify the characteristics of emotional intelligence in the social studies curriculum with emphasis on the problem-oriented approach. The approach of the research was applied in terms of objective and qualitative in terms of implementation method of inductive content analysis.The research community included social studies books of elementary school (3rd to 6th grade) in the academic year of 1400-1401, which were selected as samples due to the nature of the subject of the books of all grades.To validate the accuracy of the data, the researcher's self-review method and rich data description were used, and for data reliability, a simultaneous review was used. Content analysis checklist was also used to collect and analyze data. The findings of this study included 5 main categories, 20 sub-categories, etc. The main categories of social skills (altruism, participation, citizenship rights, friendship, activism), self-awareness (spiritualism, nature, creativity), Self-regulation (decision-making, management, skills development, thinking, leadership), empathy (value-oriented, perceptible, behavioral originality, Patternability) and motivation (purposefulness, semantics, Enhancing knowledge) were identified. The results showed that the application of concepts and activities related to emotional intelligence in order to institutionalize desirable practices in the personal life of students and extend it to activities that benefit the community.
_||_