اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی (MBCT) بر بهزیستی روانشناختی و مولفه های آن در بیماران همودیالیزی

محورهای موضوعی : علوم تربیتی

معصومه یاسائی سکه ¹ , عبدالله شفیع آبادی ² , ولی اله فرزاد ³

1 - دانشجوی دکتری مشاوره، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استاد گروه مشاوره، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
3 - دانشیار گروه روانشناسی عمومی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1396/09/22 تاریخ پذیرش : 1397/08/30 تاریخ انتشار : 1397/06/01

کلید واژه: بهزیستی روانشناختی, همودیالیز, شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی (MBCT),

چکیده مقاله :

چکیده هدف کلی این تحقیق بررسی اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی (MBCT) بر بهزیستی روانشناختی بیماران همودیالیزی بود. به این منظور از بین بیماران مراجعه کننده به بخش همودیالیز بیمارستان امام خمینی (ره) شیروان و بیمارستان امام علی (ع) بجنورد تعداد 28 بیمار همودیالیزی به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و بصورت تصادفی در دو گروه شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی و گروه کنترل قرار گرفتند (هر گروه 14 نفر). گروه آزمایش، درمان شناختی مبتنی بر ذهن‌آگاهی را به مدت 8 جلسه‌ی 90 دقیقه‌ای (هفته‌ای یک جلسه) دریافت کردند و گروه کنترل هیچ مداخله‌ای دریافت نکرد. در این تحقیق جهت جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه بهزیستی روانشناختی ریف استفاده شد. داده‌ها با استفاده از تحلیل کواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته‌های حاصل نشان داد که شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر میزان بهزیستی روانشناختی بیماران همودیالیزی تاثیر مثبت داشته، همچنین اثربخشی این روش درمانی بر مؤلفه‌های ارتباط مثبت با دیگران، هدف مندی در زندگی، رشد شخصی و استقلال بیماران همودیالیزی معنادار بوده در حالی که بر مولفه‌ها‌ی تسلط بر خویشتن و پذیرش خود موثر نبوده است. لذا نتایج این پژوهش، حمایتی تجربی برای این درمان فراهم کرده و با توجه به شیوع مشکلات روانشناختی در بیماران همودیالیزی و مـﺆثر بودن مداخلات روان درمانی، ضرورت حضور روانشناسان و مشاوران را در بخش‌های همودیالیز یادآوری می‌نماید.

چکیده انگلیسی:

Abstract The aim of this study was to investigate the efficacy of Mindfulness-Based Cognitive Therapy (MBCT) on psychological wellbeing and Its Components in hemodialysis patients. The study sample consisted of 28 hemodialysis patients who were selected by available sampling method from patients referred to hemodialysis unite of Imam Khomeini hospital in Shirvan city and Imam Ali hospital in Bojnord city and were randomly replaced in two groups (14 patient in each group). The experimental group received mindfulness-based cognitive therapy in eight session of 90 minutes (once a week). Data collected by Ryff Psychological Well-bing inventory and they were analyzed by using ANCOVA. The results showed that the Mindfulness-based Cognitive Therapy had positive effect on psychological well-being, Interpersonal Relations, purpose in life, personal growth and autonomy but there was no significant effect on environmental mastery and self-acceptance. Therefore, the results of this study provide empirical support for this therapy and Regarding the prevalence of psychological problems in hemodialysis patients and the effectiveness of psychiatric interventions, the necessity of the presence of psychologists and counselors in hemodialysis departments is reminiscent.