بازنگری دوره های توانمندسازی مشاوران تحصیلی در آموزش و پرورش به منظور ارائه الگوی مناسب

محورهای موضوعی : آموزش و پرورش

محمداشرف حسین بر ¹ , زهره سعادتمند ² , مریم براتعلی ³ , زهرا یوسفی ⁴

1 - دانشجوی دکتری برنامه ریزی درسی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.
2 - دانشیار گروه برنامه ریزی درسی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.
3 - استادیار گروه علوم تربیتی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.
4 - استادیار گروه روانشناسی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

تاریخ دریافت : 1400/04/27 تاریخ پذیرش : 1400/07/03 تاریخ انتشار : 1400/06/01

کلید واژه: مشاوران تحصیلی, توانمندسازی, آموزش و پرورش,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر طراحی یک الگو برای توانمندسازی مشاوران در مدارس بود. این پژوهش بر اساس هدف، کاربردی، بر اساس ماهیت داده‌ها، کیفی و براساس روش‌ جمع‌آوری داده‌ها، اسنادی-پیمایشی بوده است. جامعه آماری متخصصان و خبرگان در حوزه مشاوره تحصیلی بودند. ملاک تعداد نمونه نیز بر حسب کفایت نمونه گیری و مبتنی بر اشباع نظری با 15 نفر مشخص شد. برای تعیین روش نمونه گیری، به صورت ترکیبی از روش های هدفمند قضاوتی و گلوله برفی استفاده شد. داده‌ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختارمند جمع‌آوری شدند. برای تایید روایی ابزار، داده ها به چند صاحبنظر و ناظر خارجی ارائه شد تا بررسی شود آیا درک مشابهی در بازنگری دوره های توانمندسازی مشاوران تحصیلی دارند یا خیر. به منظور تجزیه و تحلیل مصاحبه ها از روش تحلیل تم استفاده شد. یافته ها نشان داد مهمترین ابعاد کار مشاوران تحصیلی عبارت بود از: ارائه مشاوره به گروه های آموزشی؛ بهره مندی از روش های فعال مشاوره و همکاری مشاور با مسئولین آموزشی. نتایج همچنین نشان داد مهمترین آسیب ها، کمبود مشاور متخصص، نامناسب بودن فضای فیزیکی مراکز و هسته‌های مشاوره و عدم انسجام کامل در خدمات مشاوره و راهنمایی بوده است.

منابع و مأخذ:

ابراهیمی، لقمان. فرح­بخش، کیومرث. اسماعیلی، معصومه. سلیمی بجستانی، حسین. (1394). چالش­های فعالیت­های روان­شناسی و مشاوره در مدارس: پژوهش کیفی، مجله تحقیقات کیفی در علوم سلامت، 14 (2):
 118-110.

احمدی، سید احمد. رجایی­پور، سعید. محمدی، شریعت. (1386). مشکلات انضباطی دانش­آموزان و ارائه یک الگوی انضباطی مناسب در مدارس دخترانه ابتدایی شهرستان شهرضا، فصلنامه دانش و پژوهش در علوم تربیتی، 16 (1): 138-115.

اسلامی، ندا. حسینی، مسعود. مکارم، عباس. غلامی، حسن. (1399). بررسی تأثیر دوره­های توانمندسازی اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد بر رضایتمندی و دانش آنان در زمینه مهارت­های تدریس و ارزشیابی، مجله دانشکده دندانپزشکی مشهد، 44 (1): 20-34.

اسلامی هرندی، حسینعلی. ذوالفقاری زعفرانی، رشید. جعفری هرندی، رضا. (1398). ارائه مدل ادراکی توانمندسازی روان­شناختی با رویکرد مدیریت دانش در مدیران متوسطه دوره دوم شهر تهران، فصلنامه مرکز مطالعات و توسعه­ی آموزش علوم پزشکی، 10 (2): 88-98.

امراله، امید. خدایی، ابراهیم. حکیم­زاده، رضوان. نیلی احمدآبادی، مجید. (1396). ارائه و اجرای الگوی اعتبارسنجی پیامد محور برنامه­های درسی فنی- مهندسی (مطالعه موردی: درس «برنامه­سازی پیشرفته» از رشته مهندسی کامپیوتر)، فصلنامه آموزش مهندسی ایران، 19 (76): 34-25.

بیگی­نیا، عبدالرضا. سرداری، احمد. نجاری­نژاد، حسن. (1389). تأثیر توانمندسازی شناختی کارکنان بر عوامل تقویت­کننده بهره­وری نیروی انسانی، فصلنامه چشم­انداز مدیریت دولتی، 3 (4): 102-79.

جعفری، اصغر. (1398). اثربخشی مشاوره مبتنی بر نظریه چند وجهی لازاروس بر خودهای ممکن، منبع کنترل و ولع مصرف مواد در معتادان تحت دارو درمانی، فصلنامه روان­شناسی کاربردی، 13 (4): 55-47.

حسینی­نسب، داوود. میکائیلی منیع، فرزانه. اقبالی قاضی جهانی، نسرین. (1389). بررسی رابطه وانمندی روان­شناختی دبیران با تعهد سازمانی آنها در مدارس متوسطه شهر ارومیه، فصلنامه علوم تربیتی، 3 (9): 49-27.

حوله کیان، فرناز. غلامعلی لواسانی، مسعود. (1393). اثربخشی مشاوره گروهی مبتنی بر نظریه نقش در بهبود عملکرد خانواده­های دارای کودک دیرآموز، فصلنامه خانواده پژوهی، 10 (38): 76-66.

خسروی، محبوبه. فتحی واجارگاه، کورش. ملکی، حسن. نوروزی، داریوش. (1392). واکاوی پذیرش نوآوری­های برنامه درسی در نظام آموزش عالی (مورد مطالعه: آئین­نامه بازنگری برنامه درسی دانشگاههای ایران)، فصلنامه روانشناسی تربیتی، 9 (27): 189-178.

 رضایی مدنی، مرتضی. کلانتر هرمزی، آتوسا. نعیمی، ابراهیم. (1398). بررسی فرایند هدایت تحصیلی نوین از منظر مشاوران مدارس، فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان­درمانی، 10 (39): 44-35.

رودی، محمدتقی. فتحی­واجارگاه، کوروش.عارفی، محبوبه. حکیم­زاده، رضوان. شریفی، مسعود. (1397). مفهوم سازی مشاوره­ی برنامه درسی به عنوان یکی از قلمروهای نوینِ حوزه مطالعات برنامه درسی، دو فصلنامه نظریه و عمل در برنامه درسی، 6 (11): 21-38.

شکورنیا، عبدالحسین. اسدالهی، پوراندخت. الهام­پور، حسین. خدادادی، علی. (1391). مقایسه نظرات اساتید و دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در مورد مشاوره و راهنمایی تحصیلی، دو فصلنامه مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی، 2 (3): 57-64.

صالح­نیا، منیره. (1391). بررسی اثر توانمندسازی شناختی کارکنان بر بهره­وری آنان، فصلنامه روان­شناختی صنعتی/سازمانی، 3 (12): 76-65.

صباغیان، زهرا. آراسته، زهرا. (1391). بررسی میزان تأثیر آموزش کارکنان بر توانمندسازی منابع انسانی بانک کشاورزی منطقه غرب شهر تهران، دو فصلنامه مدیریت و برنامه­ریزی در نظام­های آموزشی، 5 (8): 134-111.

غلامی، یونس. ملکی، حسن. صادقی، علیرضا. محمدی، مهدی. (1398). طراحی و اعتبارسنجی الگوی مناسب برنامه درسی دوره اول متوسطه مدارس استعدادهای درخشان، فصلنامه پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 6 (4): 57-44.

فولادی، عزت­اله. (1397). نظام راهنمایی و مشاوره در آموزش و پرورش: نگاهی تحلیلی به هدایت تحصیلی، رشد آموزش مشاور مدرسه، 14 (2): 42-29.

قلتاش، عباس. اوجی­نژاد، احمدرضا. دهقان منگابادی، علیرضا. (1394). آسیب­شناسی الگوی ارزشیابی توصیفی به منظور ارائه الگوی مناسب در دوره ابتدایی، فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 3 (10): 16-7.

معروفی، یحیی. یوسف­زاده، محمدرضا. قبادی، محترم. افشار، عبدالله. (1392). بررسی سطح توانمندی شغلی مربیان پرورشی دوره ابتدایی و راهکارهای توسعه آن، پژوهش­های آموزش و یادگیری، 20 (3): 88-71.

نصری، رضا. مرادنژادی، همایون. رستم­نیا، امین. جمشیدی، فریبا. (1392). بررسی تأثیر مهارت مربیان و محتوای دوره­های آموزشی بر توانمندی مهارتی کارآموزان مرکز آموزش فنی و حرفه­ای خواهران ایلام، نشریه مهارت­آموزی، 2 (6): 57- 43.

نوابخش، مهرداد. قجاوند، کاظم. (1388). بررسی موانع کاربست یافته­های پژوهشی رشته راهنمایی و مشاوره، مجله اندیشه و رفتار، 3 (9): 65-73.

هدایتی، بتول. (1397). تأثیر اجرای الگوی توانمندسازی خانواده محور بر خودکارآمدی سالمندان با فشار خون بالا، فصلنامه سالمندان، 13 (1): 96-89.

Al-khafaji, Salah. (2017). Academic Advising process Role in supporting student’s success, International journal of scientific research and management (IJSRM), 5 (11):7485-7494.

Bemak, F. & Cornely, L. (2002). The SAFI model as a critical link between marginalized families and schools: A literature review and strategies for school counselors, Journal of Counseling and Development, 80(3): 322-331.

Canger, J.A, & kanungo, R.N. (1988) the empowerment process. Integrating theory and practice, Academy of management Review, 13(4): 11-32.

Carlos, P. (2018). Empowering chicana/o and Latina/o high school students: A guide for school counselors, ASCA professional school counseling, 19 (1): 75-89.

Choi, J. J., Laibson, D. I., & Madrian, B. C. (2005). Are empowerment and education enough? Under diversification in 401 (k) plans, Brookings papers on economic activity, 2: 151-213

Conger, J. A., & Kanugo, R. N. (1998). The Empowerment process: Integrating theory and practice, Academy of Management Review, 13(3): 471-482.

Chinaveh, M. (2013). The effectiveness of multiple stress management intervention on the level of stress, and coping responses among Iranian students, Procedia social and Behavioral sciences, 84(1): 593-600.

Edwards, J. L., Green, K. E & Lyons, C. A (2002). Personal empowerment, efficacy, and environmental characteristics, Journal of Educational Administration, 40(1): 67-86.

Falahi, A. A., Nazaripour, M., & Salavati, A. (2013). Relationship between Training and Employee Psychological Empowerment (Case Study: Kermanshah Health Insurance Office), Journal of Basic and Applied Scientific Research, 3 (8): 258-266.

Fernandez, S., & Moldogaziev, T. (2010). Empowering public sector employees to improve performance: Does it work? American Review of Public Administration, 41: 23-47.

Hamid, S. F., Nordin, N., Adnan, A. A., & Sirun, N. (2013). A Study on Primary School Teachers’ Organizational Commitment and Psychological Empowerment in the District of Klang, Procedia- Social and Behavioral Sciences, 90:782-787.

Jose, G., & Mampilly, S. R. (2014). Psychological Empowerment as a Predictor of Employee Engagement: An Empirical Attestation, Global Business Review, 15(1): 93-104.

Khalil, A., Williamson, J. (2014). Role of Academic Advisors in the success of engineering students, Universal journal of educational Research, 2(1): 73-79.  

Lippin, T. M., Eckman, A., Calkin, K. R., & McQuiston, T. H. (2000). Empowerment based health and safety training: Evidence of workplace change from four industrial sectors, American Journal of industrial medicine, 38(6): 697-706.

Pearce, C. L., Sims, J. R., Cox, J. F., Ball, G. O., Schnell, E., Smith, K. A., & Trevino, L. (2003). Transactors, transtormers and boe ground: A multi-method development of theoretical typology of Leadership, Journal of management development, 22(4): 273-307

Savickas, M. L. (2015). Career advising. In P. J. Hartung, M. L. Savickas, and W. B. Walsh, (Eds), APA Handbook of Career intervention (2) Applications (pp 85-98). Washington, DC: American psychological Association.

Skinner, C. H., Mclaughlin, T. F., & Logan, P. (1997). Cover, copy, and compare: A self-managed academic intervention effective across skills, students, and settings, Journal of Behavioral Education, 7: 295-306.

Thomas, K. W., & Velthouse, B. A. (1990). Cognitive elements of empowerment: An interpretive model of intrinsic, task motivation, Academy of Management Journal, 15(4): 666-681.