تدوین چارچوب کیفی آموزش والدین مبتنی بر مدیریت مدرسه محور
محورهای موضوعی : آموزش و پرورشوحید مهران 1 , یلدا دلگشایی 2 * , بهارک شیرزاد کبریا 3 , مهدی شریعتمداری 4
1 - دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - استادیار گروه حکمرانی آموزشی و سرمایه انسانی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3 - دانشیار گروه حکمرانی آموزشی و سرمایه انسانی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
4 - استادیار گروه حکمرانی آموزشی و سرمایه انسانی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
کلید واژه: الگوی آموزش, آموزش والدین, مدیریت مدرسه‌محور.,
چکیده مقاله :
هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی عناصر تشکیل دهنده چارچوب کیفی آموزش والدین مبتنی بر مدیریت مدرسه محور در مدارس متوسطه شهر تهران و تدوین چارچوبی کیفی برای آن انجام شده است.
روش: پژوهش از نظر هدف، کاربردی؛ از نظر داده‌ها، کیفی بر مبنای رویکرد داده بنیاد نظامند و از نظر نحوه اجرا اکتشافی بر مبنای رویکرد استقرایی مي‌باشد. جامعه آماری متشکل از متخصصین و اعضای هیئت علمی دانشگاهها و مدیران ارشد آموزش و پرورش که بر اساس رویکرد آگاهانه و به روش گلوله برفی تعداد 20 نفر برای مصاحبه انتخاب شد. برای جمع آوی داده ها از روش کتابخانه ای(سندکاوی) و روش میدانی(مصاحبه) استفاده شد. به منظور تعیین اعتبار یافته ها از سه روش کثرت‌گرایی شامل بازآزمون روش انجام کار، آزمون قابلیت اطمینان بین کدگذاران و استفاده از مصاحبه‌شوندگان جدید برای آزمون قابلیت اطمینان مدل استفاده شد که نشان داد داده ها از اعتبار لازم برخوردارند.
یافته ها: چارچوب کیفی آموزش والدین مبتنی بر مدیریت مدرسه محور دارای 153 کد باز، 21 کد محوری در قالب 6 بعد مدل پارادایمی میباشد که مقوله محوری چارچوب؛ آموزش والدین مبتنی بر مدیریت مدرسه محور(توانمندیهای شخصی والد، صلاحیت های نگرشی و شناختی والدین، صلاحیت های رفتاری و مهارتی والدین و صلاحیت های عاطفی و احساسی والدین) است؛ عوامل زمینه ساز شامل تحولات رشدی والدین، تعامل والدین با یکدیگر و فضاسازی مناسب؛ عوامل علی شامل خودآگاهی والدین، اهداف زندگی و سبک زندگی؛ عوامل مداخله گر شامل جهان جدید، فرهنگ زیست بوم و رسانه های نوین؛ راهبردها شامل تعامل والدین با مدرسه، نظارت و پایش، مدیریت معاشرتها و صیانت و سلامت و نهایتاً پیامدها شامل رشد شخصیتی، رشد رفتاری، رشد هویتی و رشد ایمانی و معنوی بودند.
نتیجه گیری: والدین با به‌کارگیری راهکارهای ارائه شده می‌توانند نقش مؤثری در افزایش انگیزه فرزندان، رفع مشکلات رفتاری و عملکردی و پیشرفت تحصیلی آن‌ها ایفا کنند.
Purpose: the present study aimed to identify the elements that constitute the qualitative framework for parent education based on school-based management in secondary schools in Tehran and develop a qualitative framework for it.
Method: The research is applied in terms of purpose; qualitative in terms of data, based on a systematic data-based approach; and exploratory in terms of implementation based on an inductive approach. The statistical population consisted of experts and members of the academic staff of universities and senior education managers, and 20 people were selected for interviews based on a conscious approach and snowball method. including retesting the work method, testing the reliability between coders, and using new interviewees to test the reliability of the model, which showed that the data had the necessary validity.
Findings: The results showed that the qualitative framework of parent education based on school-based management has 153 open codes, 21 central codes in the form of 6 dimensions of the paradigm model, the central category of the framework is; parent education based on school-based management (parent personal capabilities, parents' attitudinal and cognitive competencies, parents' behavioral and skill competencies, and parents' emotional and sentimental competencies); background factors include parents' developmental changes, parents' interaction with each other, and creating an appropriate atmosphere; outcomes included personality development, behavioral development, identity development, and faith and spiritual development.
Conclusion: By using the strategies provided to them by the educational system and school, parents can play an effective role in increasing their children's motivation to study, resolving behavioral and improving their academic achievement.
احمدی، مهدی. (1390). تحلیل محتوای کتاب‌های آموزش خانواده برای نوجوانان انجمن اولیا و مربیان بر اساس شاخص‌های مهارت‌های زندگی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی.
افروز، غلامعلی. (1393). چکیده‌ای از روا نشناسی تربیتی کاربردی. تهران: نشر انجمن اولیا و مربیان.
اقدسی، علی نقی؛ فرید، ابوالفضل؛ بایرام زاده، حمیرا. (1390). آسیب‌شناسی آموزش خانواده در آموزش و پرورش شهرستان ماکو از دیدگاه اولیاء دانش آموزان در سال 1390. زن و مطالعات خانواده، 14، 43-64.
بختیاری، ابوالفضل؛ مصدقی‌نیک، کبری. (1393). آموزش خانواده: راهبردهای علمی و عملی با رویکرد پژوهشی. تهران: آوای نور.
بهبهانی، مهدیه و زرگر، فاطمه. (۱۳۹۶). بررسی اثربخشی آموزش فرزندپروری ذهن‌آگاهی بر نشانه‌های بالینی و خودکارآمدی کودکان بیش‌فعال و کم‌توجه. دانشکده پزشکی اصفهان، 35(429)، 517-511.
پنجه‌پور، مجتبی؛ عطایی، نگار. (1390). مقایسه روش آموزشی مسئله‌محور با روش استادمحور در تدریس بیوشیمی متابولیسم. آموزش در علوم پزشکی، 11(9)، 1318-1325.
پیرزاد، علی اکبر؛ بختیاری، ابوالفضل. (1390). مطالعه کارآمدی کلاسهای آموزش خانواده از دیدگاه والدین. خانواده و پژوهش، 1 و 2، 121-156.
جدیدی، س؛ دانش، ع؛ غلامی توران پشتی، م. (1398). آموزش گروهی فرزندپروری مثبت جهت تقویت خوداثربخشی مادران. تعالی بالینی، آموزشی- پژوهشی، 8 (4): 28-18.
حبیبی، سمیرا؛ علی‌آبادی، خدیجه؛ نیلی احمدآبادی، محمدرضا؛ زارعی زوارکی، اسماعیل. (1401). طراحی و تدوین الگو ی پیشنهادی مشارکت والدین و بررسی تأثیر آن بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان. راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 15(2)، 131-140.
حسینی حیدری، میراسدالله؛ باقری، نسرین؛ تابع جماعت، محمدرضا. (1385). نگرش والدین درباره کلاسهای آموزش خانواده. نوآوری‌های مدیریت آموزشی، 4(18)، 55-74.
حیدری، رویا؛ عیسی‌نژاد، امید؛ یوسفی، ناصر. (1398). فراتحلیلی بر پژوهش‌های مربوط به اثربخشی برنامه‌های آموزش والدین بر اختلالات برونی‌سازی در کودکان. پژوهش‌های مشاوره، 18(70)، 35-58.
سمیعی زفرقندی، مرتضی؛ غلامی، فوزیه. (1395). نیازسنجی اولیای دانش¬آموزان دختر دورۀ اول متوسطه. خانواده و پژوهش، 13(2)، 27-39.
شهسواری گوغری، مهدیه؛ صباحی زاده، محمود؛ نامی، کلثوم؛ قورچیان، نادرقلی. (1398). ارائه مدلی جهت آموزش خانواده در مدارس (مورد: استان کرمان). سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت، 3(4)، 214-226.
ضیائی مؤید، محمد؛ آمیغی، هاله. (1399). پدر و مادر راه‌حل محور برای کودک. تهران: نشر به‌راه، چاپ اول.
عصاره، علیرضا؛ نصری، صادق. (1384). بررسی نیازهای آموزشی و تربیتی والدین و دانش آموزان مقطع متوسطه کشور در خرده فرهنگ‌های مختلف ایران. نوآوری‌های آموزشی، 4(14)، 64-106.
فضلی، نرگس و سجادیان، ایلناز. (۱۳۹۵). اثربخشی آموزش فرزندپروری ذهن‌آگاهی بر مشکلات رفتاری کودک و استرس والدگری مادران دارای فرزند مبتلا به اختلال نقص توجه بیش‌فعالی. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 17(3): 35-26.
کاظمیان، سمیه؛ شریعتی، صید صدرالدین؛ اسماعیلی، معصومه؛ فرحبخش، کیومرث. (1392). الگوی آموزشی حل تعارضات زناشویی(مستخرج از مبانی انسان شناسی اسلامی و عوامل خوددرمانبخش زوجین). فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 4(13): 11-34.
مظاهری، حسن. (1393). بررسی نیازهای آموزشی والدین دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه در کلاسهای آموزش خانواده. خانواده و پژوهش، 11(3)، 47-58.
مقدم، علیرضا. (1393). آموزش اولیا با فناوری وب ۲: طراحی، اجرا و ارزشیابی یک محیط مجازی. خانواده و پژوهش، 11(1)، 87-110.
ملایی نژاد، اعظم؛ زین آبادی، حسن رضا؛ کیامنش، علیرضا؛ عباسیان، حسین. (1396). نیازهای آموزشی والدین دانش‌آموزان دورۀ ابتدایی در حوزه تربیت اجتماعی. خانواده و پژوهش، 37، 91-118.
نظری، صدیقه؛ جعفری‌نیا، غلامرضا؛ گرگین، باقر؛ ماهینی، انسیه. (1399). شناسایی شاخص‌ها و مؤلفه‌های برنامه درسی آموزش خانواده مبتنی بر بهبود سبک زندگی دانش آموزان و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی. سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت، 4(2): 102-111.
نورمحمدی، عبدالرضا؛ صحبت‌یاری، الهام. (1400). الگوی برنامه درسی آموزش والدین جهت پیشگیری از آسیب جنسی در دانش‌آموزان. نخستین همایش ملی تربیت در زیست‌بوم جدید.
Arapi, E. & Hamel, C. (2021). What Differences between Parents 'and Teachers' Views about their Relationships in Québec (Canada)? International Journal of Instruction, 14(3), 309-326.
Burgdorf, V., Szabó, M., & Abbott, M. (2019). The Effect of Mindfulness Interventions for Parents on Parenting Stress and Youth Psychological Outcomes: A Systematic Review and Meta-Analysis. Front Psychol. Published online 2019 Jun 6.
Butler-Coyne, H., Hare, D., Walker, S., Wieck, A., & Wittkowski, A. (2017). Acceptability of a positive parenting Programme on a mother and baby unit: Q-methodology with staff. Journal of Child and Family Studies, 26(2), 623-632.
Coatsworth, J. D., Timpe, Z., Nix, R., Duncan, L., and Greenberg, M. T. (2018). Changes in Mindful Parenting: Associations with Changes in Parenting, Parent–Youth Relationship Quality, and Youth Behavior. Journal of the Society for Social Work and Research, 9(4), 511-529.
Dakir, Fauzi. A. Qadir, A. (2024), Parent Assistance Model in Learning Management in High Schools During the Covid-19 Pandemic. Pegem Journal of Education and Instruction, 14(2), 178–183.
Ilma WS, Y. Hidayati, D. & Martaningsih, S. (2024). Addressing Challenges in School-Based Management: Planning for Better Learning and Resource Management. Journal of Education and Teaching (JET), 5(3), 247-263.
Jan-Eric, G. Kajsa, H. (2018). Changes in the Impact of Family Education on Student. Educational Achievement in Sweden 1988-2014. 26(5): 719-736.
Liu, Y., Sulaimani, M. F., & Henning, J. E. (2020). The significance of parental involvement in the development in infancy. Journal of Educational Research and Practice, 10(1), 161-166.
Lury Fel, M. Torregosa. (2023). Impact of School-Based Management (SBM) Implementation on School’s Practices and Performance: Addressing Gaps in The Implementation. International journal of advanced Multidisciplinary Studies IJAMS, 3(12), eISSN: 2799-0664.
Morawska, A., Dyah Ramadewi, M., & Sanders, M. R. (2014). Using epidemiological survey data to examine factors influencing participation in parent-training programmes. Journal of early childhood research, 12(3), 264-278.
Newchurch, A. (2017). The impact of parental involvement on student success: School and family partnership from the perspective of parents and teacher. (Doctoral dissertation). Bagwell College of Education, Kennesaw State University.
Paun, C. N. (2024). The Parental Impact on Education: Understanding the Correlation between the Parental Involvement and Academic Results. Acta Educationis Generalis, 14(2).
Qazi, W. A. Rönkä, A. Perälä-Littunen, S. & Eerola, P. (2024). Parents’ involvement in their children’s education: narratives from rural Pakistan. Educational Research, 66(1), 34-50.
Rosyida, I. Purwanto, A. (2022). Implementation of School-Based Management to Improve Education Quality at MAN 6 Pidie. Conference: 5th International Conference on Current Issues in Education.
Shapiro, C. J. Hill Chapman, C. Williams, S. (2024). Mandated Parent Education: Applications, Impacts, and Future Directions. Clinical Child and Family Psychology Review, 27:300-316.
Xin, Y. Yu, L. (2024). The Influence of Parents’ Educational Expectations on Children’s Development: The Chain Mediation Role of Educational Anxiety and Parental Involvement. Behav. Sci, 14(9), 779.