تحلیل اثربخشی انگیزش بر احساس مسئولیت اجتماعی معلمان
محورهای موضوعی : آموزش و پرورشمهتاب ولی‌پور گودرزی 1 , آمنه سپهوند 2
1 - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه برنامه‌ریزی درسی، واحد دورود، دانشگاه آزاد اسلامی، دورود، ایران
2 - مدرس گروه علوم تربیتی، واحد دورود، دانشگاه آزاد اسلامی، دورود، ایران
کلید واژه: مسئولیتپذیری اجتماعی, عوامل انگیزشی, معلمان, مدلسازی معادلات ساختاری.,
چکیده مقاله :
هدف: پژوهش حاضر با هدف تحلیل اثربخشی انگیزش بر احساس مسئولیت اجتماعی معلمان انجام شد.
روش: روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی و از نظر هدف کاربردی بود. جامعه آماری پژوهش شامل ۲۰۰ معلم از شهر اشترینان بوده که با استفاده از جدول مورگان، ۱۲۷ نفر به عنوان نمونه ازطریق روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها شامل پرسشنامه مسئولیتپذیری اجتماعی کارول (1992) با پایایی 70/0 و پرسشنامه انگیزش شغلی هرزبرگ بود که این پرسشنامه نیز توسط دارچینی در سال 1394 نیز بیش از 70/ ارزیابی شده است. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۶ و PLS با روش‌های آماری توصیفی و استنباطی شامل مدلسازی معادلات ساختاری مورد تحلیل قرار گرفتند.
یافته‌ها: نتایج نشان میدهد که عوامل انگیزشی رابطه مثبت و معنی‌داری با مسئولیتپذیری اجتماعی معلمان دارند. عوامل انگیزشی درونی بر تقویت مسئولیت پذیری معلمان شهر اشترینان مؤثر است. نتایج تخمین مدل با روش PLS نشان داد سطح معني‌داري بين عوامل انگیزشی بیرونی بر تقویت مسئولیت پذیری برابر 000/0 با آماره تي(عدد معني داري) 757/4 مي‌باشد. سطح معني داري از 0.05 كوچكتر و آماره تي از 1.96 بزرگتر مي‌باشد. بنابراین عوامل انگیزشی بیرونی بر تقویت مسئولیت پذیری معلمان شهر اشترینان مؤثر است.
نتیجهگیری: این یافته‌ها میتوانند به مدیران آموزش و پرورش و مدیران ارشد وزارت خانه در تدوین برنامه‌های انگیزشی و بهبود مسئولیتپذیری اجتماعی معلمان کمک کنند و همچنین به معلمان در درک اهمیت این مسئولیت‌ها کمک نمایند.
purpose: The present study was conducted with the aim of analyzing the effectiveness of motivation on teachers' sense of social responsibility.
Methods: The statistical population of the research included 200 teachers from Ashtrinan city, and using Morgan's table, 127 people were selected as samples using simple random sampling method. It was done with practical purpose. The descriptive research method was of the correlation type, the data collection tool included Carroll's social responsibility questionnaire (1992) with a reliability of 70% and Herzberg's job motivation questionnaire, which was also evaluated by Darchini in 2014 as more than 70%. The data were analyzed using SPSS version 26 and PLS software with descriptive statistical methods (central indices, mean, median, mean and dispersion indices; standard deviation and variance) and inferential methods including structural equation modeling.
Findings: The results show that motivational factors have a positive and significant relationship with teachers' social responsibility. Internal motivational factors are effective in strengthening the responsibility of teachers in Ashtrinan city. The results of model estimation with PLS method showed that the significance level between external motivational factors on strengthening responsibility is equal to 0.000 with a t-statistic (significant number) of 4.757. The significance level is less than 0.05 and the t-statistic is greater than 1.96. Therefore, external motivational factors are effective in strengthening the responsibility of teachers in Ashtrinan city.
Conclusion: These findings can help education managers in developing motivational programs and improving teachers' social responsibility, and also help teachers understand the importance of these responsibilities.
اسدي، عالمه، صفري، مريم. (1402). بررسی رابطه بین آموزش مهارت‌های اجتماعی با اشتیاق تحصیلی و یادگیری اجتماعی و فرهنگ یادگیری در مدرسه در دانش‌آموزان متوسطه اول شهرستان رامیان. مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی (موسسه آموزش عالی نگاره)، 104(6): 193-208.
امیر مروتی اربط، خدیجه. (1402). رابطه انگیزه با احساس مسئولیت اجتماعی و تعهد نسبت به وظایف در معلمان دوره دوم ابتدایی منطقه فشافویه، اولین همایش بین المللی جامعه شناسی، علوم اجتماعی و آموزش و پرورش با رویکرد نگاهی به آینده، بوشهر.
بارخدا، سید جمال، احمدحیدری، سیده پرستو، شیربگی، ناصر. (1401). مسئولیتپذیری اجتماعی در تلقی معلمان و مدیران. جامعه شناسی فرهنگ و هنر، 4(2): 223-200.
جهانبخش، اسماعیل. موسوی کیا، مهدی. حقیقتیان، منصور. (۱۳۹۶). بررسی جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر چگونگی انجام وظایف و تعهدات کاری مورد مطالعه کارکنان سازمان آتش نشانی در شرق شهر تهران، فصلنامه علمی پژوهشی امداد و نجات، 9(2): 30-41.
حسینی، حمیده السادات، نصر اصفهانی، علی، صفری، علی. (1403). طراحی الگوی انگیزش درونی معلمان آموزش و پرورش با استفاده از روش ترکیبی، پژوهش‌های مدیریت عمومی، 17(63): 91-114.
حسنی آبیز، زهرا، ثابت، مهرداد، پاشاشریفی، حسن، شریفی، نسترن. (1400). فراتحلیل عوامل سازمانی اثرگذار بر کارایی و انگیزش معلمان. پژوهش در نظام‌های آموزشی، 15 ( 53): 72 - 82
رضایی شریف، علی، کریمیان پور، غفار، مرادی، گل نما، کریمیان پور، ابراهیم. (1397). بررسی رابطه بین اخلاق کاری و تعهد به تغییر با میانجی‌گری اشتیاق شغلی در بین معلمان مقطع ابتدایی، مشاوره شغلی و سازمانی، 10(34): 64-79.
رضوی، سید محمد حسین، حسینی، سید عماد، عابدینی، جلیل. (1386). بررسی رابطه رضایت شغلی مربیان ورزش با سطح نیازهای آنها بر اساس نظریه مازلو در خراسان جنوبی، پژوهشنامه فیزیولوژی ورزشی کاربردی، 3(6): 11-27.
روشن، سید علی قلی و حسن‌زاده، ژاله. (1393). تأثیر مسؤلیت اجتماعی بر کیفیت و پیامدهای رابطه‌ی سازمانی، مجله مطالعات رفتار سازمانی، 2(3): 109-136.
زوار تقی، بهاری پروین، عبدالهی اصل صیاد، دلخوش واقف. (1400). نقش مدیریت مشارکتی و مسئولیتپذیری اجتماعی مدیران در رضایت شغلی معلمان متوسطه اول: آزمون میانجی‌گری خلاقیت مدیران. نشریه مديريت بر آموزش سازمان‌ها، 10(1): 149-172.
سبحانی نژاد، مهدی. (1399). مسئولیتپذیری اجتماعی در برنامه‌ریزی درسی کنونی دوره ابتدایی ایران و طراحی برای آینده. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد علوم‌تربیتی، دانشگاه تربیت‌مدرس
سپهوند، آمنه، موسوی، فرانک، کرم افروز، محمدجواد، و لایی، سوسن. (1400). مطالعه پدیدارشناسانه منشور مسئولیت اجتماعی رهبری آموزشی در مدرسه. مطالعات مدیریت بر آموزش انتظامی، 14(55): 45-72.
سلیمانی، ام البنین، پویان، مریم، اسمعیل زاده، امینه، شریف، فائزه، بهار، شبنم، عابدی، مائده. (1402). نقش مسئولیت پذیری اجتماعی در رابطه با وجدان کاری در بین معلمان ابتدایی شهرستان اسفراین، ششمین کنفرانس بین المللی مدیریت، علوم انسانی و رفتاری در ایران و جهان اسلام،تهران.
شهبازی، نسترن. (1402). تکنولوژی آموزشی: مهارت حل مساله و انگیزش پیشرفت تحصیلی، چهاردهمین کنفرانس ملی حقوق، علوم اجتماعی و انسانی، روانشناسی و مشاوره، شیروان.
عبدالحسینی، معصومه. (1395). بررسی جایگاه نهاد مدرسه در سیاست فرهنگی جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر امور تربیتی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه باقرالعلوم(ع).
فتحی، لیلا، طالونی، احد. (1402). مطالعه کیفی مسئولیتپذیری اجتماعی در بین معلمان مرد شهرستان پلدشت، مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 15(2): 47-66.
فوزیه الهایی، سحر. (1398) تأثیر مسئولیت اجتماعی مدارس بر تعهد عاطفی معلمان تربیت بدنی استان خوزستان با توجه به نقش میانجی فرهنگ سازمانی. دانشگاه پیام نور استان سمنان، مرکز پیام نور گرمسار.
کاظمی، هنگامه، حسنعلی، جاهد، مصدق، هادی. (۱۴۰۲). رابطه فرهنگ سازمانی و انگیزش شغلی معلمان مدارس ابتدایی منطقه ۱۵ شهر تهران، فصلنامه مطالعات مدیریت و رهبری در سازمان‌های آموزشی، 2(4): 39-49.
میرزایی، مهدی، ایمانی، رحیم، صالحی، کیوان، دهقانی، مریم، بهنودی، مریم. (۱۴۰۲). بررسی مقایسه‌ای میزان انگیزش شغلی معلمان مقطع ابتدایی و متوسطه در جهت رشد و توسعه معلمان در منطقه موسیان استان ایلام، توسعه حرفه‌ای معلم، 8(2): 89-103.
هادی پور، الهام، معظمی، مجتبی، احمدی، غلامعلی. (1400). شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های ارتقای انگیزه معلمان در فرایند تعلیم‌وتربیت، جامعه‌شناسی آموزش و پرورش، 7(1): 111-120.
Banata, A., Pandjaitan, N. K., & Ramly, A. T. (2023). Teachers Turnover Intention: The Role of Work Motivation, Job Stress, And Organisational Commitment. International Journal of Social Service and Research, 3(11), 2931-2941.
Darling-Hammond, L. (2010). Teacher Education and the American Future. Journal of Teacher Education, 61(1-2), 35-47.
Jones, M., & Smith, A. (2024). The role of school leadership in fostering social responsibility motivation and job engagement of teachers. Educational Leadership, 43(1), 56-72.
Kumar, J. (2023). Influence of motivation on teachers’ job performance. Humanities and Social Sciences Communications, 10(1), 1-11.
Kamaruddin, I., Tannady, H., Al Haddar, G., Sembiring, D., Qurtubi, A. (2023). The Effect of Direct Compensation and Work Motivation on Teacher Productivity at Private Senior High School in Jakarta. Edunesia. Jurnal Ilmiah Pendidikan, 4(2), 472–482.
Kartiko, A., Wibowo, G. A., Van Gobel, L., Wijayanto, A., & Saputra, N. (2023). Improving Teacher Job Satisfaction Through Organizational Commitment and Organizational Citizenship Behavior in The Digitalization Era. Nidhomul Haq: Journal Manajemen Pendidikan Islam, 8(2), 315-327
Li, S., Wang, J., & Liu, Y. (2023). The relationship between social responsibility motivation and job engagement of teachers: A case study in Chinese primary schools. International Journal of Education, 56(2), 234-250
Manzano-Sánchez, D., & Valero-Valenzuela, A. (2019). Implementation of a model-based programme to promote personal and social responsibility and its effects on motivation, prosocial behaviours, violence and classroom climate in primary and secondary education. International journal of environmental research and public health, 16(21), 4259.
Noltemeyer, A., James, A. G., Bush, K., Bergen, D., Barrios, V., & Patton, J. (2021). The relationship between deficiency needs and growth needs: The continuing investigation of Maslow’s theory. Child & Youth Services, 42(1), 24-42
Osemeke, M., & Adegboyega, S. (2017). Critical review and comparism between Maslow, Herzberg and McClelland’s theory of needs, journal of accounting, business and finance, 1(1), 161-173
Pratiwi, D. P., & Warlizasusi, J. (2023). The Effect of Principal Leadership and Work Motivation on Junior High School Teacher Performance. Kharisma: Journal Administration Dan Manajemen Pendidikan, 2(1), 18-25.
Tirana, J., Trungu, D., & Chiesi, L. L. (2023). Motivation factors influence teachers’ job satisfaction. Journal of Educational and Social Research, 13(3), 265-265.
Rachmad, Y. E., Mokan, A., Badriyyah, E. S. R., Gusliana, E., & Tawil, M. R. (2023). The effect of principal transformational leadership and motivation on performance of teacher in Islamic elementary school. Journal on Education, 5(3), 7043-7056
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2024). Self-determination theory. In Encyclopedia of quality of life and well-being research (pp. 6229-6235). Cham: Springer International Publishing.
Rossiandy, Y., & Indradewa, R. (2023). The influence of self-efficacy on job satisfaction, organizational commitment, motivation and job performance in private school teachers. Asian Journal of Social and Humanities, 1(10), 632-649.
Yang, M., Wang, S., & Li, J. (2024). The relationship between social responsibility motivation, job engagement, and burnout of teachers. Journal of Occupational Health and Well-being, 13(2), 123-140.
فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی‌واحدگرمسار سال هجدهم، شماره 1، بهار 1403 صص 258-236 |
تحلیل اثربخشی انگیزش بر احساس مسئولیت اجتماعی معلمان
مهتاب ولی‌پور گودرزی1، آمنه سپهوند2
چکیده:
هدف: پژوهش حاضر با هدف تحلیل اثربخشی انگیزش بر احساس مسئولیت اجتماعی معلمان انجام شد.
روش: روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی و از نظر هدف کاربردی بود. جامعه آماری پژوهش شامل ۲۰۰ معلم از شهر اشترینان بوده که با استفاده از جدول مورگان، ۱۲۷ نفر به عنوان نمونه ازطریق روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها شامل پرسشنامه مسئولیتپذیری اجتماعی کارول (1992) با پایایی 70/0 و پرسشنامه انگیزش شغلی هرزبرگ بود که این پرسشنامه نیز توسط دارچینی در سال 1394 نیز بیش از 70/ ارزیابی شده است. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۶ و PLS با روش‌های آماری توصیفی و استنباطی شامل مدلسازی معادلات ساختاری مورد تحلیل قرار گرفتند.
یافته‌ها: نتایج نشان میدهد که عوامل انگیزشی رابطه مثبت و معنی‌داری با مسئولیتپذیری اجتماعی معلمان دارند. عوامل انگیزشی درونی بر تقویت مسئولیت پذیری معلمان شهر اشترینان مؤثر است. نتایج تخمین مدل با روش PLS نشان داد سطح معني‌داري بين عوامل انگیزشی بیرونی بر تقویت مسئولیت پذیری برابر 000/0 با آماره تي(عدد معني داري) 757/4 مي‌باشد. سطح معني داري از 0.05 كوچكتر و آماره تي از 1.96 بزرگتر مي‌باشد. بنابراین عوامل انگیزشی بیرونی بر تقویت مسئولیت پذیری معلمان شهر اشترینان مؤثر است.
نتیجهگیری: این یافته‌ها میتوانند به مدیران آموزش و پرورش و مدیران ارشد وزارت خانه در تدوین برنامه‌های انگیزشی و بهبود مسئولیتپذیری اجتماعی معلمان کمک کنند و همچنین به معلمان در درک اهمیت این مسئولیت‌ها کمک نمایند.
کلید واژه ها: مسئولیتپذیری اجتماعی، عوامل انگیزشی، معلمان، مدلسازی معادلات ساختاری.
پذیرش مقاله: 28/7/ 1403 دریافت مقاله: 3/6/1403
مقدمه
سازمان‌های آموزشی از مهمترین، مؤثرترین و گسترده ترین سازمان‌هایی‌اند که مسئول تعلیم و تربیت رسمی افراد جامعه و همچنین تامین کننده منابع انسانی دیگر سازمان‌ها هستند. سازمان‌های آموزشی هر جامعه، همانند سازمان‌های دیگر سعی دارند که تحقق بخشیدن به اهداف خود را در اولویت قرار دهند. با توجه به تحولات روزافزون علمی، فرهنگی و اجتماعی، جامعه امروز بیش از پیش در تربیت کودکان و جوانان به مدارس اثربخش نیازمند است. چرا که مدارس هرچقدر اثربخش باشند، بهتر میتوانند با دگرگونی‌های جهان کنونی کنار بیایند. اگر مدارس اثربخش باشند بهتر میتوانند افرادی تأثیرگذار تربیت کنند و از این طریق زمینه شکوفایی و بالندگی افراد و پیشرفت جامعه را فراهم کنند(بارخدا و حیدری، 1399).
آموزش‌وپرورش هر کشوری سهم مهم و اساسی در سرنوشت اجتماعی و سیاسی و فرهنگی آن کشور دارد. تقویت بنیة علمی و تربیتی کشور، انتقال فرهنگ به آیندگان و حفظ میراث گذشتگان، تقویت ارادة ملی، ایجاد بینش سیاسی صحیح، برقراری روابط اجتماعی، تقویت پایههای اقتصادی، همه ازجمله کارکردهای نظام تربیتی است که مدرسه میتواند در رسیدن به آنها نقش مهمی داشته باشد؛ بنابراین، شکوفایی مدرسه ازجمله حساسترین و حیاتیترین رسالت نهادهای تربیتی است (عبدالحسینی، 1395).
امروزه وظیفه معلمان ورای آموزش مطالب درسی است، شغل معلمی باید تسهیل ترویج رفتارها و فضیلت‌های اخلاقی، عدالت اجتماعی، نظم عمومی و مشارکت همه‌جانبه باشد. آنچه به نظر در این پیرامون به نظر مهم می‌رسد درک و تحلیل انگیز‌هایی هست که موجب انجام بهتر این مسئولیت‌ها و در انتها رسیدن به هدف مهم نتایج مثبت و بهینه آموزشی و توسعه روزافزون اجتماعی در سطج جامعه هست. هم‌اکنون معلمان نقش اصلی را در انتقال دانش، اخلاق، جامعه‌پذیری به دانش‌آموزان دارند و در صورت تحقق کامل این امر، توسعه و سعادت جامعه با حصول نیروی انسانی توانمند، مسئول و متعهد تسهیل می‌گردد. سازمان آموزش و پرورش برای دستیابی به اهداف خود به معلمان کوشا با عملکرد بهینه نیاز دارند(سبحانی نژاد و زمانی منش، ۱۳۹۹).
مسئولیتپذیری اجتماعی که با مفاهیمی مانند وجدان سازمان، عملکرد اجتماعی، کسب‌وکار مسئول و پایدار، مسئولیت شهروندی و پاسخگویی اجتماعی سازمان شناخته میشود (پاپ و همکاران، (2011)، هم ارائة خدمت به نسل آینده، هم ارائة خدمت به خود جامعه است(تورمن، 2011). مدرسه آینة جامعه و سلسله‌مراتب اجتماعی در چهارچوب نظام آموزش‌وپرورش است که در محیط اجتماعیِ پیوسته در حال تغییر و تحول فعالیت میکند و مستقیم یا غیرمستقیم بر جامعه اثر میگذارد(آگوستین و همکاران، 2015). جوامع امروز سیستم مدرسه را مسئول ادامة زندگی اجتماعی و ارتقای فرد در چهارچوب انتظارات جامعه در نظر میگیرند و امروز تقریباً همة جوامع، آموزش‌وپرورش خود را با چشماندازی جهانی و بر اساس نیازهای جامعه شکل میدهند (تورکاهارمان، 2015).
مسئوليت‌پذيري اجتماعي نشان دهندة تعهد و حس تعلّق فرد نسبت به ساير افراد جامعه است. بر اساس ديدگاه كاروول مسئوليت اجتماعي به صورت جامع در چهار بعد تعريف مي‌شود كه شامل بعد اقتصادي (مسئوليت اقتصادي سازمان در برابر ذينفعان خود )، بعد قانوني (تعهد سازمان نسبت به پيروي از قوانين وضع شده)، بعد اخلاقي (رفتار عادلانه و منصفانة سازمان) و بعد انسان دوستانه (دربرگيرندة سطح رفاه انسان‌ها) است و فرد از طريق بعد انسان دوستانه كه بالاترين بعد مدل كاروول است ميتواند حسن نيت خود را ثابت نمايد؛ بر اساس اين نظريه بعد اخلاقي مسئوليت‌پذيري اجتماعي بيشتر و به صورت مستقيم با محيط كاري، نسبت ساير ابعاد مسئوليت اجتماعي (اقتصادي، قانوني و انسان دوستانه) در ارتباط است و تأكيد شده كه همة ابعاد مسئوليت اجتماعي بايستي مورد توجه قرار گيرند؛ به خصوص وقتي تأثير آنها بر كاركنان و ديدگاه آنها نسبت به سازمان بررسي مي‌شوند(زوار و همکاران، 1400).
احساس مسئولیت اجتماعی معلمان بدون شک در این راستا حائز اهمیت است. مسئولیتپذیری اجتماعی شامل تعهد و احساس دِین در قبال جامعهای است که در آن زندگی و فعالیت می‌کنند، و شامل در نظر گرفتن پیامدهای اقدامات خود بر جامعه و تلاش برای ایجاد تأثیری مثبت بر آن است (اسدی و صفری، ۱۴۰۲). مسئولیت پذیری اجتماعی با ایجاد حس تعلق و وفاداری نسبت به جامعه و ارزش های جمعی آمادگی ایثار و فداکاری را در فرد برای جامعه به وجود می‌آورد(روشن، ۱۴۰۰). وجود و ارتقاء این خصیصه در معلمان به توسعه جامعه (موسوی کیا و همکاران، ۱۳۹۷). و تربیت نیروی انسانی مناسب (موسوی فر، 1394) و ایجاد منزلت اجتماعی منجر میشود(فوزیه الهایی، ۱۳۹۸). معلم به عنوان قدرت تغییر، آموزش و یادگیری (دارلینگ-هاموند3، 2010). عامل مؤثر کارخانه انسان‌سازی، در بازنمایی حقوق اجتماعی انسان‌ها، احترام به حقوق دیگران و یاری به سایر افراد و بالابردن درک مسئولیت اجتماعی دانش‌آموزان نقش اصلی دارد(فتحی و طالونی، 1402).
اهمیت مسئولیتپذیری اجتماعی فقط در محدوده اجتماعی خلاصه نشده، زیرا روان‌شناسان نه تنها بسیاری آن را برای فرد الزم و ضروری می‌دانند و بلکه اعتقاد دارند که مسئولیتپذیری اجتماعی به زندگی معنا و مفهومی تازه می‌بخشد. شخص مسئول در مقابل جامعه، دارای حس متعهد بودن به اعضای گروه و همچنین جامعه بوده و حس اعتماد را به سایر افراد انتقال میدهد. نهایتاً اینکه بحث مسئولیتپذیری اجتماعی، به نوعی از مسئولیت یاد شده که دلیل اساسی قبول رنج در برابر انجام دادن اعمال اجتماعی و نفوذ مستقیم بر راهبردهای جامعه را تشریح میکند(وایز، 2005).
در سال‌های اخیر توجه به کارایی و انگیزش کارکنان موردتوجه سازمان‌ها قرار گرفته به نحوی که بسیاری از سازمان‌ها سعی در شناخت منابع، ایجاد فشار و تنش در محیط کارکنان نموده، تا بتوانند از طریق راهکارهای مناسب محیطهای شغل مطلوب را برای کارکنان فراهم آورند و درنتیجه انگیزه و عملکرد شغلی کارکنان را افزایش دهند. دراین بین نظام آموزش وپرورش بنا به ضرورت تغییرات اجتماعی یکی از سازمان‌های پیچیده و بزرگ اجتماعی در هر کشوری محسوب میشود و با رشد و توسعه اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی پیوندی ناگسستنی دارد و به تدریج از یک حالت ساده ابتدایی به یک حالت پیچیده در آمده است. ثمربخشی این نظام از یک سو، تبدیل انسانهای مستعد سالم، بالنده، متعادل و رشد یافته است و از سوی دیگر تأمین کننده نیازهای نیروی انسانی جامعه در بخشهای متفاوت فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است. به دلیل چنین اهمیتی است که در عصر حاضر همه دولت‌های جهانی از کوچک و بزرگ، قدرتمند و ناتوان و صنعتی تا درحالت وسعه، پرداختن به آموزش وپرورش مردم خود را در شمار وظایف اساسی می‌دانند و برای همگان، سراسری و حتی اجباری کردن آن، تعهدات سنگینی در قانون‌های اساسی و بنیاد خود می‌گنجانند و درصد زیادی از تولید ناخالص ملی و بودجه جاری کشور را به این امر اختصاص میدهند(حسنی آبیز و همکاران، 1400).
صاحب نظران در حوزه انگیزش نظریاتی ارائه کرده‌اند. مازلو معتقد بود ارضاء نیازها و بالاخص ارضاء عالی ترین نیاز (خودشکوفایی یا تحقق خویشتن) باعث میشود فرد در اصلاحسازمان، جامعه و خویش فعالانه تلاش نماید. لذا مدیران با وضـعیت سـنجی و شـناخت اولویـت نیازهـاي کارکنـان میتوانند واکنش هاي مدیریتی مناسب را به کار گرفته و در این راستا گام هاي مؤثر بردارنـد. سلسله مراتب نیازهاي مازلو، یک چارچوب انگیزشی کاربردي براي مدیران ارائه می کنـد. ایـن نیـاز هـاي انگیزشـی از نیـاز نیازهاي فیزیولوژیکی بلند مرتبه مانند نیازهای فیزیولوژیکی، نیازهای ایمنی، نیازهای تعلق اجتماعی، نیازهای احترام و نسازهای خود شکوفایی هستند. مازلو معتقد است که ارضای نیازها نه فق موجب نگه‌داری فرد در سازمان میشود بلکه بلکه رضایت مندی را در او فراهم می‌سازد(رضوی و همکاران، 1386). مازلو معتقد بود هر فردی میتواند و می‌خواهد که در سلسله مراتب به سمت یک سطح از خودشکوفائی حرکت کند. متأسفانه، پیشرفت اغلب با عدم تحقق نیازهای سطح پایین مختل میشود. تجربیات زندگی، از جمله طلاق و از دست دادن شغل، ممکن است باعث شوند که فرد بین سطوح سلسله مراتب نوسان داشته باشد. بنابراین، همه نمی‌توانند از طریق سلسله مراتب به صورت یک طرفه حرکت کنند بلکه ممکن است بین انواع مختلف نیازها به جلو و عقب حرکت کنند(اوسیمک و آدگوبوگا، 2017).
ترتیب نیازها براساس شرایط بیرونی یا تفاوت‌های فردی قابل انعطاف است. به عنوان مثال، برای برخی از افراد، نیاز به عزت نفس از نیاز به عشق مهمتر است. برای دیگری، نیاز به خودشکوفائی حتی از اساسی ترین نیازها مهمتر است. مازلو همچنین خاطرنشان كرد كه بیشتر رفتارها چند انگیزه‌ای هستند یعنی هر رفتاری تمایل دارد كه توسط چندین یا همه نیازهای اساسی به طور هم زمان و نه فقط یكی از آنها تعیین شود(نولتمیر و همکاران، 2021).
حال اگر تحقق اهداف آموزش وپرورش را در مدارس، مستلزم اعمال مدیریت و رهبری صحیح بدانیم، در آن صورت شناسایی و تقویت محرک‌های انگیزش زا، که توان خاص معلمان را برای انجام کار تحت تأثیر قرار میدهد به آن مفهوم کاربردی می‌بخشد. هرقدر معلمی از انگیزه کاری بالاتری برخوردار باشد به همان میزان میتواند در کلاس از کارایی بیشتری برخوردار گردد. یافته‌های پژوهی بیانگر این مطلب است که معلمانی که دارای انگیزش بالاتری هستند، دانش‌آموزان‌شان از پیشرفت تحصیلی بالاتری برخوردارند(رضایی شرف و همکاران، 1397).
انگیزه از عوامل مؤثر بر رفتار است. انگیزه حالتی درونی است که انرژی بخش، فعال کننده و جهت دهنده می‌باشد و موجب کشاندن رفتار اشخاص به‌سوی هدف‌ها می‌گردد.انگیزه به عنوان یک مفهوم واحد مبتنی براستقلال برای پیش‌بینی نتایجی مانند عملکرد بهتر، به نتایج خلاقیت، پشتکار، بهزیستی کلی، نیاز به شایستگی می‌انجامد(رایان و دسی4، 2024). رابینز (۱۹۹۸) معتقد است که انگیزش، رفتارها، افکار، احساسات و انتخاب‌های ما را هدایت می‌کنند (شهبازی، ۱۴۰۲) و موجب کارایی و عملکرد بهتری میشود(هادی‌پور و همکاران، 1399).
نتایج مطالعات حاکی از کاهش انگیزه و وجود پیامدهای پایین بودن مسئولیت اجتماعی معلمان از جمله گسترش بی هنجاری اجتماعی، تخریب و نابودی تدریجی محیط زیست طبیعی و شهری (فتحی و طالونی، 1402). و بروز خشونت به صور مختلف در آموزش از جمله خشونت از طرف معلم به دانش‌آموز، خشونت فیزیکی مستقیم بین دانش‌آموزان با هم، خشونت کلامی در فضای آموزشی، خشونت از طریق فناوری اطلاعات جدید، اختلاف طبقاتی و طرد اجتماعی است،که نگرش معلم و احساس مسئولیت اجتماعی وی میتواند به تلطیف فضای مناسب کمک کند(مانزانو-سانچز و والرو-والنزوئلا5، 2019).
علی رغم نقش سازنده معلمان در اصلاح، بازسازی و ارتقای آموزه‌های فرهنگی و نظام تربیتی جامعه توجه ناکافی به نیازهای اساسی و رفاهی آن ها، افت جایگاه و شأن معلمی در جامعه و ضعف مفرط سازمان آموزش و پرورش در ایجاد جاذبه برای شغل معلمی، سبب شده است تعداد زیادی از افراد شغل معلمی را از روی ناچاری و بدون علاقه و انگیزه کافی انتخاب کرده یا همچنان در فعالیت های معلمی، باقی می‌مانند. متأسفانه رسانه‌های جمعی و نظام مدیریتی نیز نتوانسته‌است، بستر مساعدی برای ارتقای شأن و جایگاه حقیقی معلمان و تقویت و توسعه انگیزه‌های آنان را فراهم کند(کاظمی و همکاران، ۱۴۰۲). میرزانی و همکاران (۱۴۰۲) نیز انگیزه شغلی در اکثر معلمان هم در مدارس ابتدایی چند پایه و هم متوسطه ناچیز و پایین است.
در مورد موضوع انگیزش برخی مطالعات انجام شده است. حسینی و همکاران (1403) در پژوهشی نتیجه گرفتند که عوامل تاثیرگذار مثبت (عوامل سازمانی، عوامل مدیریتی و عوامل برون سازمانی) و عوامل تاثیرگذارمنفی (عوامل سازمانی و عوامل مدیریتی) انگیزش درونی را تحت تاثیر قرار می دهند و انگیزش درونی نیز موجب دو دسته پیامدهای فردی وسازمانی می شود. ابعاد انگیزش درونی نیز شامل اهمیت حرفه معلمی، چالشی بودن شغل، جذابیت شغل، استقلال معلمان، علاقه به شغل، احساس مؤثر بودن و سودمندی، تعادل کار-زندگی،توسعه حرفه معلمی؛ غنی سازی حرفه معلمی، اغناء حس کنجکاوی است. احمدی و همکاران (1403) تحقیقی تحت عنوان نقش انگیزش مسئولیتپذیری اجتماعی در ارتقای کیفیت آموزش و پرورش "بیان داشتند معلمان با انگیزش مسئولیتپذیری اجتماعی بالا، نسبت به وظایف خود تعهد بیشتری دارند و با انگیزه و خلاقیت بیشتری به تدریس می‌پردازند. همچنین، نتایج نشان داد که معلمان با انگیزش مسئولیتپذیری اجتماعی بالا، به طور فعال در فعالیت‌های مربوط به ارتقای کیفیت آموزش و پرورش مشارکت می‌کنند. امیر مروتی اربط(1402) در پژوهشی نتیجه گرفت که انگیزه با احساس مسئولیت اجتماعی در معلمان دوره دوم ابتدایی منطقه فشافویه رابطه معنادار دارد. همچنین انگیزه با تعهد نسبت به وظایف در معلمان دوره دوم ابتدایی منطقه فشافویه رابطه معنادار دارد. نتیجه یافته ها نشان داد برای بالا بردن احساس مسئولیت اجتماعی و تعهد نسبت به وظایف در معلمان باید انگیزه لازم را برای آنها ایجاد کرد. زری جوی الوار و همکاران (1402) بیان داشتند که مسئولیت اجتماعی رویکردی اخلاقی است و راهکارهایی را فراهم میکند که سازمان‌ها در صورت عمل نمودن به آنها، میتوانند نیازهای تجاری، قانونی و اخلاقی جامعه را تأمین نمایند. سلیمانی و همکاران (۱۴۰۲) بین وجدان کاری و مسئولیتپذیری اجتماعی رابطه مثبت معناداری وجود دارد. امیر مروتی اربط و همکاران (1402) در تحقیقی تحت‌عنوان رابطه انگیزه با احساس مسئولیت اجتماعی و تعهد نسبت به وظایف در معلمان دوره دوم ابتدایی منطقه فشافویه" بیان داشتند که آموزش و پرورش زیر بنای توسعه اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی هر جامعهای است. انگیزه با احساس مسئولیت اجتماعی و تعهد در معلمان دوره دوم ابتدایی منطقه فشافویه رابطه معنادار دارد. هادی پور و همکاران(1400) در پژوهشی نتیجه گرفتند که ابعاد و مولفه‌های ارتقای انگیزه معلمان در فرایند تعلیم‌وتربیت 86 شاخص، 8 مفهوم و 3 بعد داشت. بعد سازمانی دارای سه مولفه مدیریت و همکاران، شرایط محیط کاری و سیستم ارزیابی عملکرد، بعد اجتماعی دارای سه مولفه روابط اجتماعی، مسئولیت اجتماعی و منزلت اجتماعی معلم و بعد فردی دارای دو مولفه ویژگی‌های شخصی و اهداف غیرمادی معلمان بود. با توجه به ابعاد و مولفه‌های شناسایی‌شده برای ارتقای انگیزه معلمان در فرایند تعلیم‌وتربیت، برنامه‌ریزی جهت بهبود انگیزه معلمان از طریق ارتقای مولفه‌های مولفه مدیریت و همکاران، شرایط محیط کاری، سیستم ارزیابی عملکرد، روابط اجتماعی، مسئولیت اجتماعی، منزلت اجتماعی معلم، ویژگی‌های شخصی و اهداف غیرمادی معلمان ضروری است.
سپهوند و دیگران (1400) در پژوهشی که به روش کیفی انجام شدند ابعاد منشور مسئولیت اجتماعی رهبری مدرسه را در شش مورد به نام‌های فرهیخته‌پروری، حامی‌گری پایدار، اعتلای اجتماعی، بالندگی معنوی، پایداری محیطی و پویایی اقتصادی بود. فتحی و طالونی(1402) در پژوهشی نتیجه گرفتند که از جمله عواملی که در ایجاد انگیزه انجام مسئولیت پذیری اجتماعی معلمان مؤثر است شامل: تعهد اجتماعی و مسئولیت در قالب نقش های خود - دینداری و اخلاق حرفه ای - اعتلای مهارت های آموزشی و ارتباطی - رعایت حقوق دیگران - نوع دوستی و مشارکت اجتماعی - رفتار مسئولانه در قبال محیط زیست طبیعی و شهری - ایجاد تشکل‌های مدنی و مطالبه گری اجتماعی می باشد. بسترهای زمینه ساز و انگیزشی در مسئولیت پذیری اجتماعی که در صورت کمبود و یا کاهش آن میل به مسئولیت پذیری کارکنان کاهش می یابد شامل: فرهنگ سازی - اعتلای مهارت های اجتماعی و ساختارهای آموزشی - برقراری عدالت و سلامت سازمانی - برقراری عدالت اجتماعی و اقتصادی در جامعه می‌باشد. همچنین از جمله عوامل مداخله‌گر، یا تسهیل گر در انجام مسئولیت های اجتماعی از سوی کارکنان: کنترل بیرونی رفتارها از طریق مشوق های مادی و معنوی - هنجارها، الگوهای رفتاری و خصوصیات فردی - خشنودی و احساس رضایت از کار و زندگی است و با تمامی کاستی ها و نقص های ساختاری موجود در محیط کار که در کاهش انگیزه کارکنان نقش دارد، کارکنان از راهبرد تعهد درونی، باورهای دینی و اخلاقی و توانمندسازی فردی و اجتماعی بهره گرفتند. نتایج پیرامون پیامدهای مسئولیت پذیری اجتماعی معلمان که به نظر می رسد از سطح مطلوبی برخوردار نیست نشان میدهد؛ گسترش بی هنجاری اجتماعی و تخریب و نابودی تدریجی محیط زیست طبیعی و شهری به عنوان نتایج منفی قابل بیان است.
جونز6 و همکاران (2024) در تحقیقی بیان داشتند که رهبری مدرسه میتواند از طریق ایجاد فرهنگ مسئولیتپذیری اجتماعی، حمایت از معلمان در فعالیت‌های مسئولیتپذیری اجتماعی و تشویق معلمان به تعهد به وظایف سازمانی خود، انگیزش مسئولیتپذیری اجتماعی و تعهد شغلی معلمان را تقویت کند. یانگ7 و همکاران (2024) بیان داشتند که بین انگیزش مسئولیتپذیری اجتماعی و تعهد شغلی رابطه مثبتی وجود دارد، در حالی که بین انگیزش مسئولیتپذیری اجتماعی و فرسودگی شغلی رابطه منفی وجود دارد. همچنین، نشان دادند که تعهد شغلی معلمان توسط انگیزش مسئولیتپذیری اجتماعی آنها تعدیل میشود. به این معنی که معلمان با انگیزش مسئولیتپذیری اجتماعی بالا، فرسودگی شغلی کمتری را تجربه می‌کنند. یان لیو و همکاران (2023) در تحقیقی نشان‌می‌دهد که رهبری توزیع‌شده ممکن است به بهبود نتایج مدرسه کمک کند، اما مفهوم‌سازی و عملیاتی‌سازی رهبری توزیع‌شده همچنان ناسازگار است و شواهد رهبری توزیع‌شده در بسیاری از نتایج مدرسه هنوز کامل نشده است. این تحقیق از داده‌های مطالعه بین‌المللی آموزش و یادگیری ۲۰۱۳ چند کشوری استفاده‌کرد تا نشان دهد که چگونه تغییرات در رهبری مدیر، تیم مدیریت، و رهبری معلمان در سه عملکرد رهبری مدرسه ابتدایی با همکاری حرفه‌ای معلم، رضایت شغلی معلم و تعهد سازمانی معلم مرتبط است. آری کارتیکو8 و همکاران (2023) بیان داشتند که برای افزایش بهره وری و حداکثر کارایی معلمان در محل کار، رضایت شغلی یکی از دغدغه‌های مهم هر سازمانی است.
مطالعات و پیشینه‌ها نشان میدهند که به نظر می‌رسد شهر اشترینان همانند سایر مناطق با چالش‌ها و کاستی‌های فراوانی در این خصوص مواجه هست. به رغم اینکه موضوع حاضر توسط محققان بررسی شده اما مطالعه و پژوهش آن در جامعه مذکوربه طور مستقیم مغفول واقع شده است و همچنین مبرهن است تحلیل و بررسی انگیزش مسئولیت اجتماعی معلمان میتواند به ذینعان آموزشی در جهت شناخت و پرورش بهتر نیروی کار معلمی کمک کند و نتایج این تحقیق به سیاست‌گذاران حوزه آموزش، مدیران مدارس، معلمان در بهبود و ارتقاء کیفیت آموزشی و اثربخشی آن کمک نموده و وجود معلم با انگیزه و مسئول به بهبود کیفیت آموزش و تدریس، انتقال آن به دانش‌آموزان و توسعه پایدار جامعه و رشد و توسعه اجتماعی کمک کند.
لذا در این پژوهش، مسئله اصلی تحلیل اثربخشی انگیزش بر احساس مسئولیت اجتماعی معلمان است. همین طور سوال اصلی پژوهش این است که انگیزش چه تاثیری بر احساس مسئولیت اجتماعی معلمان دارد؟
فرضیه های تحقیق
1) عوامل انگیزشی درونی بر تقویت مسئولیت پذیری معلمان شهر اشترینان مؤثر است.
2) عوامل انگیزشی بیرونی بر تقویت مسئولیت پذیری معلمان شهر اشترینان مؤثر است.
روش تحقیق
پژوهش حاضر به صورت کمی انجام شده است. به گفته سوگییوتو(2017) روش کمی را می‌توان به عنوان یک فلسفه پوزیتیسم تفسیر کرد که برای بررسی جمعیت ها نمونه‌های خاص و جمع‌آوری داده‌ها با استفاده از ابزارهای تحقیق استفاده میشود. تجزیه و تحلیل داده‌ها به صورت آزمون فرضیه ها انجام شد. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش از نوع پژوهش‌های توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری شامل معلمان شهرستان اشترینان به تعداد ۲۰۰ نفر می‌باشد. با استفاده از جدول مورگان جهت حجم نمونه به تعداد ۱۲۷ نفر تعیین و از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای نسبی نیز جهت نمونه‌گیری استفاده شد.
جدول 1. نمونه‌گیری براساس روش تصادفی نسبی طبقه‌ای
ردیف
| جنسیت | حجم جامعه | درصد فراوانی جامعه | حجم نمونه |
1 | مرد | 167 | 16.5 | 21 |
2 | زن | 33 | 83.5 | 106 |
3 | جمع | 200 | 100 | 127 |
ابزار گردآوري اطلاعات در پژوهش حاضر پرسشنامه استاندارد مسئولیت اخلاقی دارای 20 سوال بوده که بر اساس مدل کارول در سال ۲۰۰۲ طراحی و تنظیم شده است و بر اساس طیف لیکرت ( کاملا مخالفم تا کاملا موافقم ) نمره گذاری شده است. پرسشنامه مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان کارول 20 سوال دارد و طبق 4 مولفه طراحی شده است. 4 مولفه‌ی این پرسشنامه شامل مسئولیت پذیری اقتصادی، مسئولیت پذیری قانونی، مسئولیت پذیری اخلاقی و مسئولیت پذیری اجتماعی است. این پرسشنامه که بر اساس مقیاس لیکرت 5 درجه ای ساخته شده است، دارای روایی و پایایی خوبی می‌باشد. پایایی این پرسشنامه بر اساس ضریب آلفای کرونباخ بالای 70/ می‌باشد.
جدول 2. مقياس درجه‌بندي سوالهاي پرسشنامه پژوهش مقياس پنج درجه‌اي ليكرت
گزینه انتخابی | خیلی زیاد | زیاد | تا اندازه ای | کم | خیلی کم |
امتیاز | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 |
حد پایین نمره | حد متوسط نمرات | حد بالای نمرات |
20 | 50 | 100 |
امتیازات خود را از 20 عبارت فوق با یکدیگر جمع می کنیم. حداقل امتیاز ممکن 20 و حداکثر 100 خواهد بود.
نمره بین 20 تا 33: میزان مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان در حد پایینی می‌باشد.
نمره بین 33 تا 66: میزان مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان در حد متوسطی می‌باشد.
نمره بالاتر از 66: میزان مسئولیت پذیری اجتماعی سازمان در حد بالایی می‌باشد.
در اين پژوهش روایی پرسشنامه در پژوهش (بازی، 1394) سنجيده شده است. قابلیت اعتماد یا پایایی به روش ضريب آلفاي كرونباخ محاسبه شده در پژوهش (بازی، ۱۳۹۴) براي این پرسشنامه بالای 70/ برآورد شد. علاوه بر آن پایایی هر کدام از مؤلفه‌ها به طور جداگانه توسط محقق به شرح جدول شماره انجام شد.
جدول4. پایایی متغیرها
متغیرها | شاخصها | آلفای کرونباخ | ||
مسئولیتپذیری اجتماعی سازمان | مسئولیتپذیری اقتصادی | 78/ | ||
مسئولیتپذیری قانونی | 86/ | |||
مسئولیتپذیری اخلاقی | 89/ | |||
مسئولیتپذیری اجتماعی | 91/ | |||
کل |
| 80/0 | ||
یافته‌ها
تجزیه و تحلیل آماری شامل ابتدا پیش‌پردازش داده‌ها به منظور یافتن داده‌های بی‌تفاوت، گم شده، تکراری و پرت انجام و اصلاحات مناسب انجام شد به عنوان نمونه جهت یافتن داده های پرت از نمودار جعبه‌ای باکس پلات استفاده شد و داده پرتی مشاهده نشد.
آمار توصیفی در قالب معیارهای گرایش به مرکز مثل میانه، مد، میانگین و.... و معیارهای پراکندگی مانند واریانس، انحراف از معیار، دامنه تغییرات و از همه مهمتر نمودارها و جداول توزیع فراوانی مورد بررسی قرار گرفت در آمار استنباطی از تحلیل معادلات ساختاری به روش PLS در نرم افزار4.0 SMART PLS استفاده شد.
برای اطلاع از توزیع داده‌ها آزمون معتبر کرامر – ون میزس برای بررسی فرض نرمال بودن داده‌های پژوهش استفاده شده‌است(استفان،1986 و توده،2002). این آزمون باتوجه به فرضیات زیر به بررسی نرمال بودن داده می‌پردازد.
H0: داده‌ها دارای توزیع نرمال هستند.
H1: داده‌ها دارای توزیع نرمال نیستند.
جدول5. آزمون کرامر – ون میسز متغیرهای پژوهش
| حجم نمونه | پارامتر توزیع نرمال | سطح معنی داری | نتیجه | |
میانگین | انحراف معیار |
| |||
عوامل انگیزش | 127 | 3.096 | .590 | .020 | نرمال نیست |
مسئولیت پذیری | 127 | 3.020 | .670 | .020 | نرمال نیست |
تعهد شغلی | 127 | 3.058 | .515 | .020 | نرمال نیست |
با توجه به اینکه سطح معنی داری به دست آمده برای همه متغیرهای تحقیق از 0.05 کوچکتر میباشند بنابراین توزیع این متغیرها نرمال نمی‌باشد. برای سنجش اعتبار سازه9 مدل از دو معیار اعتبار همگرایی10 و اعتبار افتراقی11 استفاد شد. بارهای عاملی تمامی ابعاد متغیرها نیز بالاتر از 4/0 است که نشان میدهد ابزار تحقیق حاضر از روش تحلیل عاملی تأییدی نیز دارای روایی مطلوبی است و تمامی ابعاد به‌خوبی سازه‌های خود را تبیین کرده‌اند. ضریب پایایی مرکب (CR) بالاتر از 7/0 است (بایرنی، 2010). جدول زیر نتایج روایی همگرا را برای ابعاد پرسشنامه نشان میدهد.
جدول6. نتایج روایی همگرا
شاخص‌های روایی | آلفای کرونباخ | الفای کرونباخ ترکیبی | جذر میانگین واریانس |
انگیزش بیرونی | 0.916 | 0.919 | 0.561 |
انگیزش درونی | 0.956 | 0.96 | 0.618 |
مسئولیت پذیری | 0.965 | 0.967 | 0.602 |
با توجه به اینکه میانگین واریانس استخراجی (AVE) و آلفای کرونباخ ترکیبی برای تمامی متغیرهای پژوهش بترتیب بالاتر از 5/0 و 7/0 است، می‌توان بیان نمود ابزار تحقیق از روایی همگرای قابل قبولی برخوردار است. همه گویه ها در سطح اطمینان 95/0 معنادار میباشند
جدول 7. ماتریس همبستگی ابعاد اصلی مدل تحقیق
| انگیزش بیرونی | انگیزش درونی | مسئولیت پذیری |
انگیزش بیرونی | 1 |
|
|
انگیزش درونی | 0.719 | 1 |
|
مسئولیت پذیری | 597/0 | 552/0 | 1 |
ضریب تعیین نسبت به ضریب همبستگی معیار گویاتری است. ضریب تعیین مهمترین معیاری است که با آن می‌توان رابطه بین یک یا چند متغیر مستقل با متغیر وابسته را توضیح داد.
جدول 8. ضریب تعیین سازه هاي مدل تحقیق
سازه | R Square | R Square Adjusted |
مسئولیت پذیری | 0.388 | 0.378 |
بر این اساس، حدود 72 درصد از تغییرات متغیر تصمیم سرمایه گذاران تحت تأثیر متغیرهای مستقل بیان مي‌شود.
شاخص برازندگي مدل يا GOF ناميده مي شود. مقدار GOF بايد بالاي 36/0 باشد تا مدل، برازنده باشد. با توجه به محاسبه GOF بر اساس خروجی‌های نرم افزار SMART PLS، مدل از برازندگي مناسبي برخودار است (وینچنزو و همکاران، 2010).
سازه | ضريب تعيين | جذر AVE |
انگیزش بیرونی |
| 749/0 |
انگیزش درونی |
| 786/0 |
مسئولیت پذیری | 388/0 | 776/0 |
ميانگين | 516/0 | 790/0 |
=0.638
با توجه به سه مقدار 01/0، 25/0 و 36/0 که به عنوان مقادیر ضعیف، متوسط و قوی برای شاخص GOF معرفی شده است ( فربد،1398) و حصول مقدار 638/0 مطابق جدول 9، برای GOF برازش بسیار مناسب مدل کلی تایید می شود.
جدول 10. آزمون فرضیه‌های تحقیق
مسير | ضریب مسیر | آماره t | سطح معنی داری | نتیجه آزمون | ||
انگیزش بیرونی -> مسئولیت پذیری | 0.415 | .757 | 0.000 | تایید | ||
انگیزش درونی -> مسئولیت پذیری | 0.254 | 3.229 | 0.001 | تایید | ||
آزمون فرضيه اول: عوامل انگیزشی درونی بر تقویت مسئولیت پذیری معلمان شهر اشترینان مؤثر است.
فرضيه صفر: عوامل انگیزشی درونی بر تقویت مسئولیت پذیری معلمان شهر اشترینان مؤثر نیست
فرضيه مقابل: عوامل انگیزشی درونی بر تقویت مسئولیت پذیری معلمان شهر اشترینان مؤثر است.
با توجه به نتایج به دست آمده پژوهش سطح معني داري بين دو عوامل انگیزشی درونی بر تقویت مسئولیت پذیری برابر 001/0 با آماره تي(عدد معني داري) 229/3 می‌باشد. سطح معني داري از 0.05 كوچكتر و آماره تي از 1.96 بزرگتر می‌باشد. بنابراين فرض صفر رد و فرض مقابل تاييد مي شود. ضريب مسير برابر 254/0 بوده كه ميزان تاثيرگذاري متغير عوامل انگیزشی درونی بر تقویت مسئولیت پذیری می‌باشد.
آزمون فرضيه دوم: عوامل انگیزشی بیرونی بر تقویت مسئولیت پذیری معلمان شهر اشترینان مؤثر است.
فرضيه صفر: عوامل انگیزشی بیرونی بر تقویت مسئولیت پذیری معلمان شهر اشترینان مؤثر نیست.
فرضيه مقابل: عوامل انگیزشی بیرونی بر تقویت مسئولیت پذیری معلمان شهر اشترینان مؤثر است.
با توجه به نتایج به دست آمده پژوهش سطح معني‌داري بين دو عوامل انگیزشی درونی بر تقویت مسئولیت پذیری برابر 000/0 با آماره تي(عدد معني داري) 757/4 می‌باشد. سطح معني داري از 0.05 كوچكتر و آماره تي از 1.96 بزرگتر مي‌باشد. بنابراين فرض صفر رد و فرض مقابل تاييد مي‌شود. ضريب مسير برابر 415/0 بوده كه ميزان تاثيرگذاري متغير عوامل انگیزشی بیرونی بر تقویت مسئولیت پذیری مي‌باشد.
بحث و نتیجهگیری
امروزه وظیفه معلمان ورای آموزش مطالب درسی است، شغل معلمی باید تسهیل ترویج رفتارها و فضیلت‌های اخلاقی، عدالت اجتماعی، نظم عمومی و مشارکت همه‌جانبه باشد. آنچه به نظر در این پیرامون به نظر مهم می‌رسد درک و تحلیل انگیز‌هایی هست که موجب انجام بهتر این مسئولیت‌ها و در انتها رسیدن به هدف مهم نتایج مثبت و بهینه آموزشی و توسعه روزافزون اجتماعی در سطج جامعه هست. هم‌اکنون معلمان نقش اصلی را در انتقال دانش، اخلاق، جامعه‌پذیری به دانش‌آموزان دارند و در صورت تحقق کامل این امر، توسعه و سعادت جامعه با حصول نیروی انسانی توانمند، مسئول و متعهد تسهیل می‌گردد. سازمان آموزش و پرورش برای دستیابی به اهداف خود به معلمان کوشا با عملکرد بهینه نیاز دارند(سبحانی نژاد و زمانی منش، ۱۳۹۹).
هدف پژوهش حاضر، تحلیل اثربخشی انگیزش بر احساس مسئولیت اجتماعی معلمان بود. عوامل انگیزشی درونی بر تقویت مسئولیت پذیری معلمان شهر اشترینان مؤثر است. نتایج برخی مطالعات نیز مؤید یافته پژوهش حاضر است؛ حسینی و همکاران (1403) نتیجه گرفتنه بودند که عوامل تاثیرگذار مثبت (عوامل سازمانی، عوامل مدیریتی و عوامل برون سازمانی) و عوامل تأثیرگذارمنفی (عوامل سازمانی و عوامل مدیریتی) انگیزش درونی را تحت تاثیر قرار میدهند و انگیزش درونی نیز موجب دو دسته پیامدهای فردی وسازمانی می شود. احمدی و همکاران (1403) نتیجه گرفته بودند که معلمان با انگیزش مسئولیتپذیری اجتماعی بالا، نسبت به وظایف خود تعهد بیشتری دارند و با انگیزه و خلاقیت بیشتری به تدریس می‌پردازند. امیر مروتی اربط(1402) نتیجه گرفته بود که انگیزه با احساس مسئولیت اجتماعی در معلمان دوره دوم ابتدایی منطقه فشافویه رابطه معنادار دارد. سلیمانی و همکاران (۱۴۰۲) بیان کرده بودند که وجدان کاری و مسئولیتپذیری اجتماعی رابطه مثبت معناداری وجود دارد. همچنین نتایج مطالعات امیر مروتی اربط و همکاران (1402)، هادی پور و همکاران(1400)، سپهوند و دیگران (1400)، فتحی و طالونی(1402)، جونز و همکاران (2024) همسو بود. همچنین، یانگ و همکاران (2024) نتیجه گرفته بودند که بین انگیزش مسئولیتپذیری اجتماعی و تعهد شغلی رابطه مثبتی وجود دارد.
درتبیین فرضیه اول می‌توان گفت که عوامل درونی به طور قابل توجهی برتقویت مسولیت پذیری معلمان مؤثرهستند، چرا که این عوامل برنیازها ی درونی وارزش های معلم تمرکز دارد وبه او حس هدفمندی ومعنا یافتن در کار خود می بخشد. نتیجه دیگر پژوهش این بود که عوامل انگیزشی بیرونی بر تقویت مسئولیت پذیری معلمان شهر اشترینان مؤثر است. نتایج تخمین مدل با روش PLS نشان داد سطح معني داري بين دو عوامل انگیزشی بیرونی بر تقویت مسئولیت پذیری برابر 000/0 با آماره تي(عدد معني داري) 757/4 مي‌باشد. سطح معني داري از 0.05 كوچكتر و آماره تي از 1.96 بزرگتر مي‌باشد. بنابراین عوامل انگیزشی بیرونی بر تقویت مسئولیت پذیری معلمان شهر اشترینان مؤثر است. یافته‌های این پژوهش با یافته‌های یانگ و همکاران (2024)، جونز و همکاران (2024)، لی12 و همکاران (2023) سازگار است.
هدف و ماموریت نظام آموزشی تربیت انسانهای اجتماعی و با اخلاق و مسئولیت پذیر برای فردای جامعه است. یکی از ویژگی‌های مهم انسان فرهیخته و از مهمترین اهداف تربیتی در نظام‌های آموزشی مختلف پرورش حس مسئولیت است. شکوفایی احساس مسئولیت علاوه بر تاثیراتی که در زندگی فردی دارد، ابعاد اجتماعی فراوانی را نیز به همراه دارد. نظام‌های آموزشی در سطوح و مقاطع تحصیلی مختلف اهداف و کارکردهای متفاوتی را مورد توجه و تأکید قرار میدهند. یکی از این کارکردهایی که نظام های آموزشی در سطوح و مقاطع مختلف تحصیلی مورد توجه قرار میدهند و بیانگر تلاش و برنامه ریزی نهادهای آموزشی برای تربیت اجتماعی و شهروندی است؛ اقدام در مسیر آموزش و رشد مهارت‌های مسئولیت پذیری هم برای یادگیرندگان و هم نیروهای صفی و ستادی خود؛ اعم از مدیران و معلمان است. چراکه رشد و پیشرفت هر جامعهای در گرو انسانهای مسئولیت پذیر است. اشخاص مسئولیت پذیر پاسخگو هستند و به علت پاسخگو بودن قابل اعتمادترند. افراد اگر نسبت به جامعه خود احساس وظیفه کنند عاملی مهم در پیشرفت اجتماع خواهند بود و میتوانند به تقویت سطح روابط، برطرف کردن مشکلات، برآورده کردن حوائج و نیازمندی‌ها و... اقدام کنند. همچنین مسئولیت پذیری باعث آرامش روانی و امنیتی جامعه گردیده و مانع از هم گسیختگی، تفرقه و اختلاف در اجتماع خواهد گردید. البته انسان از منظرهای مختلف دارای ارتباط با غیر خود می‌باشد این ارتباط شامل خداوند، خانواده، افراد اجتماع و محیط زیست می‌باشد که نسبت به هر یک دارای مسئولیت بوده و وظیفهای بر عهده دارد.
رشد و کمال انسان چه از لحاظ روحی و فردی و چه از لحاظ اجتماعی به مسئولیت پذیری او ارتباط دارد؛ زیرا اهتمام افراد نسبت به اداره و مدیریت امور و واکنش مسئولانه نسبت به پدیدههای پیرامون خویش، رشد اخلاقی و انسانی را در بر خواهد داشت وهمچنین به لحاظ افزایش رفاه اجتماعی و تسکین روانی افراد جامعه فوق العاده تأثیرگذار خواهد بود.
عوامل انگیزشی بیرونی به طور مستقیم بر نیازهای مادی و اجتماعی معلمان تأثیر می‌گذارند و میتوانند به طور مستقیم مسئولیتپذیری اجتماعی آنها را تقویت کنند. این عوامل میتوانند معلمان را به سوی انجام وظایف خود با انگیزه تر هدایت کنند و در نهایت باعث افزایش کیفیت آموزش و پرورش شوند. راچمد13 و همکاران (2023) در تحقیقی به طور آزمایشی و تجربی نتیجهگیری کردند که مدیر مدرسه ضمن توجه به بحث انگیزه‌بخشی به معلمان توانست موجب عملکرد خوب در معلمان تقویت روحیه باهم بودن به ایجاد نظم و انضباط و عملکرد بهینه ترغیب کند و در نهایت موجبات مسئولیت پذیری اجتماعی در بین معلمان و رسیدن به بالاترین دستاورد شد.
انگیزش شغلی از مباحث اساسی سازمان‌ها، به ویژه در آموزش وپرورش است و به دنبال پاسخ به چراهای رفتار است، اینکه چرا بعضی از کارکنان با میل و علاقه، کار خود را انجام میدهند و عدة دیگری باید تحت فشار قرار بگیرند. انگیزش شغلی در بین معلمان به علت حساسیت حرفه‌ای از اهمیت بالایی برخوردار است، معلمی که فاقد انگیزه لازم جهت تدریس باشد قطعاً در ارائه مطالب، ایجاد رابطه عاطفی با دانش آموز، همکاران و مدیریت آموزشگاه دچار مشکل شده و از کارایی باالیی برخوردار نخواهد شد به همین سبب است که بایستی در نحوهی ایجاد و ارتقاء انگیزش شغلی معلمان پیش از پیش توجه کرد، راه‌های ایجاد انگیزش را یافته و به دست اندرکاران توصیه شود. در رابطه با تعیین کننده‌های انگیزش شغلی، سازمان‌ها جهت تشویق و ترویج رفتارهای مولد، به مشوق‌های مالی تأکید بسیار دارند، فلسفه زیر بنایی برنامه‌های تغییر در سازمان ها اغلب بیانگر آن است که پول انگیزه‌ای مهم و کلیدی در محیط کار می باشد، با وجود پذیرش این نکته که مشوق های مالی میتوانند تعیین کننده‌های مهمی در رابطه با انگیزش شغلی باشد، آشکار است که آنها به تنهایی قادر به حل تمامی مشکالت مربوط به انگیزش شغلی نیستند. چراکه عوامل بسیاری در کامیابی، بالندگی، رشد و توسعه هر سازمان مؤثر است. نیروی انسانی و انگیزش شغلی ایشان از مهمترین این عوامل هستند که می‌بایست بر عوامل تأثیرگذار بر انگیزش شغلی توجه ویژه داشت. با توجه به اینکه انگیزش شغلی به عواملی بستگی دارد که سبب انرژی دهی، هدایت کردن به سوی هدف خاص و مداومت رفتار می شوند.
در تبيين نتايج اين بخش مي‌توان بيان كرد كه حس مسئوليت‌پذيري اجتماعي در افراد يك حس اختياري است و ميتواند به مرور زمان تحت تأثير عوامل محيطي قرار بگيرد. بررسي تأثير ابعاد مختلف مسئوليت‌پذيري اجتماعي در سازمان بر رضايتانگیزش كاركنان بسيار دشوار، تدريجي و تكاملي است. مديران خلاق مي‌توانند آن دسته از رفتارهاي خود را كه خارج از شرح وظايف است و صرفاً از روي حس مسئوليت‌پذيري آنان انجام مي‌گيرد به شيوهاي ماهرانه براي افزايش رضايت شغلي معلمان خود هدايت كنند و اين كار نيازمند وجود خلاقيت در مديريت است.
در نهایت می‌توان گفت انگیزه نه تنها در مورد معلمان بلکه در مورد تمام رفتارهای انسان ها معنادار و هدایت گر بسیاری دیگر از رفتارها است. معلمان به عنوان قشر فرهیخته بیش از پیش نیازمند توجه به موانع مادی و فرامادی زندگی هستند. علی رغم نقش سازنده معلمان در اصلاح، بازسازی و ارتقای آموزه‌های فرهنگی و نظام تربیتی جامعه توجه ناکافی به نیازهای اساسی و رفاهی آن ها، افت جایگاه و شأن معلمی در جامعه و ضعف مفرط سازمان آموزش و پرورش در ایجاد جاذبه برای شغل معلمی، سبب شده است تعداد زیادی از افراد شغل معلمی را از روی ناچاری و بدون علاقه و انگیزه کافی انتخاب کرده یا همچنان در فعالیت های معلمی، باقی می‌مانند. متأسفانه رسانه‌های جمعی و نظام مدیریتی نیز نتوانسته‌است، بستر مساعدی برای ارتقای شأن و جایگاه حقیقی معلمان و تقویت و توسعه انگیزه‌های آنان را فراهم کند(کاظمی و همکاران، ۱۴۰۲). میرزانی و همکاران (۱۴۰۲) نیز انگیزه شغلی در اکثر معلمان را کم گزارش کرده‌اند. بنابراین توجه به انگیزش معلمان میتوانند به مسئولیت پذیری بیشتر معلمان شود و این میتواند کارایی نظام آموزش و پرورش را در پی داشته باشد. در نهایت پیشنهادهای زیر توسط محقق ارائه می گردد.
ü نتایج پژوهش طبق فرضیه اول نشان داد که عوامل انگیزشی درونی بر تقویت مسئولیت پذیری معلمان شهر اشترینان مؤثر است. بر این اساس: به مدیران آموزش وپرورش پیشنهاد می‌گردد، باطراحی سیستم تشویقی وانگیزشی مؤثر برای معلمان واهمیت به شاخص‌هایی مثل احساس تعلق، احساس مفید بودن، ارزش و معنا یافتن در کار، رشد و توسعه شخصی، بر عملکرد معلمان در زمینه مسئولیتپذیری اجتماعی به آنها کمک نماید.
ü نتایج پژوهش طبق فرضیه دوم نشان داد که عوامل انگیزشی بیرونی بر تقویت مسئولیت پذیری معلمان شهر اشترینان مؤثر است. بر این اساس: به مدیران آموزش و پرورش پیشنهاد می‌گردد در راستای تقویت مسئولیت پذیری معلمان بر برگزاری برنامه‌های تقدیر وتشویق از معلمان فعال وتوجه به شاخص‌های مهمی مانند، تمرکز بر شغل، ثبات شغلی، رضایت شغلی، درآمد کافی، احساس آرامش، تعهد در کار وابستگی به سازمان و دفاع از سازمان تمرکز بیشتری داشته باشند تا از بروز هرگونه استرس و فشارهای منفی بر آنان در حین کار تا حد امکان جلوگیری شود.
ü پیشنهاد دیگر این است که وزارت آموزش و پرورش مرکزی برای رصد میزان انگیزه شغلی معلمان داشته باشد و به صورت سالانه یا چند سالانه میزان انگیزش معلمان را را رصد کند تا بتوان به صورت دقیق در مورد آن قضاوت کرد.
منابع
اسدي، عالمه، صفري، مريم. (1402). بررسی رابطه بین آموزش مهارت‌های اجتماعی با اشتیاق تحصیلی و یادگیری اجتماعی و فرهنگ یادگیری در مدرسه در دانش‌آموزان متوسطه اول شهرستان رامیان. مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی (موسسه آموزش عالی نگاره)، 104(6): 193-208.
امیر مروتی اربط، خدیجه. (1402). رابطه انگیزه با احساس مسئولیت اجتماعی و تعهد نسبت به وظایف در معلمان دوره دوم ابتدایی منطقه فشافویه، اولین همایش بین المللی جامعه شناسی، علوم اجتماعی و آموزش و پرورش با رویکرد نگاهی به آینده، بوشهر.
بارخدا، سید جمال، احمدحیدری، سیده پرستو، شیربگی، ناصر. (1401). مسئولیتپذیری اجتماعی در تلقی معلمان و مدیران. جامعه شناسی فرهنگ و هنر، 4(2): 223-200.
جهانبخش، اسماعیل. موسوی کیا، مهدی. حقیقتیان، منصور. (۱۳۹۶). بررسی جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر چگونگی انجام وظایف و تعهدات کاری مورد مطالعه کارکنان سازمان آتش نشانی در شرق شهر تهران، فصلنامه علمی پژوهشی امداد و نجات، 9(2): 30-41.
حسینی، حمیده السادات، نصر اصفهانی، علی، صفری، علی. (1403). طراحی الگوی انگیزش درونی معلمان آموزش و پرورش با استفاده از روش ترکیبی، پژوهش‌های مدیریت عمومی، 17(63): 91-114.
حسنی آبیز، زهرا، ثابت، مهرداد، پاشاشریفی، حسن، شریفی، نسترن. (1400). فراتحلیل عوامل سازمانی اثرگذار بر کارایی و انگیزش معلمان. پژوهش در نظام‌های آموزشی، 15 ( 53): 72 - 82
رضایی شریف، علی، کریمیان پور، غفار، مرادی، گل نما، کریمیان پور، ابراهیم. (1397). بررسی رابطه بین اخلاق کاری و تعهد به تغییر با میانجی‌گری اشتیاق شغلی در بین معلمان مقطع ابتدایی، مشاوره شغلی و سازمانی، 10(34): 64-79.
رضوی، سید محمد حسین، حسینی، سید عماد، عابدینی، جلیل. (1386). بررسی رابطه رضایت شغلی مربیان ورزش با سطح نیازهای آنها بر اساس نظریه مازلو در خراسان جنوبی، پژوهشنامه فیزیولوژی ورزشی کاربردی، 3(6): 11-27.
روشن، سید علی قلی و حسن‌زاده، ژاله. (1393). تأثیر مسؤلیت اجتماعی بر کیفیت و پیامدهای رابطه‌ی سازمانی، مجله مطالعات رفتار سازمانی، 2(3): 109-136.
زوار تقی، بهاری پروین، عبدالهی اصل صیاد، دلخوش واقف. (1400). نقش مدیریت مشارکتی و مسئولیتپذیری اجتماعی مدیران در رضایت شغلی معلمان متوسطه اول: آزمون میانجی‌گری خلاقیت مدیران. نشریه مديريت بر آموزش سازمان‌ها، 10(1): 149-172.
سبحانی نژاد، مهدی. (1399). مسئولیتپذیری اجتماعی در برنامه‌ریزی درسی کنونی دوره ابتدایی ایران و طراحی برای آینده. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد علوم‌تربیتی، دانشگاه تربیت‌مدرس
سپهوند، آمنه، موسوی، فرانک، کرم افروز، محمدجواد، و لایی، سوسن. (1400). مطالعه پدیدارشناسانه منشور مسئولیت اجتماعی رهبری آموزشی در مدرسه. مطالعات مدیریت بر آموزش انتظامی، 14(55): 45-72.
سلیمانی، ام البنین، پویان، مریم، اسمعیل زاده، امینه، شریف، فائزه، بهار، شبنم، عابدی، مائده. (1402). نقش مسئولیت پذیری اجتماعی در رابطه با وجدان کاری در بین معلمان ابتدایی شهرستان اسفراین، ششمین کنفرانس بین المللی مدیریت، علوم انسانی و رفتاری در ایران و جهان اسلام،تهران.
شهبازی، نسترن. (1402). تکنولوژی آموزشی: مهارت حل مساله و انگیزش پیشرفت تحصیلی، چهاردهمین کنفرانس ملی حقوق، علوم اجتماعی و انسانی، روانشناسی و مشاوره، شیروان.
عبدالحسینی، معصومه. (1395). بررسی جایگاه نهاد مدرسه در سیاست فرهنگی جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر امور تربیتی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه باقرالعلوم(ع).
فتحی، لیلا، طالونی، احد. (1402). مطالعه کیفی مسئولیتپذیری اجتماعی در بین معلمان مرد شهرستان پلدشت، مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 15(2): 47-66.
فوزیه الهایی، سحر. (1398) تأثیر مسئولیت اجتماعی مدارس بر تعهد عاطفی معلمان تربیت بدنی استان خوزستان با توجه به نقش میانجی فرهنگ سازمانی. دانشگاه پیام نور استان سمنان، مرکز پیام نور گرمسار.
کاظمی، هنگامه، حسنعلی، جاهد، مصدق، هادی. (۱۴۰۲). رابطه فرهنگ سازمانی و انگیزش شغلی معلمان مدارس ابتدایی منطقه ۱۵ شهر تهران، فصلنامه مطالعات مدیریت و رهبری در سازمان‌های آموزشی، 2(4): 39-49.
میرزایی، مهدی، ایمانی، رحیم، صالحی، کیوان، دهقانی، مریم، بهنودی، مریم. (۱۴۰۲). بررسی مقایسه‌ای میزان انگیزش شغلی معلمان مقطع ابتدایی و متوسطه در جهت رشد و توسعه معلمان در منطقه موسیان استان ایلام، توسعه حرفه‌ای معلم، 8(2): 89-103.
هادی پور، الهام، معظمی، مجتبی، احمدی، غلامعلی. (1400). شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های ارتقای انگیزه معلمان در فرایند تعلیم‌وتربیت، جامعه‌شناسی آموزش و پرورش، 7(1): 111-120.
Banata, A., Pandjaitan, N. K., & Ramly, A. T. (2023). Teachers Turnover Intention: The Role of Work Motivation, Job Stress, And Organisational Commitment. International Journal of Social Service and Research, 3(11), 2931-2941.
Darling-Hammond, L. (2010). Teacher Education and the American Future. Journal of Teacher Education, 61(1-2), 35-47.
Jones, M., & Smith, A. (2024). The role of school leadership in fostering social responsibility motivation and job engagement of teachers. Educational Leadership, 43(1), 56-72.
Kumar, J. (2023). Influence of motivation on teachers’ job performance. Humanities and Social Sciences Communications, 10(1), 1-11.
Kamaruddin, I., Tannady, H., Al Haddar, G., Sembiring, D., Qurtubi, A. (2023). The Effect of Direct Compensation and Work Motivation on Teacher Productivity at Private Senior High School in Jakarta. Edunesia. Jurnal Ilmiah Pendidikan, 4(2), 472–482.
Kartiko, A., Wibowo, G. A., Van Gobel, L., Wijayanto, A., & Saputra, N. (2023). Improving Teacher Job Satisfaction Through Organizational Commitment and Organizational Citizenship Behavior in The Digitalization Era. Nidhomul Haq: Journal Manajemen Pendidikan Islam, 8(2), 315-327
Li, S., Wang, J., & Liu, Y. (2023). The relationship between social responsibility motivation and job engagement of teachers: A case study in Chinese primary schools. International Journal of Education, 56(2), 234-250
Manzano-Sánchez, D., & Valero-Valenzuela, A. (2019). Implementation of a model-based programme to promote personal and social responsibility and its effects on motivation, prosocial behaviours, violence and classroom climate in primary and secondary education. International journal of environmental research and public health, 16(21), 4259.
Noltemeyer, A., James, A. G., Bush, K., Bergen, D., Barrios, V., & Patton, J. (2021). The relationship between deficiency needs and growth needs: The continuing investigation of Maslow’s theory. Child & Youth Services, 42(1), 24-42
Osemeke, M., & Adegboyega, S. (2017). Critical review and comparism between Maslow, Herzberg and McClelland’s theory of needs, journal of accounting, business and finance, 1(1), 161-173
Pratiwi, D. P., & Warlizasusi, J. (2023). The Effect of Principal Leadership and Work Motivation on Junior High School Teacher Performance. Kharisma: Journal Administration Dan Manajemen Pendidikan, 2(1), 18-25.
Tirana, J., Trungu, D., & Chiesi, L. L. (2023). Motivation factors influence teachers’ job satisfaction. Journal of Educational and Social Research, 13(3), 265-265.
Rachmad, Y. E., Mokan, A., Badriyyah, E. S. R., Gusliana, E., & Tawil, M. R. (2023). The effect of principal transformational leadership and motivation on performance of teacher in Islamic elementary school. Journal on Education, 5(3), 7043-7056
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2024). Self-determination theory. In Encyclopedia of quality of life and well-being research (pp. 6229-6235). Cham: Springer International Publishing.
Rossiandy, Y., & Indradewa, R. (2023). The influence of self-efficacy on job satisfaction, organizational commitment, motivation and job performance in private school teachers. Asian Journal of Social and Humanities, 1(10), 632-649.
Yang, M., Wang, S., & Li, J. (2024). The relationship between social responsibility motivation, job engagement, and burnout of teachers. Journal of Occupational Health and Well-being, 13(2), 123-140.
[1] - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه برنامه‌ریزی درسی، واحد دورود، دانشگاه آزاد اسلامی، دورود، ایران. Matintorabe6@gmail.com
[2] - مدرس گروه علوم تربیتی، واحد دورود، دانشگاه آزاد اسلامی، دورود، ایران (نویسنده مسئول). Amenehsepahvand0@gmail.com
[3] - Darling-Hammond
[4] - Ryan & Deci
[5] -Manzano-Sánchez & Valero-Valenzuela
[6] -Jones
[7] -Yang
[8] -Kartiko & Wibowo
[9] -Construct Validity
[10] -Convergent Validity
[11] -Discriminant Validity
[12] - Liu
[13] - Rachmad
Analysis of the effectiveness of motivation on the sense of social responsibility and teachers
Mahtab Valipuri Godarzi1, Amene Sepahvand2
Abstract:
purpose: The present study was conducted with the aim of analyzing the effectiveness of motivation on teachers' sense of social responsibility.
Methods: The statistical population of the research included 200 teachers from Ashtrinan city, and using Morgan's table, 127 people were selected as samples using simple random sampling method. It was done with practical purpose. The descriptive research method was of the correlation type, the data collection tool included Carroll's social responsibility questionnaire (1992) with a reliability of 70% and Herzberg's job motivation questionnaire, which was also evaluated by Darchini in 2014 as more than 70%. The data were analyzed using SPSS version 26 and PLS software with descriptive statistical methods (central indices, mean, median, mean and dispersion indices; standard deviation and variance) and inferential methods including structural equation modeling.
Findings: The results show that motivational factors have a positive and significant relationship with teachers' social responsibility. Internal motivational factors are effective in strengthening the responsibility of teachers in Ashtrinan city. The results of model estimation with PLS method showed that the significance level between external motivational factors on strengthening responsibility is equal to 0.000 with a t-statistic (significant number) of 4.757. The significance level is less than 0.05 and the t-statistic is greater than 1.96. Therefore, external motivational factors are effective in strengthening the responsibility of teachers in Ashtrinan city.
Conclusion: These findings can help education managers in developing motivational programs and improving teachers' social responsibility, and also help teachers understand the importance of these responsibilities.
Keywords: social responsibility, motivational factors, teachers, structural equation modeling.
[1] -Master's student, Curriculum Planning, Durood branch, Islamic Azad University, Durood, Iran.
[2] -Lecturer in the Department of Educational Sciences, Durood Branch, Islamic Azad University, Durood, Iran.