تاثیر ریسک اعتباری و نقدینگی عقود مبادله ای و قرض الحسنه بر ثبات بانک های ایران
محورهای موضوعی : فصلنامه اقتصاد محاسباتیاحسان جلیلی فرد 1 , محمد سخنور 2 , طاهره آخوندزاده 3
1 - دانشجوی دکتری اقتصاد مالی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه (نویسنده اول)
2 - استادیار، گروه اقتصاد، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران (نویسنده مسئول)
3 - اقتصاد، علوم انسانی، آزاد اسلامی ، ارومیه، ایران (نویسنده سوم)
کلید واژه: تخصیص اعتبارات, ریسک اعتباری, ریسک نقدینگی, ثبات بانکی,
چکیده مقاله :
بخش عمده ای از تجهيز و تخصيص اعتبارات در اقتصاد ایران، توسـط نظام بـانكي در قالب عقود مبادله ای، قرض الحسنه، مشارکتی و سرمایه گذاری صورت می گیرد. طي چنـد سـال اخير شرایط اقتصـادی (به واسطه افزایش نرخ تورم) موجب بروز ریسک های اعتباری و نقدینگی و در نتیجه بی ثباتی در سیستم بانکی ایران شده است. هر وام بدون بازپرداخت، سود و حقوق صاحبان سهام بانک ها را کاهش می دهد و اگر بانک نتواند بدهی های خود را پرداخت کند ممکن است منجر به ورشکستگی بانک شود. در این پژوهش به بررسی تاثیر ریسک اعتباری و نقدینگی عقود مبادله ای و قرض الحسنه بر ثبات سیستم بانکی ایران پرداخته شده است. از این رو اطلاعات مالی 23 بانک طی دوره 1393-1401 از سایت بانک مرکزی ایران و سازمان بورس اوراق بهادار (کدال) گردآوری و با استفاده از روش اقتصاد سنجی PANEL EGLS مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس نتایج بدست آمده متغیرهای ریسک نقدینگی، رشد تولید ناخالص داخلی و نرخ تورم تاثیر منفی و متغیرهای رشد تسهیلات قرض الحسنه و بازده دارایی تاثیر مثبت و معنی داری بر متغیر Z-SCORE ، شاخص ثبات سیستم بانکی ایران دارند. همچنین، تاثیر متغیرهای ریسک اعتباری و رشد تسهیلات مبادله ای بر ثبات بانکی ایران معنی دار نمی باشند.
Extended Abstract
Purpose
A major part of the preparation and allocation of credits in Iran's economy is done by the banking system in the form of exchange contracts, Qarz al- Hasaneh, partnerships and investments. During the last few years, the economic conditions (due to the increase in the inflation rate) have caused credit and liquidity risks and as a result instability in the banking system of Iran. Any non-repayment loan reduces the bank's profits and equity and may lead to bank failure if the bank is unable to pay its debts.
The interest rate of loan and exchange contracts is determined by the central bank as a mandate and lower than the inflation rate. Mandatory determination of the interest rate of loan and barter contracts and the increase in the inflation rate have increased the risk and instability of the Iranian banking system. The stability of the financial system and, consequently, the banking system in each country is largely dependent on the activities of macroeconomic and economic development and evolution. In this research, the effect of credit risk and liquidity of barter contracts and Qarz Al-Hasaneh on the stability of Iran's banking system has been investigated.
Methodology
This research has investigated the effect of credit risk and liquidity of barter contracts and Qarz al-Hasaneh on the stability of Iran's banking system using the ZSCORE index. For this purpose, the financial information of 23 banks was collected in the period of 2001-2013 and the econometric method of PANEL EGLS and EVIEWS and SPSS software were used to estimate the model. The study method of this research is a library and the data were collected from the Central Bank of Iran website and the website of the Stock Exchange Organization (KODAL).
Finding
Based on the obtained results, the effect of credit risk variables and the growth of exchange facilities on the banking stability of Iran are not significant. Liquidity risk variables, GDP growth and inflation rate have a negative effect, and the variables of loan facility growth and asset yield have a positive and significant effect on the stability of Iran's banking system.
Conclusion
The financial sector is very important because of its deep connection with the real sector of the economy and the important role it plays in financing this sector. Since banks are known as the core of the monetary-financial field, especially in developing countries, most of the discussions are focused on the stability of banks. The purpose of this research is to investigate the effect of credit risk and liquidity risk of barter contracts and Qarz al-Hasaneh on the stability of the Iranian banking system. Based on the obtained results, the variables of liquidity risk, GDP growth and inflation rate have a negative effect, and the variables of the growth of loan facilities and return on assets have a positive and significant effect on the Z-SCORE variable, the stability index of Iran's banking system. Also, the impact of credit risk variables and the growth of exchange facilities on the banking stability of Iran are not significant. In Iran's banking system, the central bank plays an important role in reducing the possibility of liquidity and credit risk. In Iran's banking system, banks do not correctly predict the situation of their daily reserves, and to compensate for this shortcoming and temporarily supply the bank's financial resources, they are forced to take a loan from the central bank. Of course, in order to prevent the occurrence of liquidity risk, the central bank tries to inject liquidity when the banks' resources are lacking. The higher the risk tolerance of a bank, the more liquidity injection reduces the probability of liquidity and credit risk (AHMADIAN, KIANVAND, 2014). Iran's economy has faced many ups and downs in macroeconomic activities during the last three decades have been. Among them are banking activities in the country. The country's banking system over the decades Recently, he has faced issues such as nationalization of banks, imposition of mandatory policies and government comments, government management and mandated control of bank interest rates. Examining the conditions governing Iran and comparing it with the conditions of countries that have experienced a banking crisis, especially developing countries, shows that Iran's economy has experienced the conditions of a banking crisis, although due to the state ownership of banks and financial support Central Bank, these conditions have not actually led to an obvious crisis in the economy.
احمدیان، اعظم، و کیانوند، مهران (1394). تحلیل نقش بانک مرکزی در کاهش احتمال ریسک نقدینگی در شبکه بانکی کشور، فصلنامه پژوهش های اقتصادی، سال پانزدهم، شماره 59 ، صفحات 93-57.
اسدی، زهره، و یاوری، کاظم، و حیدری، حسن (1393). بررسی اثرات ریسک نقدینگی و اعتباری بر ثبات بانکی ایران با استفاده از شاخص Score-Z، نشریه علمی سیاست گذاری اقتصادی، سال ،14 شماره 4.
اسدی، غلامحسین، سلیمانی، محمد (1399)، "بررسی رابطه شاخص های سرمایه و نقدینگی با وقوع بحران مالی در بانک ها". استراتژی مدیریت مالی، سال هشتم، شماره سی ام، 174-147.
ذالبگی دارستانی، حسام (1399). عوامل موثر بر ثبات در شبکه بانکی ایران، فصلنامه پژوهش های پولی-بانکی ، سال هفتم، شماره 20، صفحات 327-307.
سامانی پور، حسن، محمدی، تیمور، شاکری، عباس و تقوی، مهدی (1399)، الزامات نظارت احتیاطی کالن و تأثیر آن بر ثبات نظام بانکی ایران، فصلنامـه اقتصاد مالی سال چهاردهم، شماره 25، صفحه 26-1.
شاكري، عباس (1390)، اقتصاد خرد 2 نظريه ها و كاربردها، چاپ ششم، نشر ني، صفحات .615-1.
عبداللهی پور، محمدصادق، بتشکن، محمدهاشم (1399). راهکارهای بازسازی مالی بانکها در ایران، فصلنامه علمی مدیریت دارایی و تأمین مالی سال هشتم، شماره.چهارم، شماره پیاپی (13)، صفحات 20-1.
فریدونی، نگین، و علی آبادی، اکبر، و چگینی، سارا (1402). بررسی رابطه ریسک نقدینگی و اعتباری بر بازدهی سهام در بانکهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، فصلنامه رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری، سال هفتم، شماره 31 ، تابستان 4121 ، ص 1192-1112.
قلی زاده، حمید، باقرزاده، محمدرضا، مهرآرا، اسداله، قلی پور کنعانی، یوسف و شاهچرا، مهشید (1400)، "شناسایی عوامل موثر بر منابع بانکی و ارائه مدل مقایسه ای"، اقتصاد مالی، سال پانزدهم، شماره 55، 154-133.
کوهی لیلان، بابک، و دباغ، رحیم، و کیاءالحسین، سیدضیاءالدین، و رهبر، فرهاد (1393). بررسی رعوامل موثر بر ثبات نظام های بانکی در کشورهای منتخب منا، مجله توسعه و سرمایه ، دوره ششم، شماره 1، صفحات 18-1.
گودرزی فراهانی، یزدان، عادلی، امید علی و احمدی، مریم (1401)، تأثیرپذیري ثبات بانکی از ریسکهاي نقدینگی و اعتباري در بانکهاي ایران؛ رویکرد رگرسیون انتقال ملایم، فصلنامه راهبرد مدیریت مالی دانشگاه الزهرا سال دهم، شماره سی و نهم، زمستان 1401 صفحات 74-54.
گودرزي فراهانی، یزدان، عادلی، امید علی، احمدي، مریم (1401)، تأثیرپذیري ثبات بانکی از ریسکهاي نقدینگی و اعتباري در بانک هاي ایران؛ رویکرد رگرسیون انتقال ملایم. فصلنامه راهبرد مدیریت مالی دانشگاه الزهرا سال دهم، شماره سی و نهم.
مومنی، فرشاد، شاکری، عباس، طاهرپور، جواد و عزتی اختیار، بهنام (1400)، تحلیل تأثیرپذیری عملکرد اقتصادی ایران از فعالیت بانک های خصوصی، فصلنامـه اقتصاد مالی سال پانزدهم / شماره 55، صفحه 22-1.
Buthiena Kharabsheh and Omar Khalaif Gharaibeh (2022). Determinants of Banks Stability in Jordan, Journal Economics. 10:311, 1-16.
Habib, A., Costa, M. D., Huang, H. J., Bhuiyan, M. B. U., & Sun, L. (2020). Determinants and consequences of financial distress: review of the empirical literature. Accounting & Finance, 60, 1023-1075.
Hung, H., Ryan, S, Lissa, J. 2020. Monetary policy in the crisis: testing the limits of monetary policy. In: Speech delivered at the 47th SEACEN Governor’s Conference, Seoul, Korea, February, pp. 13---14.
Imbierowicz, B., & Rauch, C. (2014). The relationship between liquidity risk and credit risk in banks. Journal of Banking and Finance, 40(1), 242–256.
Lachaab, Mohamed (2023), The Cyclical Behavior of Credit and Liquidity Risks on Bank Stability in MENA Countries with a Dual Banking System, International Journal of Empirical Economics Vol. 2, No. 2 (2023) 2350006 (22 pages).
Large, A., (2003), “Financial Stability: Maintaining Confidence in a complex world”, in Bank of England Financial Stability Review, December, pp. 170‐174.
Rio Haribowo, I. Moridu, M. Rafid, K. Kamar, and M. Yusuf, “COMPARATIVE ANALYSIS OF INDONESIAN HOUSEHOLD CONSUMPTION EXPENDITURE 2018-2021 By,” J. Innov. Res. Knowl., vol. 2, no. 8.5.2017, pp. 2003–2005, 2022.
Syatiri and Y. Hamdaini, “Risiko Kredit, Stabilitas, dan Kebijakan Pembiayaan Bank Syariah di Indonesia,” J. Manaj. dan Bisnis Sriwij., vol. 15, no. 3, pp. 146–155, 2017.
Tunde Folorunse Ayinuola and Babandi Ibrahim Gumel (2023). The Nexuse between Liquidity and Credit Risks and Their Impact on Bank Stability, Asian Journal of Economics, Business and Accounting, volume 23, issue 11, page 15-27.
Van Greuning, H. & Iqbal, Z. (2008). “Risk Analysis for Islamic Banks”. World Bank Publications.
Yulianti, Maria Lusiana, Pakata, Rosmiati and Fitriyadi, Nanok (2023), The impact of liquidity risk optimization on stability, Jurnal Ekonomi, Volume 12, No 01, 2023 ISSN: 2301-6280 (print) ISSN: 2721-9879 (online).