مزیت‌نسبی صنایع تولیدی با معیار اشتغال و روش TOPSIS: مطالعه موردی استان یزد
محورهای موضوعی : اقتصاد کار و جمعیت
محمدعلی فیض پور
1
(استادیار اقتصاد دانشگاه یزد)
علی اصغر نوروزی
2
(کارشناس ارشد اقتصاد)
محمدرضا دهقانپور
3
(کارشناس ارشد اقتصاد)
مهدی امامی میبدی
4
(دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگا شیراز)
کلید واژه: صنایع تولیدی, مزیت‌نسبی, اشتغال‌زایی, استان یزد, .TOPSIS,
چکیده مقاله :
به منظور اتخاذ سیاست‌های مناسب جهت تخصیص منابع در بخش‌های اقتصادی، شناسایی مزیت نسبی هر بخش اهمیت ویژه‌ای دارد و در این راستا، شناخت پتانسیل‌های منطقه‌ای هم‌سو با اهداف ملی امری ضروری است. اقتصاد ایران با نرخ‌های بالای بیکاری در سطوح ملی و منطقه‌ای مواجه بوده و از این رو، کاهش نرخ بیکاری از مهم‌ترین اهداف برنامه‌های توسعه در این دو سطح است. این در حالی است که مناطق کشور از مزیت‌های متفاوتی در ایجاد اشتغال برخوردارند. با توجه به آن که در سند چشم‌انداز استان یزد، بخش صنعت به عنوان محور توسعه قلمداد گردیده است، این مطالعه می‌کوشد تا با بررسی بخش صنعت، مزیت نسبی آن را با تکنیک TOPSIS، بر حسب معیار اشتغال‌زایی در سطح کدهای چهاررقمی ISIC و طی برنامه‌های دوم، سوم و چهارم توسعه مورد ارزیابی قرار دهد. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که صنایع آماده‌سازی الیاف منسوج ـ بافت منسوجات، تولید گلیم و زیلو و جاجیم دستباف، تولید آجر و تولید سایر محصولات گلی و سرامیکی غیر نسوز صنایع مزیت‌دار استان هستند. از نظر سیاست‌گذاری این یافته بدان معنا است که گسترش این صنایع می‌تواند زمینه دست‌یابی به اشتغال انتظاری را در این استان فراهم نماید.
In order to make decision about appropriate policies related to resource allocation in economic sections, the identification of comparative advantage is very important. To do this, finding the potentials of the area selected in favor of national objectives is a necessity. Iran economy has a high level of unemployment nationally and locally and so the reduction of this rate can be one of the most vital purposes of any developmental programs. However, different regions of the country have various comparative advantages in creating jobs. According to the plan predicted, industry is considered as the base of development plans in Yazd. The share of Yazd province in job creation based on population and number of unemployment is envisaged more than average. However, geographical and climate conditions of Yazd province made agricultural development impossible. On the other hand, richness of minerals and human resources in Yazd made manufacturing industries as the concentration point in long-term plans. This study by investigating Yazd manufacturing industries identifies comparative advantages of these industries based on employment at the 4-digit industry levels during the second, third and fourth developmental plans. TOPSIS technique is used for ranking the advantages. The results represent that food and beverages industries as well as textiles, non-metallic mineral products, and electrical machinery industries have more comparative advantages in Yazd.
منابع
- اثنی عشری، ابوالقاسم، احسان‌فر، محمدحسین (1383). بررسی تحلیلی ساختار صنعتی و مزیت نسبی صنایع استان مازندران. پژوهش‌های اقتصادی، (13): 129-138.
- احمدیان، رضا، علی فریدزاد (1387). بررسی مزیت نسبی سیمان، مطالعه موردی سیمان بهبهان. فصلنامه مدلسازی اقتصادی، 2(1): 162-143.
- آرمن، سیدعزیز، کرد زنگنه، ناهید (1386). ارزیابی مزیت نسبی و دخالت دولت در فعالیت‌های صنعتی: مورد منطقه خوزستان. پژوهش‌های اقتصادی ایران، 9 (30): 93-118.
- اسلامی، محمدرضا، محمودی، ابوالفضل (1387). ارزیابی رقابت‌پذیری و مزیت‌نسبی تولید محصولات زراعی با استفاده از ماتریس تحلیل سیاستی در استان لرستان. مجله پژوهش در علوم کشاورزی، 4 (2): 238-253.
- اصغری‌زاده، عزت‌الله، سخدری، کمال (1384). انتخاب و رتبه‌بندی طرح‌های اشتغال‌زا. فصلنامه مدیریت صنعتی، 8 : 110-95.
- امامی، کریم، شعبانی، نفیسه (1388). تبیین تجارت دورن صنعت میان کشورهای واقع در آسیای جنوب غربی .فصلنامه مدلسازی اقتصادی، 3 (3(9)): 28-1.
- باصری، بیژن (1382). داده- ستانده در برنامه‌ریزی اقتصادی و اجتماعی. انتشارات مرکز آمار ایران و دانشکده علامه طباطبایی، تهران.
- ترحمنی، فرهاد، اسفندیاری، علی‌اصغر (1387). رتبه‌بندی پتانسل‌های تولیدی و اشتغال‌زایی بخش‌های اقتصاد ایران. پژوهش‌نامه اقتصادی، 10(3): 267-281.
- رحمانی، کمال الدین، ماملی، سارا (1389). تعیین مزیت‌نسبی صنایع مواد غذایی استان آذربایجان شرقی. فراسوی مدیریت، 3 (12): 97-133.
- ملک‌زاده، غلامرضا (1387). ارزیابی و رتبه‌بندی سطح فناوری شاخه صنعتی منتخب استان خراسان با استفاده از روش TOPSIS. مجله دانش و توسعه، 15 (22): 133-150.
- نوروزی، علی اصغر (1389). ارزیابی مزیت‌نسبی صنایع استان یزد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه اصفهان.
- نونژاد، مسعود (1387). بررسی مزیت‌نسبی در زیربخش‌های صنایع کانی‌فلزی و غیرفلزی (فلزات اساسی) ایران و جایگاه جهانی آن. پژوهش‌نامه اقتصادی، 8 (3(30)): 105 -120.
- Balance, R.,& Forstner, H.& Murray,T. (1987). Consistency test of altenative measures of comparative advantage.Journal of Economic and Statistics, 69(1):157-169.
- Crafts, N.F.R. & Thomas,M. (1986). Comparative advantage in UK manufactured trade, 1910-1935. Journal of Economic, 96: 629-945.
- Chow, P.C.Y. (1990). The revealed comparative advantege of the East Asian NICs. The International Trade Journal, 5(2): 235-262.
- Chyuan Lin, M. (2008). Using AHP and TOPSIS approaches in customer-driven product design process. Journal of Computers in Industry, 59: 17-31.
- Gotez, S.,& Deller, S.,& Harris, T. (2007). Targeting regional economic development: An outline of a national extension educational program. Journal of Rural Development Paper, 38: 1-19.