برآورد فقر و شاخص‌های فقر در مناطق شهری و روستایی
محورهای موضوعی : اقتصاد کار و جمعیت
علی اکبر خسروی نژاد
1
(استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی)
کلید واژه: فقر, شکاف فقر, شاخص‌های فقر, سیستم مخارج خطی,
چکیده مقاله :
در این مقاله فقر نسبی مورد توجه قرار گرفته و خط فقر بر اساس رویکرد رفتار مصرفی و مطلوبیت گرایی در قالب سیستم مخارج خطی با استفاده از داده های خام بودجه خانوار که در طبقات پنج گانه گروه بندی شده اند، برای جوامع شهری و روستایی طی دوره 86-1380 برآورد شده است. سپس شاخص های فقر سرشمار، شکاف فقر و شاخص فوستر،گریر و توربک(FGT) محاسبه و تحلیل شده است. نتایج حاکی از آن است که در نیمه اول دوره مطالعه شاخص های فقر روند تقریباً نزولی را طی کرده اند، این در حالی است که نیمه دوم، تصویری از صعودی بودن شاخص های فقر را ارائه می کند. از این رو، توجه هرچه بیشتر به پدیده فقر، پایش مستمر آن، و تلاش بیشتر برای فقرزدایی را یادآور می شود.
In this paper, relative poverty will be noted to and, based on utilitarian approach and using Linear Expenditure System, a poverty line is estimated for urban and rural households. Then, head count ratio, poverty gap and Foster-Greer-Thorbecke (FGT) index will be calculated and analyzed. The results represent that, at the first half of this study, the poverty indicators have almost downward trend, while there is a rise for poverty indicators at the second half. Therefore, more attention, continuous monitoring and efforts for poverty alleviation will be recommended.
منابع
- ابوالفتحی قمی، ابوالفضل. (1371). درآمدی بر شاخص‌های نابرابری درآمد و فقر. مرکز آمار ایران.
- ابونوری اسمعیل و عباسی قادی، رضا (1386)، برآورد اثر رشد اقتصادی بر فقر در ایران، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، دانشگاه علامه طباطبایی، شماره 30:23-53.
- ابونوری، اسماعیل و مالکی، نادر (1386)، خط فقر در استان سمنان طی برنامههای توسعه (1383-1368)، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال هفتم، شماره 28:215-237.
- امینی، صفیار و حسینی، سید فخرالدین (1387)، حداقل معیشت در مناطق شهری و روستایی کشور و استان کردستان، فصلنامه مدلسازی اقتصادی، شماره 5:96-115.
- ارضروم چیلر، نسرین (1384)،ابعاد گوناگون فقر در ایران،مجموعه پژوهشهای اقتصادی، شماره 27، اداره بررسی‌ها و سیاست‌های اقتصادی، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
- پژویان، جمشید (1378)، مطالعه بررسی فقر و شرایط اقتصادی خانوارهای استان تهران، معاونت هماهنگی و برنامهریزی سازمان برنامه وبودجه استان تهران، شماره 19/78.
- پژویان، جمشید و خسروینژاد، علیاکبر (1383)، روشی برای طبقهبندی خانوارهای شهری ایران براساس مولفههای اقتصادی و اجتماعی خانوار، پژوهشنامه اقتصادی، شماره 15:53-73.
- خداداد کاشی، فرهاد و همکاران. (1381)، اندازهگیری شاخص‌های فقر در ایران، کاربرد انواع خط فقر، شکاف فقر، شاخص فقر 1363-1379، پژوهشکده آمار.
- خدادادکاشی، فرهاد و باقری، فریده (1384)، نحوه توزیع فقر بین خانوارهای ایرانی، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، سال هفتم، شماره22: 31-43.
- خسروینژاد، علیاکبر (1379)، پیشبینی نیازهای مصرفی خانوارهای استان سیستان و بلوچستان، همایش ادواری استان شناسی، موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی: 285-315.
- خسروینژاد، علیاکبر (1388)، اندازهگیری اثرات رفاهی حذف یارانه کالاهای اساسی بر خانوارهای شهری ایران، پژوهشنامه بازرگانی، شماره 50:1-31.
- عظیمی، حسین (1374)، مدارهای توسعه نیافتگی در اقتصاد ایران، نشر نی.
- متوسلی، محمود و صمدی، سعید (1378)، «شناخت جنبههای اقتصادی سیاست‌های کاهش فقر»، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 55: 65-98.
- محمودی، وحید (1381)، اندازهگیری فقر در ایران، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره 24: 27-57.
- محمودی، وحید (1386)، اندازهگیری فقر و توزیع درآمد در ایران، انتشارات سمت، تهران.
- مرکز آمار ایران، آمار خام طرح بودجه خانوار، سالهای 86-1379 ، تهران.
- مهرگان، نادر؛ موسایی، میثم و کیهانی حکمت، رضا (1387)، رشد اقتصادی و توزیع درآمد در ایران، فصلنامه رفاه اجتماعی، شماره 28: 57-77.
- نادران، الیاس و غلامی نتایج امیری، سعید (1379)، کنکاشدروضعیت معیشتی مناطق شهری استان مازندران، سیاهیفقردر لابهلای ترکهای سبز، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 57: 161-187.
- هاشمی، ابوالقاسم و خسروی نژاد، علیاکبر (1374)، سیستم مخارج خطی الگوی تقاضای خانوارهای شهری ایران، مجله اقتصاد، دانشگاه شهید بهشتی، شماره 4: 74-92.
- Bibi, S., A welfare analysis of the price system reform's effects on poverty in Tunisia, API-working paper series 9902, arab planning institute - Kuwait, information center:179-207.
- Bourguignon, F. & Fields, G.S. (1995), Discontinuous losses from poverty, general measures, and optimal transfer to the poor, Journal of Public Economics, 63( 2): 155-175.
- Foster, J. E., Greer, J. & Thorbeck, E. (1984), A class of decomposable poverty measure, econometrica, 52: 761-766.
- Geary, R.C. (1950), A note on: A constant utility index of cost of living the review of economic studies, 18:65-66.
- Greer, J. & Thorbecke, E. (1986), A methodology for mearsuring food poverty applied to kenya, Journal of Development Economics, 24: 59-74.
-Judge, G., W. Griffiths, R. Hill, H. Lukkepohl, & T. Lee, (1985); The theory and practice of econometrics, second edition, New York, John Wiley and Sons, Inc.
- Klien, L. R. & Rubin, H. (1948), A constant utility index of cost of living, the review of economic studies, 15( 2) : 78-83.
- Pollak, R. A. & Wales, T.J. (1969), Estimation of linear expenditure system, Econometrica, 37( 4) : 629-650.
- Ravallion, M. (1996), Issues in Measuring and Modelling Poverty, The Economic Journal, 106 : 1328-1343.
- Sen, A. (1976), Poverty: An ordinal approach to measurement, Econometrica, 44( 2): 219-231.
- Time Series Processor, (1991), Version 4.4, Reference Manual.
- Time Series Processor, (1991), Version 4.4, User’s Manual.
- Townsed, P. (1985). A sociological approach to measurement of poverty: a rejoinder to professor amartya sen. Oxford Economic Papers, 37( 4) :669-676.