رابطه فناوری اطلاعات و ارتباطات، بخشهای صادراتی و غیرصادراتی و رشد اقتصادی در ایران: تعمیم مدل فدر
محورهای موضوعی : اقتصاد کار و جمعیتصابر معتقد 1 , همایون رنجبر 2 , سعید دایی کریم زاده 3
1 - دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان
2 - استادیار گروه اقتصاد واحد خوراسگان
3 - استادیار گروه اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان
کلید واژه: رشد اقتصادی, صادرات, فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا), بخش غیرصادراتی,
چکیده مقاله :
صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) به صورت مستقیم نقشی مهم در تولید ناخالص داخلی و افزایش نرخ رشد اقتصادی دارد و به طور غیر‌مستقیم باعث افزایش کارآیی و بهرهوری تولیدات بخشهای صادراتی و غیرصادراتی و افزایش نرخ رشد اقتصادی میشود. در این پژوهش با گسترش مدل فدر (1982)، مدلی جهت بررسی ارتباط فاوا، صادرات و بخش غیرصادراتی و رشد اقتصادی ارایه شده است. مدل اقتصاد‌سنجی به روش خود‌توضیحی با وقفه‌های توزیعی (ARDL) برای بازه زمانی 1357 تا 1389 در ایران برآورد شده است. نتایج نشان می‌دهد که فاوا و صادرات اثر مثبت و معناداری بر رشد اقتصادی در ایران داشته‌اند و نیز اثرات خارجی مثبت و معناداری بر صادرات و بخش غیرصادراتی و همچنین صادرات اثرات خارجی مثبت و معناداری بر بخش غیرصادراتی داشته است.
Information and Communication Technology (ICT) is a growing industry all over the world. It has a very essential impact on GDP and hence economic growth directly. Furthermore, indirectly, it increases productivity and efficiency of export and non-export sectors and improves economic growth as well. This study provides a generalized version of Feder model to investigate the relationship between ICT, export, and non-export sectors and economic growth. An econometric model is estimated in Iran during 1978 - 2010 by using ARDL co-integration method. The results represent that ICT and export have a positive significant effect on economic growth in Iran. On the other hand, ICT has a positive significant external effect on export and non-export sectors. Export has also a positive external effect on non-export sector.
منابع
- طیبی، کمیل (1386). اثر اینترنت بر توسعه بخش صادراتی در ایران. فصلنامه پژوهشهای اقتصادی،6 (53(پیاپی 3)): 47-34.
- حسن زاده، علی رضا، الهی، شعبان (1387). بررسی نقش بانکداری الکترونیکی در تسهیل صادرات، فصلنامهپژوهشنامهبازرگانی، 4(47)6)): 265-235.
- کمیجانی، اکبر و محمود زاده، محمود (1385). نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در رشد اقتصادی ایران رهیافت حسابداری رشد. پژوهشنامه اقتصادی، 8 (29 (پیاپی 4)): 107-75.
- عابدی، حسن، اسد نژاد، مهدی و یزدانی، حمید رضا (1390). بررسی استفاده از فناوری اطلاعات بر عملکرد عملیاتی و عملکرد مدیریت منابعانسانی، مجله مدیریت فناوردی اطلاعات، 8(9 (پیاپی 2)): 88-69.
- محمود زاده، محمود (1388). اثر زیرساخت و کاربری فناوری اطلاعات و ارتباطات بر رشد اقتصادی. فصلنامه اقتصاد و تجارت نوین، 3 (10 و 11 (پیاپی 3)): 21-1.
- نقدی، یزدان، کاغذیان، سهیلا، محسنی فخر، نیکی، پرهیزی گشتی، هادی (1392). اثرات گسترش فناوری نانوتکنولوژی بر رشد اقتصادی در کشورهای منتخب، فصلنامه مدلسازی اقتصادی، 7 (1 (پیاپی 21)): 99-85.
- هژبرکیانی، کامبیز، نعمتی، صدیقه (1392). اثر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر اشتغال در صنایع کارخانهای استان تهران. فصلنامه مدلسازی اقتصادی، 7 (1 (پیاپی 21)): 50-39.
- Barro, R. (1991). Economic growth in a cross-section of countries. Quarterly Journal of Economics. 106(12): 407-444.
- Cairncross, F. (1997). The death of distance. How the communications revolutionwill change our lives. Economics Letters, 80(2): 391-397.
- Chenery, H., & Strout, A. (1966). Foreign assistance and economic development. American Economic Review. 56(30): 679 – 733.
- Choi, C. (2010). The effect of the Internet on service trade. Economics Letters, 109(32): 102- 104.
- Clarke, G. (2003). Has the internet increased trade? Developed and developing country evidence. Economic Inquiry. 44(3): 465-484.
- Farhadi, M., & Fooladi, M. (2011). The impact of information and communication technology use on economic growth. International Conference on Humanities, Society and Culture. 13 (4): 47-63.
- Feder, G. (1982). On exports and economic growth. Journal of Development Economics, 12(3): 59- 73.
- Grossman, G., & Helpman, E. (1990). Comparative advantage and long run growth. American Economic Review. 80(5): 129-148.
- Hall, S. (1996). Information technology and productivity: Where are we now and where are we going? Federal Reserve Bank of Atlanta, Economic Review. 38(8): 15-44.
- Helpman, E., & Krugman, P. (1985). Market structure and foreign trade, Cambridge, MA: MIT Press.
- Helleiner, G. (1986). Outward orientation, import instability and African economic growth: an empirical investigation. In Theory and reality in development. 43(9): 139-153.
- Jorgenson, D., & Stiroh, V. (1995). Computer and growth. Economics of Innovation and New Technology. 32(3): 295-316.
- Lucas, R. (1988). On the mechanisms of economic development. J. Monet. Econ. 22(4), 3-42.
- Liu, L., & Nath, K. (2012). Information and communications technology (ICT) and trade in emerging market economies. Journal of Economics and International Business, 12(8):145-164.
- Matto, D., & Neagu, J. (2005). Information technology impact on market orientation in e-Business. Journal of Business Research, (62), 883-890.
- Pesaran, H. Shin, Y., & Smith, R. (1996). Testing the existence of a long-run relationship. The Journal of International Trade and Economic Development, 62(4): 134-157.
- Porter, M. (2000). Building the microeconomic foundations of prosperity: Findings from the business competitiveness index. American Economic Review, 91(3): 67-88.
- Pohjola, M. (2002). New economy in growth and development. United NationUnivercity Press.
- Ram, R. (1987). Exports and economic growth: Some additional evidence. Economic Development and Cultural Change, 33(4): 214-425.
- Rana, V. (2012). An innovative use of information & communication technology (ICT) in trade facilitation in India. International Journal of Information Technology, 13(2):34-57.
- Romer, P. (1986). Increasing returns and long-run growth. Journal of Political Economy, 94(5): 1002–1037.
- Sahoo, D. (2012). Role of ICT in economic growth and regional inequality in India. Economic and Political Weekly, 43(29): 3747-3767.
- Sachs, M., & Arthor, B. (1993). Electronic customs innovation: An improvement of governmental infrastructures. Government Information Quarterly, 26(2):24-46.
- Schmidt, J., & Berg, H. (1994). Foreign trade and economic growth: Time series evidence from Latin America. The Journal of International Trade and Economic Development, 84(18): 249-268.
- Solow, R. (1956). A Contribution to the theory of economic growth. Quarterly Journal of Economics, 70(4): 65-94.
- Tylor, W. (1981). Growth and export expansion in developing countries: Some empirical evidence. Journal of Development Economics, 25(9):121-130.
پیوست
پوجولا (2002) فاوا را در الگوی رشداقتصادی به شکل زیر نشان داد:
|
(1) |
در معادله (1)، تولیدکل اقتصاد، تولید فاوا و تولید سایر بخشهای اقتصاد میباشد. از طرفی، اگر با پیروی از فدر(1982)، فرض شود که شامل دو بخش صادراتی و غیرصادراتی باشد، میتوان نوشت:
|
(2) |
با جایگذاری معادله (2) در معادله (1) خواهیم داشت:
|
(3) |
که تولید بخش غیرصادراتی، تولید صادراتی، تولید بخش غیرصادراتی و تولید صادراتی و تولید فاوا است. می توان برای هر یک از اجزاء معادله (3) یک تابع تولید نوشت، به گونهای که:
|
(4)
|
سرمایه و نیرویکار صادرات، سرمایه و نیرویکار فاوا و و نیرویکار و سرمایه در بخش غیرصادراتی است. فرض میشود تفاوت بهرهوری صادرات و بخش غیرصادراتی برابر باشد:
|
(5) |
و اگر تفاوت بهرهوری فاوا و بخش غیرصادراتی برابر باشد:
|
(6) |
با جایگزینی برای ، در دیفرانسیل کامل تابع تولید کل داریم:
|
(7) |
با این فرض که بهرهوری سرمایه در بخشهای مختلف در شرایط تعادل برابرند، خواهیم داشت:
|
(8) |
|
|
|
(9) |
||
با جایگذاری (8) و (9) در رابطه (8)، فرض و و تقسیم عبارت بر داریم:
|
(10) |
برای استخراج اثرخارجی فاوا بر بخشهای صادراتی و غیرصادراتی داریم:
|
(11) |
همچنین برای استخراج اثرخارجی بخش صادارتی بر بخش غیرصادراتی می توان نوشت:
|
(12) |
با ضرب عبارات (11) و (12) در و با جایگذاری مقادیر بدستآمده برای و در معادله (10) مدل رشداقتصادی (معادله (13)) مورد استفاده در این پژوهش بدست میآید:
|
(13) |