اثرات تشکیل طرح یکپارچگی اقتصادی بر وضعیت تراز پرداختهای کشورهای منتخب در حال توسعه
محورهای موضوعی : اقتصاد کار و جمعیت
کلید واژه: یکپارچگی اقتصادی, مدل جاذبه, تراز پرداختهای تجاری,
چکیده مقاله :
این مقاله با استفاده از یک مدل جاذبه تعمیم داده شده، اثرات تشکیل طرح یکپارچگی اقتصادی بر وضعیت تراز پرداختهای کشورهای منتخب در حال توسعه را مورد بررسی قرار داده است. مدل مفروض با استفاده از داده های ترکیبی و برای دوره زمانی 2006-1971 برای یازده کشور شامل ایران، کشورهای خاورمیانه و شرق آسیا، برآورد گردید. نتایج برآورد مدل نشان میدهد که کشش های واردات و صادرات نسبت به تولید ناخالص داخلی به ترتیب برابر 43/0 و 86/0 می باشد. بنابراین تراز تجاری در بلندمدت جهت گیری مثبت داشته و پس از تشکیل طرح یکپارچگی اقتصادی، در بلندمدت وضعیت تراز پرداختها بهبود می یابد. در بعد آزاد سازی تجاری و تاثیر آن بر یکپارچگی اقتصادی نیز مشخص گردید که هر چه صادرات کشورهای ثالث به کشورهای عضو طرح یکپارچگی بیشتر باشد یا به عبارت دیگر هر چه آزادسازی تجاری در کشورهای عضو طرح یکپارچگی بیشتر گردد، تجارت متقابل (واردات و صادرات) بین اعضا بیشتر خواهد شد. بر اساس نتایج تخمین، این ضریب برابر با 51/0 درصد می باشد به عبارت دیگر افزایش صادرات کشورهای غیر عضو به کشورهای عضو طرح یکپارچگی (سیاست آزادسازی تجاری)، اثر معنادار و مثبتی بر تجارت بین اعضای طرح یکپارچگی خواهد داشت. بنابراین سیاست آزاد سازی تجاری به همراه ایجاد طرح یکپارچگی اقتصادی، می‌تواند به استراتژی توسعه اقتصادی، مبتنی بر توسعه صادرات، کمک قابل توجهی بکند.
In this article, the effects of economic integration on the balance of payments in the selected developing countries have been examined through generalized Gravity Model by applying consolidated data during 1971-2006. Results indicate that trade balance is positively oriented in the long term period, leading to the improvement of BOP in the long-run, after applying economic integration plan. Furthermore, more trade liberalization in the member countries of the integration plan would lead to the increase of mutual trade (both export and import) among the member countries; therefore, both trade liberalization policy and economic integration plan would contribute to the economic development strategy, based on the export development.
فهرست منابع
ـ آذربایجانی، کریم و دیگران، (1381):"تعیین مناسبترین ترتیبات تجاری-منطقه ای برای اقتصاد ایران بر اساس شاخص های همگرایی و جهانی شدن": فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، شماره 13، صفحات 105-77.
ـ اشرف زاده، حمید، (1382):" یکپارچگی اقتصادی در کشورهای اسلامی"، رساله دکتری، تهران، دانشگاه تربیت مدرس.
ـ اکبری، نعمت اله، فرهمند، شکوفه (1384):" همگرایی اقتصادی کشورهای اسلامی و بررسی سرریزهای منطقه ای با تاکید بر نقش منتخبی از کشورهای حوزه خلیج فارس" مطالعه ای بر مبنای اقتصاد سنجی فضایی، پژوهشنامه بازرگانی، سال نهم، شماره 34، صفحه 32-1.
ـ حسینی، میر عبداله، بزرگی، وحیدی، (1379):"شرکای منطقه ای ایران و امکان تشکیل هسته مرکزی یک هم پیوندی اقتصادی"، شماره 8، صفحات 35-1.
ـ ثاقب، حسن، صادقی یارندی، سیف اله، (1385):" بررسی آثار موافقت نامه ترجیحی دو جانبه ایران و پاکستان با استفاده از مدل شبیه سازی اسمارت"، فصلنامه پژوهشهای بازرگانی، شماره 38، صفحات 94-259.
ـ خیابانی، ناصر، رحمانی، میترا، رازینی، ابراهیم علی (1385):" ارزیابی ایجاد ترتیبات منطقه ای میان کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی: "مجموعه مقالات همایش گسترش همکاریهای اقتصادی-بازرگانی بین کشورهای اسلامی، موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی، صفحه 22-215.
ـ رحیمی بروجردی، علیرضا، (1385):"همگرایی اقتصادی"، انتشارات سمت.
ـ گجراتی، دامودار، (1378):"مبانی اقتصاد سنجی"، ترجمه حمید ابریشمی، انتشارات دانشگاه تهران.
ـ محرابی، لیلا (1386):" بررسی اثرات ایجاد یک موافقت نامه ترتیبات تجاری ترجیحی بین ایران و کشورهای آسیای مرکزی" فصلنامه پژوهشهای بازرگانی، شماره 44، صفحه 29-101.
ـ ناصری، سید مهدی، نصیری، میتری (1388):" پتانسیل های ایجاد و انحراف تجارت در تجارت ترجیحی دوجانبه ایران(مطالعه موردی سوریه، ترکیه و اندونزی)"، فصلنامه پژوهشهای بازرگانی، شماره 51، صفحات 97-163.
ـ نجارزاده، رضا، شقاقی شهری، وحید، (1385):"همگرایی منطقه ای و تاثیر آن بر سرمایه گذاری مستقیم خارجی، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 72، صفحات 362-337.
ـ نوفرستی، محمد، (1378):"ریشه واحد و هم جمعی در اقتصاد سنجی"، انتشارات موسسه خدمات فرهنگی رسا.
- Achay L. (2006), Assessing Reginal Integration in North Africa, National Institute of Statistics and Applied economics, Rabat, Morocco.
- Ardian. Harri, (2005)," Theoretical and Empirical Aspects of the Economic Integration and Trade Liberalization", Albanian Long-Term Expert on the project, Consulting Services for Macroeconomic and Fiscal Analysis.
- Badi H. Baltagi (2005), Econometric Analysis of Panel Data, Third edition, John Wiley & Sons Ltd p 135-36
- Carlo Filippini, Vasco Molini, (2003), The Determinants of Asian Trade Flows: A Gravity Equation Approach, Journal of Asian Economics, 14, 695-711
- Cooper C.A. and Massel B.F. (1965),"A New Look at Customs Theory", Economi Journal Vol. (75) No 300,p 742-747.
- Cooper C.A. and Massel B.F. (1965b)," Toward a General Theory of Customs Union for Developing Countries", Journal of Political Economy, No.21
- Daniele Antonucci, Stefano Manzocchi, (2006), Does Turkey have A Special Trade With The EU? A Gravity Model Approach, Economic Systems 30, 157-169
- Frankel, J., Stein, E. and Wei S. (1995),"Trading Blocks and the Americas: The Natural, the Unnatural, and the Supernatural",Journal of Development Economics, 47.
- Filippini C, (2003), The Determinants of East Asian Trad Flows: A Gravity Equation Approach, ISESAO, Bocconi University, Via Gobbi 5, 20123 Milano, Italy.
- Giorgio Ricchiuti, (2003), Emprical Evidence on The North-South Trade Flows: An Augmented Gravity Model, University of Florence, Work In Progress.
- Helpman, E., Krugman, P. R. (1985), "Market Structure and Foreign Trade", Cambridge: The MIT Press.
- Hoekman. B, Messerlin. P, (2002)," Initial Conditions and Incentives for Arab Economic Integration, Can the European Community's Success Be Emulated?", Policy Research Working Paper, 2921.
- Jacques Melitz, (2007)," North, South and distance in the gravity model", European Economic Review, No 51, P. 971-991
- Joseph A. McKinney and H.Stephen Gardner, (2008)," Economic Integration in the Americas", p. 136
- Krugman, Paul, (1991), "Increasing Returns and Economic Geography", Journal of Political Economy, 99.
- Kisu Simwaka, (2006), Dynamics of Malawis Trade Flows: A Gravity Model Approach, MPRA Paper No. 1122, Munich Personal RePEc Archive.
- Lipsey, R.G, (1957), "The Theory of Customs Union: Trade Diversion and Welfare", Economica, Vol.(24) p.43.
- Madanmohan Ghosh, Someshwar Rao, (2005), " A Canada-U.S. Customs Union: Potential economic impact in NAFTA countries", Journal of Policy Modeling , No 27, P 805-827
- Matyas, L., (1998)," Proper Econometric Specification of the Gravity Model", The World Economy, Vol 20, No.3, Blackwell Publishers. Oxford.
- Mchael G. Plummer, (2006), An ASEAN Customs Union?, Journal of Asian Economics 17, 923-938
- Mustafizur Rahman, Wasel Bin Shadat, Narayan Das, (2006)," Trade Potentional in SAFTA: An Aplication of Augmented Gravity Model", Center for Policy Dialogue(CPU), Occasional Paper Series 61.
- Polak, J.J.(1996)," Is APEC a Natural Regional Trading Bloc? A Critique of the Gravity Model of International Trade", The World Economy, 19, 5, 533-43.
- Rahman, (2004), The Determinaants of Bangladeshs Trade: Evidence from the Generalized Gravity Model, The Economic Society of Australias 33, Conference of Economists, University of Sydney, NSW 2006, Australia.
- Van Beers, Cees (2000)," Is the Gravity Model a Flawed Instrument in measuring Economic Integration Effects?", Department of Economics, Delft University of Technology.
- Viner, J. (1950), "The Customs Union Issue", Caranegie Endowment for International Peace, New York.
Wonnocot, G.P. and Wonnocot R.G. (1989), "How General is the Case for Unilateral Tariff Reduction", American Economic Review, Vol. 14.