شناسایی حباب مسکن در ایران با رویکرد هم‌جمعی پنل
محورهای موضوعی : اقتصاد کار و جمعیتمحمود ختایی 1 , ناصر خیابانی 2 , محسن رجبی 3
1 - دانشیار اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی
2 - استادیار دانشگاه علامه طباطبایی
3 - دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی
کلید واژه: حباب مسکن, جیره‌بندی اعتبارات مسکن, هم‌جمعی پنل,
چکیده مقاله :
چکیده هدف این مقاله شناسایی حباب مسکن در ایران است. به این منظور قیمت بنیادی مسکن برآورد و حباب از اختلاف بین قیمت بنیادی و واقعی مسکن به دست آمد. با توجه به وجود جیره‌بندی در بازار وام رهنی ایران از معادله قیمت حقیقی مسکن با در نظر گرفتن جیره‌بندی اعتبارات مسکن استفاده شد. هم‌چنین برای ایجاد معیاری از جیره‌بندی اعتبارات مسکن از معادله وام رهنی پرداختی در عدم تعادل استفاده شد. داده‌ها فصلی و مربوط به 17 شهر بزرگ ایران است. نتایج حاصل از تخمین مدل جیره‌بندی اعتبارات مسکن اشاره به وجود رابطه عکس بین تقاضای وام رهنی و قیمت مسکن دارد. نتایج حاصل از تخمین معادله قیمت حقیقی مسکن اشاره به وجود حباب در بازار مسکن ایران دارد. در واقع در سال‌های 1375، 1381 و 1386 شاهد شکست حباب قیمت در بازار مسکن ایران بوده‌ایم.
The aim of this paper is to identify the bubble of housing in Iran. For this purpose, the base price of housing will be estimated at first and then the bubble calculated as the difference between the base and actual prices of housing. Considering the rationing in the mortgage market of Iran, the equation of housing real prices is used. In addition, to create an index of mortgage rationing, mortgage rationing model is used by some changes. The data are seasonal related to 17 metropolitan cities in Iran. The results of estimating the mortgage rationing model indicate an inverse relation between the mortgage demand and housing prices. The results obtained by the estimation of real housing prices equation point to the presence of bubble in the housing market. In fact, the burst of housing bubble in Iran is observed in housing market in 1996, 2002 and 2007.
منابع
- مروت، حبیب، بهرامی، جاوید (1392). یک مدل ساده برای حباب سوداگرانه‌ی بازار مسکن تهران. فصلنامه مدلسازی اقتصادی، (21) : 68-51.
- خسروی نژاد، علی اکبر، فتحی، فرزانه (1391). بررسی وجود حباب قیمت در بازار مسکن ایران با استفاده از داده‌های تابلویی. فصلنامه اقتصاد کاربردی، (8) : 69-141.
- قلی زاده، علی اکبر، کمیاب، بهناز (1389). بررسی اثر سیاست پولی بر حباب قیمت مسکن: مطالعه بین کشوری. مجله تحقیقات اقتصادی، (92): 237-207.
- کمیجانی، اکبر، گندلی علیخانی، نادیا، نادری، اسماعیل (1392). تحلیل پولی حباب بازارمسکن در اقتصاد ایران. فصلنامه راهبرد اقتصادی، (7) : 38-7.
- Im, K.S., & Pesaran, M.H., & Shin, Y. (2003). Testing for unit roots in heterogeneous panels. Journal of Econometrics. 115: 53–74.
- Kao, C. (1999). Spurious regression and residual-based tests for cointegration in panel data. Journal of Econometrics, 90: 1–44.
- Kao, C., & Chiang, M.H. (2000). On the estimation and inference of a cointegrated regression in panel data. Advances in Econometrics, 15: 179–222.
- Keane M.P., & Runkle, D.E. (1992). On the estimation of panel-data models with serial correlation when instruments are not strictly exogenous. Journal of Business & Economic Statistics. 10(1):1-12.
- Levin, A., & Lin, C.F., & Chu, C. (2002). Unit root test in panel data: Asymptotic and finite sample properties. Journal of Econometrics. 108: 1–25.
- Meen, G. (1990, a). The removal of mortgage market constraints and the implications for econometric modeling of UK house prices, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52(1):1-23.
- Meen, G. (1990, b). The measurement of rationing and the treatment of structural change in the UK mortgage market. Journal of applied econometrics. 5: 167-187.
- Pedroni, P. (2000). Fully modified OLS for heterogeneous cointegrated panels, Nonstationary Panels, Panel Cointegration and Dynamic Panels, 15: 93–130.
- Pedroni, P. (2004). Panel cointegration asymptotic and finite sample properties of pooled time series tests with an application to the ppp hypothesis. Econometric Theory. 20: 597–625.
- Pesaran, M.H. (2003). A simple panel unit root test in the presence of cross section dependence. Journal of Applied Econometrics, 22: 265–312.
- Pesaran, M.H. (2004). General diagnostic tests for cross-section dependence in panels. Working Paper, Trinity College, Cambridge.
- Shiller, R.J. (2008). The subprime solution - How today’s global financial crisis happened, and what to do about it. Princeton University Press.
- Stiglitz, J.E. (1990). Symposium on bubbles. Journal of Economic Perspectives, 4(2): 13–18.
- Westerlund, J. (2007). Testing for error correction in panel data. Oxford Bulletin of Economics and Statistics. 69(6): 709-748.
پیوست
جدول 4. داده‌های مورد استفاده در مقاله
|
ماخذ |
داده |
تناوب |
بعد مقطع زمانی |
|
بانک مرکزی ایران |
شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی |
ماهانه |
مناطق شهری ـ استان‌ها |
|
برآورد سطح زیربنا در پروانه‌های ساختمانی صادر شده توسط شهرداری‌ها |
فصلی |
شهرهای بزرگ |
|
|
مرکز آمار ایران |
متوسط قیمت یک مترمربع زیربنای واحد مسکونی |
شش ماهه |
شهرهای منتخب |
|
متوسط اجاره بهای یک مترمربع واحد مسکونی |
شش ماهه |
شهرهای منتخب |
|
|
متوسط هزینه ناخالص سالانه یک خانوار شهری |
فصلی |
مناطق شهری ـ استان‌ها |
|
|
متوسط درآمد ناخالص سالانه یک خانوار شهری |
فصلی |
مناطق شهری ـ استان‌ها |
|
|
تعداد واحد مسکونی تعیین شده در پروانه‌های احداث ساختمان مسکونی |
شش ماهه |
مناطق شهری ـ استان‌ها |
|
|
مساحت زیربنای پیش‌بینی شده در پروانه‌های احداث ساختمان مسکونی |
شش ماهه |
مناطق شهری ـ استان‌ها |
|
|
بانک مسکن ایران |
تسهیلات بانک مرکزی به بخش غیردولتی مسکن ـ با احتساب سود |
فصلی |
استان‌ها |
|
مانده تسهیلات بانک مسکن به بخش غیردولتی مسکن ـ با احتساب سود |
فصلی |
استان‌ها |
|
|
مانده سپرده‌های سرمایه‌گذاری اشخاص نزد شعب بانک مسکن |
فصلی |
استان‌ها |