تأثیر سرمایه‌گذاری خصوصی و دولتی در رشد بخش سلامت ایران

محورهای موضوعی : اقتصاد کار و جمعیت

مهرانه شمشیربندی ¹ (دانشجوی دکتری علوم اقتصادی، گروه اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زنجان، زنجان، ایران)
محمد دالمن پور ² (استادیار گروه اقتصاد، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران)
فرید عسگری ³ (استادیار گروه اقتصاد ، واحد ابهر ، دانشگاه آزاد اسلامی ، ابهر ، ایران)

تاریخ دریافت : 1401/06/22 تاریخ پذیرش : 1401/08/25 تاریخ انتشار : 1401/06/30

کلید واژه: طبقه‌بندی JEL: O23 .E43, G21, واژگان کلیدی: سرمایه‌گذاری‌ خصوصی, سرمایه‌گذاری ‌دولتی, بخش ‌سلامت در ایران, مدل خودتوضیح با وقفه گسترده (ARDL),

چکیده مقاله :

هدف مقاله بررسی تأثیر سرمایه گذاری خصوصی و دولتی در رشد بخش سلامت ایران با استفاده از مدل خودتوضیح با وقفه گسترده طی سال های 1360 – 1398 است. به این منظور، تاثیر سرمایه‌گذاری در عملکرد دوشاخص منتخب سلامت (مخارج بهداشتی و امید به زندگی) برآورد شد. نتایج برآورد مدل نشان داد که با افزایش رشد اقتصادی، مخارج بهداشتی افزایش می یابد و با افزایش سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در بخش سلامت، مخارج بهداشتی و با افزایش سرمایه گذاری بخش خصوصی و دولتی در بخش سلامت، امید به زندگی (به‌عنوان شاخص بهداشتی) افزایش می‌یابد. همچنین، در بلندمدت میزان ابتلا به ایدز و نرخ تورم، اثرِ منفی و نرخ باسوادی، شهرنشینی، ارز حقیقی و نرخ بهره حقیقی، اثرِ مثبت بر مخارج بهداشتی و امید به زندگی دارد. تحلیل کلی نتایج آشکار کرد که تمرکز بر سرمایه گذاری هدفمند حاصل از مطالعات تجربی (نظیر این پژوهش) می‌تواند نرخ رشد بخش سلامت در ایران را بهبود می‌بخشد. یافته های این مطالعه می تواند برای اجرای سیاست کارآمدتر در نحوه و نوع سرمایه گذاری در بخش سلامت سودمند باشد.

چکیده انگلیسی:

This study estimated the effect of private and government investment on the growth of the health sector in Iran with the ARDL approach, 1981-2019. The selected indicators were estimated in two selected indicators: health expenditure and health index (life expectancy). The estimation results of the model show that the increase in economic growth, causes an increase health expenditures and the increase of private sector investment in the health sector, causes an increase health expenditures and the increase of private sector and government investment in the health sector, improve the Health index. In the long term, the rate of AIDS and the inflation rate have a negative effect on health expenditure and health index; and the literacy rate, the urbanization rate, the real exchange rate, and the real interest rate have a positive effect on health expenditure and health index. The results of this study, consist with other researches, showed that by focusing on investment, the growth of the health sector in Iran improves. The findings of this study can be used to implement a more efficient policy in the way and type of investment in the health sector.

منابع و مأخذ:

منابع

• امین­رشتی، نارسیس، اصغری، لیلا (1390). بررسی نقش هزینه­های سلامت بر توزیع درآمد در ایران، فصلنامه علوم اقتصادی، 5 (16): 159- 135.


• بابائی، مجید (1399). تاثیر شاخص­های سلامت و متغیرهای کلان اقتصادی بر سطح امید به زندگی (مقایسه کشورهای درحال‌توسعه و توسعه­یافته با رویکرد Panel Data): یک مطالعه توصیفی – تحلیلی، مجله مطالعات علوم پزشکی، 31 (7): 575- 568.


• بارونی، محسن، جلایی، سیدعبدالحمید، جعفری، شهلا (1395). تاثیر نااطمینانی نرخ ارز بر واردات محصولات پزشکی و دارویی ایران، نشریه بهداشت و توسعه، 5: 23-13.


• بهبودی، داوود، باستانیان، فرانک، فشاری، مجید (1390). بررسی رابطه بین مخارج بهداشتی سرانه و درآمد سرانه در کشورهای با درآمد پایین و متوسط. فصلنامه مدلسازی اقتصادی، 5 (3(15)): 96- 81.


• جهانگرد، اسفندیار، رنجبر فلاح، محمدرضا، سرآبادی تفرشی، سعیده (1391). برآورد تابع تولید سلامت. فصلنامه علوم اقتصادی، 6 (18): 28- 9.


• خانزادی، آزاد، جلیلیان، ساجده، مرادی، سارا، حیدریان، مریم (1399). بررسی و تحلیل اثرات بهبود کیفیت محیط زیست بر امید به زندگی در ایران (یک رویکرد اقتصادی)، نشریه علوم و تکنولوژی محیط زیست، 22 (1): 349- 336.


• خدابخشی، اکبر، ندری، صبا (1398). بررسی اثر درآمدهای مالیاتی و نفتی بر هزینه­های سلامت در ایران، فصلنامه علمی مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 8 (31): 275- 255.


• سپهردوست، حمید (1390). عوامل موثر برتوسعه یافتگی از دیدگاه شاخص‌های سلامت، نشریه مدیریت اطلاعات سلامت، 2 (18).


• سپهردوست، حمید، قربان سرشت، مرتضی، باروتی، مهسا (1393). اثر نامتوازن سرمایه انسانی در بخش سلامت و آموزش بر رشد اقتصادی، فصلنامه تحقیقات توسعه اقتصادی، (16): 102-81.


• سرلک، احمد، سواری، ادیبه (1395)، تاثیر عوامل اقتصادی – اجتماعی بر امید به زندگی، مجله مدیریت بهداشت و درمان، 7 (3): 15- 7.


• سلیمانپور زنوز، علی، سید حمزه، میر رحیم (1395). تاثیر نوسانات نرخ ارز بر شاخص­های توسعه اقتصاد در کشورهای مسلمان، پنجمین کنفرانس ملی مدیریت، اقتصاد و حسابداری، آذربایجان شرقی، تبریز.


• شمس­الدینی، مصطفی، هرمز، بهرام (1399). بررسی تاثیر سیاست­های اصلاحات مالی بر توسعه بیمه درمان در کشورهای درحال‌توسعه، فصلنامه علمی –پژوهشی بیمه سلامت ایران، 3 (2): 115-104.


• شهرکی، مهدی، قادری، سیمین (1398). تاثیر عوامل اقتصادی – اجتماعی بر مخارج سلامت خانوار، مجله پیاورد سلامت، 13 (2): 171- 160.


• صادقی، سید کمال، محمدی خانقاهی، رباب (1393). بررسی تاثیر مخارج سلامت بر شاخص­های سلامت کشورهایی با سطح درآمد متوسط: مطالعه موردی، نشریه پایش، پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی، 14 (1): 14-7.


• عاقلی، لطفعلی، دلیری، مهران سام (1400). تأثیر کمک­های رسمی توسعه و سرمایه­گذاری مستقیم خارجی بر توسعه انسانی در کشورهای کمتر توسعه­یافته، مجله اقتصاد باثبات و توسعه پایدار، 2 (2): 44- 23.


• عسگری، حشمت الله، بادپا، بهروز (1394). اثر مخارج سلامت بخش عمومی و خصوصی بر وضعیت سلامت افراد در ایران، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی ایلام، 23 (5).


• عمادزاده، مصطفی، صمدپور، نرگس، رنجبر، همایون، عزیزی، فیروزه (1393). اثر آموزش بر سلامت در ایران: رویکرد تابع تولید، فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی، (15): 178- 148.


• کردبچه، حمید، احمدی، زهرا (1396). بررسی اثر نوسانات نرخ ارز بر شاخص­های قیمت بهداشت و درمان، نشریه مدیریت بهداشت و درمان (نظام سلامت)، 8 (4): 27-17.


• فرجی­دیزجی، سجاد، قدمگاهی، زینب­السادات (1398). تاثیر تحریم‌های اقتصادی بر مخارج عمومی سلامت (شواهدی از کشورهای درحال‌توسعه متکی به صادرات منابع طبیعی)، فصلنامه علمی پژوهشنامه اقتصادی، 19 (75): 107-71.


• قادری، سیمین، شهرکی، مهدی (1394). تاثیر زیرساخته­های آموزش و سلامت بر رشد اقتصادی ایران، فصلنامه علمی پژوهشی، پژوهش­های رشد و توسعه اقتصادی، 5 (19): 115-136.


• متقی، سمیرا، حسینی نسب، سید ابراهیم، عصاری آرانی، عباس، عاقلی، لطفعلی (1392). بررسی عوامل مؤثر بر سرمایه‌گذاری در بخش سلامت کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی (رویکرد اقتصادی- اجتماعی)، فصلنامه علمی پژوهشی دانش سرمایه­گذاری، 2 (6): 140-123.


• مسکرپورامیری، محمد، مهدی­زاده، پریسا (1398). تحلیل روند متغیرهای اصلی اقتصاد کلان ایران و تأثیر آن بر شاخص­های سلامت، فصلنامه علمی – پژوهشی بیمه سلامت ایران، 2 (4): 215- 206.


• منصف، عبدالعلی، شاه محمدی مهرجردی، ابوالفضل (1396). بررسی تاثیر عوامل اقتصادی بر امید به زندگی کشورهای جهان طی سال های 2010-2002، نشریه پایش، 16 (5): 574- 567.


• مهرآرا، محسن، فرشچی، مریم (1399). بررسی اثر تحصیلات بر انواع هزینه­های درمانی خانوارهای شهری، با استفاده از روش میانگین­گیری مدل بیزینی (BMA)، نشریه تحقیقات نظام سلامت حکیم، 23 (88): 143-130.


• Colombo E., Rotondi V. & Stanca L. (2018), Macroeconomic conditions and health: Inspecting the transmission mechanism, Elsevier, Economics and Human Biology, 28


• Dieleman, J. (2020). Health sector spending and spending on HIV/AIDS, tuberculosis, and malaria, and development assistance for health: Progress towards Sustinable Development Goal 3, Lancet, 396, 693- 724.


• Filmer, D. (2003). The incidence of public expenditures on health and education Making Services Work for Poor People, The World Bank Report.


• Ketenci, N., Murthy, V.N.R. (2018). Some determinants of life expectancy in the United States: results from cointegration tests under structural breaks. J Econ Finan, 42, 508–525.


• Giammanco M.D. & L. G. (2019). Health expenditure and FDI in Europe. Economic Analysis and Policy, https://doi.org/10.1016/j.eap.2019.04.001.


• Malik, A.M. & Azam., S.I. (2018). Socio-economic determinants of household out-of-pocket payments on healthcare in Pakistan. International Journal for Equity in Health, 11, 51.


• Novignon, J, Olakojo, S. A & Novignon, J.(2012). The effects of public and private health care expenditure on health status in sub- Saharan Africa: new evidence from panel data analysis, Heath Economics Review, Springer, 2:22, doi:10.1186/2191-1991-2-22


• Ogundari, K. & Awokuse, T. (2018). Human capital contribution to economic growth in SubSaharan Africa: Does health status matter more than education? Economic Analysis and Policy,3, 13 (1), 109-148.


• Onofrei, M. and Vatamanu, A.and Vintila, G. and Cigu, E.(2021). Government health expenditure outcomes: A comparative study among EU developing countries, International Journal of Environmental Research and Public Health, 2021, 18, 10725.