اثر تغییرات بهره‌وری بخش‌های اقتصادی بر مصرف انرژی تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر، انرژی گرمایی، رشد و توسعه اقتصادی

محورهای موضوعی : اقتصاد کار و جمعیت

محمد اویسی ¹ (دانشجوی دکتری علوم اقتصادی، پردیس بین‌الملل، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران)
مسعود همایونی فر ² (دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران)
سیدمهدی مصطفوی ³ (استادیار گروه اقتصاد، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران)
علی اکبر ناجی میدانی ⁴ (دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران)

تاریخ دریافت : 1399/10/18 تاریخ پذیرش : 1400/08/10 تاریخ انتشار : 1400/02/01

کلید واژه: Economic Growth, O44, JEL Classification: Q42, O13 Keywords: Productivity, Renewable and Non-Renewable Energy,

چکیده مقاله :

هدف این مقاله بررسی اثر تغییرات بهره‌وری بخش‌های اقتصادی بر مصرف انرژی تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر، انرژی گرمایی، رشد و توسعه اقتصادی با استفاده از برآورد توابع تولید به روش تانگ و پنگ (2018) در چارچوب تکنیک سناریوسازی (شامل سه سناریو) است. نتایج نشان داد بخش‌های نه‌گانه اقتصاد کل و میزان بهره‌وری آنها در بازه زمانی 1353 - 1393 بین 175/3 تا 59/4 میلیون ریال است؛ بنابراین، نقطه شروع بهره‌وری کران پائین بهره‌وری بازه عملکردی 175/3 قرار می‌گیرد. هم‌چنین، در بخش‌های اقتصاد، صنعت و معدن، برق (نیروگاه‌ها) و ساختمان حتی با افزایش 30 درصدی کران پائین بهره‌وری کل اقتصاد در بازه عملکردی (175/3) قرار ندارند. بر اساس نتایج، پیشنهاد می‌شود برنامه‌ریزان، مدیران و سیاست‌گذاران اقتصادی با تغییر تکنولوژی بهره‌وری بخش‌های صنعت و معدن، نیروگاه و بخش ساختمان را بیش از 30 درصد افزایش دهند تا مقدار رشد اقتصادی مناسب به دست آید.

چکیده انگلیسی:

The purpose of this paper is to investigate the effect of productivity changes in economic sectors on renewable and non-renewable energy consumption, heat energy, economic growth and development using estimation of production functions by Tong and Peng method (2018) in the framework of scenario making technique (including three scenarios). The results showed that the nine sectors of the total economy and their productivity in the period 1353 - 1393 is between 3.175 to 4.59 million Rials; Therefore, the starting point of productivity is the lower limit of productivity of the performance range of 3.175. Also, in the sectors of economy, industry and mining, electricity (power plants) and construction, even with a 30% increase in the lower limit, the productivity of the whole economy is not in the operating range (3.175). Based on the results, it is suggested that planners, managers and economic policy makers increase the productivity of the industry and mining, power plant and construction sectors by more than 30% by changing the technology in order to achieve the appropriate amount of economic growth.

منابع و مأخذ:

• آرمن، سید عزیز، تقی‌زاده، سمیرا. (1392). بررسی عوامل مؤثر بر شدت انرژی در صنایع کارخانه‌ای ایران، پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، 2 (8): 1-20.


• ابریشمی، حمید، مصطفایی، آذر. (1380). بررسی رابطه بین رشد اقتصادی و مصرف فرآورده‌های عمده نفتی. مجله دانش و توسعه، 14: 11-45.


• اکبری، نعمت­اله، رنجکش، مهدی. (1382). بررسی رشد بهره‏وری کل عوامل تولید در بخش کشاورزی ایران طی دوره 75- 1345. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، شماره 43 و 44،: 117-142.


• امینی، علیرضا. (1383). اندازه‌گیری و تحلیل عوامل مؤثر در بهره‌وری کل عوامل در بخش صنعت و معدن. پیک نور- علوم انسانی: (4)2: 47-73.


• امامی میبدی، علی. (1384). اصول اندازه‌گیری بهره‏وری و کارایی. انتشارات موسسه مطالعات و پژوهش‏های بازرگانی، تهران.


• ترازنامه انرژی، (1393). معاونت امور برق و انرژی، وزارت نیرو.


• تشکینی، احمد. (1384). اقتصادسنجی کاربردی به کمک Microfit. نشر مؤسسه فرهنگی هنری دیباگران، چاپ اول، تهران.


• نوفرستی، محمد. (1387). ریشه واحد و همجمعی در اقتصادسنجی، چاپ دوم، انتشارات رسا، تهران.


• آماده، حمید، قاضی، مرتضی، عباسی‏فر، زهره. (1388). بررسی رابطه مصرف انرژی و رشد اقتصادی و اشتغال در بخش‏های مختلف اقتصادی ایران. مجله تحقیقات اقتصادی، 86: 1-38.


• دشتی، نادر، یاوری، کاظم, صباغ کرمانی، مجید. (1388). تجزیه رشد بهره‏وری کل عوامل تولید در صنعت ایران با استفاده از رهیافت اقتصادسنجی. فصلنامه اقتصاد مقداری، 6(1): 101-128.


• ولی‌زاده زنوز، پروین. (1388). بهره‌وری نیروی‌کار، سرمایه و کل عوامل تولید. مجموعه پژوهش‌های بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.


• کمیجانی، علی اکبر، پاداش، حمید، صادقین، علی، احمدی حدید، بهروز. (1389). عوامل مؤثر بر ارتقای بهره‏وری کل عوامل تولید در ایران. پژوهش‏های پولی و بانکی، 2(5): 1-38.


• نایبی، حمیدرضا، ابراهیمی، رضا، آزادگان، علی اصغر. (1389). اندازه‏گیری و تحلیل عوامل مؤثر بر رشد بهره‏وری کل عوامل در اقتصاد ایران با استفاده از روش باقیمانده سولو. پژوهشنامه علوم اقتصادی، (1)9: 121-140.


• مهرآرا، محسن، زارعی، محمد. (1390). اثرات غیرخطی مصرف انرژی بر رشد اقتصادی مبتنی بر رویکرد حد آستانه‏ای. فصلنامه پژوهشهای رشد و توسعه اقتصادی، 5: 11-43.


• مهرآرا، محسن، فرمیهنی فراهانی، راضیه، حسن‌زاده، آیت. (1390). بررسی رابطه میان رشد مصرف برق و رشد اقتصادی در کشورهای منتخب صادرکننده نفت. فصلنامه مدلسازی اقتصادی، 14: 69-90.


• فطرس، محمدحسن، آقازاده، اکبر، جبرائیلی، سودا. (1391). بررسی میزان تأثیر مصرف انرژی‏های تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر بر رشد اقتصادی کشورهای منتخب در حال توسعه (شامل ایران) دوره زمانی 2009-1980. فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، 32: 72-51.


• حسینی، سیدسعید. (1391). اثر باز بودن تجاری و مصرف انرژی بر بهره‏وری کل عوامل تولید در صنایع بزرگ ایران (دوره 1388-1382). پایان‌نامه منتشرنشده‌ی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه فردوسی، مشهد.


• متفکر آزاد، محمدعلی، غلامی حیدریانی، لیلا. (1391). بررسی علّیت متقابل بین مصرف انرژی و رشد اقتصادی در بخش حمل و نقل ایران. مقاله ارائه شده به یازدهمین کنفرانس مهندسی حمل و نقل و ترافیک ایران، تهران.


• محمدی، تیمور، ناظمان، حمید، نصرتیان نسب، محسن. (1391). رابطه رشد اقتصادی و مصرف انرژی در ایران (تحلیلی از مدل‏های علّیت خطی وغیرخطی). فصلنامه اقتصاد محیط‌زیست و انرژی، 5: 153-170.


• فاضلی ویسری، سمیرا، دودابی‏نژاد، امیر. (1392). تحلیل رابطه بین رشد اقتصادی و مصرف برق در ایران. مقاله ارائه شده به نخستین کنفرانس ملی انجمن انرژی ایران، تهران.


• فطرس، محمدحسن، آقازاده، اکبر، جبرائیلی، سودا. (1393). رابطه علّیت پانلی بین مصرف انرژی تجدیدپذیر و رشد اقتصادی: مقایسه مناطق جهان. پژوهشنامه اقتصاد کلان، شماره 18، 116-93.


• صادقی، حسین، آذر، عادل، خاکسار آستانه، سمانه. (1394). بهینه یابی تأمین منابع انرژی با هدف تولید برق، چشم‌انداز ایران در افق 1404. فصلنامه پژوهش‏های اقتصادی، 15(3): 91-118.


• آقایی، مجید. (1395). بررسی رابطه علّیت بین مصرف انرژی و رشد اقتصادی به تفکیک حامل‏های مختلف انرژی و بخش‏های مختلف اقتصادی: کاربردی از آزمون کرانه‏ای ARDL. فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، 49: 161-103.


• Apergis, N., Payne, J., 2009. Energy consumption and economic growth in Central


• America: evidence from a panel cointegration and error correction model. Energy Economics. 31 (2), 211-216.


• Bastola, U., Sapkota, P., 2015. Relationships among energy consumption, pollution emission, and economic growth in Nepal. Energy. 80, 254-262.


• Binswanger, M., 2001. Technological progress and sustainable development: what about the rebound effect?. Ecological Economics. 36 (1), 119-132.


• Brockway, P., Steinberger, J., Barrett, J., Foxon, T., 2015. Understanding China’s past and future energy demand: an exergy efficiency and decomposition analysis. Applied Energy. 155, 892-903.


• Cai, F., 2010. Demographic transition, demographic dividend, and Lewis turning point in China. China Economic Journal. 3 (2), 107-119.


• Department of Energy Statistics of NBS, 2015. China Energy Statistical Yearbook 2014. China Statistics Press, Beijing, China.


• Acemoglu D., 2008. Introduction to Modern Economic Growth. Princeton University press.


• Guan, D., Liu, Z., Geng, Y., Lindner, S., Hubacek, K., 2012. The gigatonne gap in China’s carbon dioxide inventories. Nature Climate Change. 2 (9), 672-675.


• Holz, C., 2014. The quality of China’s GDP statistics. China Economic Review. 30, 309-338.


• Jarreau, J., Poncet, S., 2012. Export sophistication and economic growth: evidence from China. Journal of Development Economics. 97 (2), 281-292.


• Lin, B., Liu, J., Yang, Y., 2012. Impact of carbon intensity and energy security constraints on China’s coal import. Energy Policy. 48, 137-147.


• Liu, Z., Guan, D., Wei, W., Davis, S., Ciais, P., Bai, J., Peng, S., Zhang, Q., Hubacek, K.,Marland, G., Andres, R., Crawford-Brown, D., Lin, J., Zhao, H., Hong, C., Boden, T.,Feng, K., Peters, G., Xi, F., Liu, J., Li, Y., Zhao, Y., Zeng, N., He, K., 2015. Reduced carbon emission estimates from fossil fuel combustion and cement production in China. Nature. 524 (7565), 335-338.


• Ma, M., Yan, R., Cai, W., 2018. Energy savings evaluation in public building sector during the 10the12th FYP periods of China: an extended LMDI model approach. Natural Hazards, 92 (1), 429-441.


• Ma, M., Yan, R., Du, Y., Ma, X., Cai, W., Xu, P., 2017a. A methodology to assess China’s building energy savings at the national level: an IPATeLMDI model approach. Journal of Cleaner Production. 143, 784-793.


• Ma, M., Yan, R., Cai, W., 2017b. An extended STIRPAT model-based methodology for evaluating the driving forces affecting carbon emissions in existing public building sector: evidence from China in 2000e2015. Natural Hazards, 89 (2),741e756.


• Ma, M., Shen, L., Ren, H., Cai, W., Ma, Z., 2017c. How to measure carbon emission reduction in China’s public building sector: retrospective decomposition analysis based on STIRPAT model in 2000-2015. 9 (10), 1-16, 1744.


• Mbarek, M.B., Khairallah, R., Feki, R., 2015. Causality relationships between renewable energy, nuclear energy, and economic growth in France. Environment Systems and Decisions. 35(1).133-142.


• Melitz, M., 2003. The impact of trade on intra-industry reallocations and aggregate Tang E., Peng, C., Yilan X., 2018. Change of energy consumption with economic development when an economy becomes more productive. Journal of Cleaner Production. 196. 788-795.


• Silva, S., Soares, I., Pinho, C., 2012. The Impact of Renewable Energy Sources on Economic Growth and CO2 Emissions - a SVAR approach, European Research Studies Journal, European Research Studies Journal. 4. 133-144.