بررسی اثر شوک‌های موثر بر رشد اقتصادی ایران در فضای نهادی

محورهای موضوعی : اقتصاد کار و جمعیت

ثمین صبحی ¹ (دانشجوی دکتری رشته علوم اقتصادی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران)
مرتضی سامتی ² (استاد گروه اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران)
سارا قبادی ³ (استادیار گروه اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران)
مجید صامتی ⁴ (دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران)

تاریخ دریافت : 1399/06/30 تاریخ پذیرش : 1399/12/17 تاریخ انتشار : 1399/12/01

کلید واژه: آزادی اقتصادی, E20, ساختار نهادی, شوک‌های اقتصادی, طبقه‌بندی JEL:.C15, O11 واژگان کلیدی: رشد اقتصادی,

چکیده مقاله :

هدف این مقاله بررسی اثر شوک‌های موثر بر رشد اقتصادی در فضای نهادی کشور است. بدین منظور، از روش گشتاورهای تعمیم‌یافته و الگوی خودرگرسیون‌ برداری ساختاری برای دست‌یابی به برآوردگرهای مدل ساختاری ایران طی دوره زمانی 1396- 1349 استفاده شد و مدل ماندل - ‌فیلیمینگ (1963) برای لحاظ تابع نهادی تعدیل گردید. نتایج نشان ‌می‌دهد بهبود فضای نهادی بر اکثر متغیرهای مهم اقتصاد ایران اثرگذار بوده و بهبود کیفیت نهادها به افزایش تولید ملی و کاهش حجم‌ نقدینگی می‌انجامد. هم‌چنین، بیش‌ترین تخریب وضعیت نهادی مربوط به افزایش حجم‌ دولت و تورم بوده‌ است. اکثر تکانه‌های مورد پژوهش، اثر معناداری بر رشد اقتصادی و وضعیت نهادی کشور داشته‌اند. بر اساس نتایج، پیشنهاد می‌شود دولت گام‌های موثرتری در راستای کاهش حجم فعالیت‌های خود برداشته و به انضباط مالی به تبع آن انضباط پولی، پایبندی بیش‌تری نشان دهند.

چکیده انگلیسی:

Early economists have cited economic freedom as the basis for economic growth, and later economists have emphasized the role of inclusive political and economic institutions in creating and sustaining economic growth. The relationship between these two perspectives goes to the concept that the economic freedom shapes by economic institutions. Proper institutional of countries not only contributes to the growth and prosperity of their economies, but can also increase the power of countries in the face of economic shocks. Identifying the institutions’ situation of countries can help to adopt appropriate policies by governments and the private sector. In this study, by generalizing a structural model of Iran's economy as it includes the endogenous institutional function, attempt to measure the effects of effective shocks on the macroeconomic structure of the country with emphasis on institutional variables. The results show that the increase in oil shock has had a positive effect on the country's economic growth and institutions. This study had done for the period 1349-1399 by using GMM and Svar methods. The result of estimating the structural model shows that improvement of the institutional environment has affected most of the important variables of the Iran's economy, so improving the quality of institutions leads to increase in national product and reduces liquidity. Also, damaging institutional factors is related with increase in government size and inflation. Most of the impulses considered in the study had a significant effect on economic growth and institutional status of the country.

منابع و مأخذ:

منابع

-     توکلی قوچانی، سپیده، هوشمند، محمود، سلیمی‌فر، مصطفی و گرجی ابراهیم (1396). بررسی اثر سیاست مالی به عنوان مکانیسم انتشار شوک‌های نفتی در اقتصاد ایران با استفاده از یک مدل خودرگرسیون برداری ساختاری. مطالعات اقتصادی کاربردی، 6 (22): 98-77.

-         تمدن جهرمی، محمد حسین (1383). رویارویی مکاتب اقتصادی، تهران: جهاد دانشگاهی.

-         رمضانی باصری، عباس، میرفردی، اصغر (1393). تبیین نهادگرایی و گرایش آن به توسعه. مجله اقتصادی، (3 و 4): 121-138.

-     فرجی دیزجی، سجاد (1391). رشد اقتصادی، تورم، صادرات و شوک‌های نفتی در یک اقتصاد متکی به نفت (مورد مطالعه: ایران). رساله دکتری. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.

-     شاکری، محبوبه، جعفری صمیمی، احمد، کریمی موغاری، زهرا (1394). ارتباط بین متغیرهای نهادی و رشد اقتصادی: معرفی شاخص نهادی جدید برای خاورمیانه و شمال آفریقا. فصلنامه پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی. 6 (21): 116-94.

-     صمدی، سعید، یحیی‌آبادی، ابوالفضل و معلمی، نوشین (1388). تحلیل تأثیر شوک‌های قیمتی نفت بر متغیرهای اقتصاد کلان در ایران. فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی. 17 (52): 26-5.

-     محمدی‌پور، علی، فخرحسینی، سید فخرالدین، سلمانپور زنور (1399). بررسی تأثیر شوک‌های پایه پولی و درآمدهای نفتی دولت بر اقتصاد ایران با استفاده از تکنیک مدل‌سازی تعادل عمومی پویای تصادفی. فصلنامه علمی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی. 10 (39): 112-93

-         مکیان، سید نظام‌الدین، توکلیان، حسین و نجفی فراشاه، سید محمد صالح (1398). بررسی اثر شوک مالیات‌های مستقیم بر تولید ناخالص داخلی و تورم در ایران در چارچوب یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی. فصلنامـه اقتصاد مالی. 13 (94):9- 11.

-         مصطفایی، هاجر، سامتی، مرتضی، رجبی، مصطفی (1398). تاثیرپذیری رشد ‌اقتصادی از ساختار نهادهای سیاسی و اقتصادی کشورهای نفتی باتوجه به تعیین حجم دولت (رهیافت نظریه بازی). پژوهش‌نامه اقتصاد کلان.14 (27): 71-39

-         مومنی، فرشاد و صمدیان، فرزانه (۱۳۹۲). تاثیر کیفیت نهادی بر سازوکارهای تبدیل موهبت و نفرین منابع نفتی (مطالعه موردی ایران). فصلنامه پژوهش های اقتصادی. 13 (50): ۱۷-۶۲.

- Acemoglu, D., & Robinson, J. A. (2012). Why nations fail: the origins of power, prosperity and poverty. New York: Crown Publishers.

-Acemoglu, D., & Robinson, J., (2010). The role of institution in growth and development, Review of Economics and Institution, 2: 1-33.

-Assali, M.(1996). A macroeconomic model for a developing country: Estimation and simulation of a macro econometric model for Iran (1959-1933). PhD theses. Durham University.

-Balke, N. S., P. A. Brown, & M. K. Yucel. (2002). Oil shock and the U.S economy where does the asymmetry originate? The Energy Journal, 23: 53-79.

- Cavalcanti, T. & Jalles, J. (2013). Macroeconomic effects of oil price shocks in Brazil and in the United States. Applied Energy, 104: 475-486.

Fleming, J. Marcus (1962). Domestic financial policies under fixed and floating exchange rates. IMF Staff Papers. 9: 369–379. doi:10.2307/3866091. Reprinted in Cooper, Richard N., ed. (1969). International Finance. New York: Penguin Books.

-Hague, N. Lahiri & Monteil. (1990). A Macroeconometric Model for Developing Countries. IMF Staff Papers. 37: 537-559.

-Hussain, M.E., Haque, M. (2016). Impact of economic freedom on the growth rate: A panel data analysis. Economies, 4: 2.

-Kraipornsak .P. (2018). Good governance and economic growth: An investigation of Thailand and selected Asian countries .Eurasian Journal of Economics and Finance, 6(1): 93-106.

-Kuper, G. H. (2002). Measuring oil price volatility. Working Paper University of Groningen, Department of Economics. June.

-Mehrara M. (2008). The asymmetric relationship between oil revenues and economic activities. Energy Policy, 36:1164-1168.

-Momeni, M & Samadian, F. (2013). The impact of institutional quality on the mechanisms of converting gifts to curse of oil resources (A Case Study of Iran). Quarterly Journal of Economic Research. 50: 17-62. [In Persian]

Mundell, Robert A. (1963). Capital mobility and stabilization policy under fixed and flexible exchange rates. Canadian Journal of Economics and Political Science. 29 (4): 475–485. doi:10.2307/139336. Reprinted in Mundell, Robert A. (1968). International Economics. New York: Macmillan

Ross, M. (2008). Does oil hinder democracy? World Politics 33(3): 325-361.

-Smets, F., & Wouters, R. (2003). An estimated dynamic stochastic general equilibrium model of the euro area. Journal of the European economic association. 5: 1123-1175.

-Türen, Y., G. & Ahmet, K. (2016). Economic freedom and human development: A cross country dynamic panel data analysis. The Journal of Researchers World, 7.2: 1-14.

-World Bank. (2017). World development indicators. Available at: http://data.worldbank.org/data-catalog/world-development-indicators.

- www.fraserinstitute.org

-Zhang D, Broadstock DC. (2014). Impact of international oil prices shock on consumption expenditure in ASEAN and East Asia. ERIA Discution Paper Series.