بررسی آثار تحریم‏ های اقتصادی بر اقتصاد ایران با تأکید بر سرمایه انسانی

محورهای موضوعی : اقتصاد کار و جمعیت

محمد روشن رو ¹ , مهرزاد ابراهیمی ^{2 *} , هاشم زارع ³

1 - دانشجوی دکتری، گروه اقتصاد، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران، [e-mail]
2 - دانشیار، گروه اقتصاد، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، ایران (نویسنده مسئول)، [e-mail]
3 - استادیار، گروه اقتصاد، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، ایران، [e-mail]

تاریخ دریافت : 1402/04/10 تاریخ پذیرش : 1403/02/10 تاریخ انتشار : 1403/02/10

کلید واژه: تحریم‏ های اقتصادی, سرمایه انسانی, رشد اقتصادی, الگوی کینزی جدید, تخمین بیزی.,

چکیده مقاله :

هدف مقاله حاضر، تحلیل اثر تحریم‏های اقتصادی بر رشد اقتصاد ایران با تأکید بر سرمایه انسانی است. بنابراین از یک الگوی تعادل عمومی تصادفی پویا و رویکرد کینزی جدید استفاده شده است. برآورد الگو با استفاده از داده‏های فصلی تعدیل شده متغیرهای تولید ناخالص داخلی، مصرف خصوصی، سرمایه‏گذاری، مخارج دولت و نرخ رشد ناخالص پول در دوره 1400:03-1380:01 انجام شده است. نتایج نشان می‏دهند که تکانه تحریم، به کاهش درآمدهای نفتی منجر می‏شود و نظر به اینکه درآمدهای نفتی سهم قابل توجهی در تأمین مالی مخارج عمومی دارند، مخارج آموزش عمومی کاهش یافته و متعاقب آن تشکیل سرمایه انسانی با اُفت مواجه می‏شود. کاهش سرمایه انسانی، موجب کاهش بهره‏وری، تولید، سرمایه‏گذاری، رشد اقتصادی و افزایش تورم خواهد شد. افزایش تورم، کاهش دستمزد حقیقی نیروی‏کار و در نهایت تمایل خانوار به کاهش عرضه نیروی‏کار را به دنبال دارد. مصرف در پاسخ به کاهش دستمزد حقیقی کاهش می‏یابد. با توجه به نتایج حاصل از برآرود الگو و اهمیت نقش سرمایه انسانی در رشد اقتصاد ایران، پیشنهاد می‏شود مخارج دولتی به-گونه‏ای مدیریت شود تا در شرایط کاهش درآمدهای نفتی، مخارج آموزش عمومی کمتر تحت تأثیر قرار گیرد.

چکیده انگلیسی:

This research investigates the impact of economic sanctions on Iran's economy, particularly focusing on human capital, using a dynamic stochastic general equilibrium model and a new Keynesian approach, from March 2001 to September 2021. The findings indicate that sanctions led to a decline in oil revenues, subsequently reducing public spending on education and hindering human capital development. This decline in human capital has far-reaching consequences, including diminished productivity, reduced investment, and slower economic growth, alongside an inflationary uptick. As inflation erodes real wages, households respond by reducing labor supply, which, in turn, dampens consumption. Given the critical role of human capital in Iran's economic growth, policymakers must safeguard public education spending, particularly during periods of decreased oil revenues. By prioritizing investments in education, the government can mitigate the adverse effects of sanctions and foster long-term economic resilience. In conclusion, the study underscores the importance of maintaining educational investments amidst economic challenges, emphasizing the need for strategic fiscal management to sustain human capital development and drive economic progress.

منابع و مأخذ:

ا- اکبری، محمد و شریف‏زاده، محمدجواد (1396). تعیین قاعده سیاست پولی بهینه با درنظر گرفتن ارجحیت در مصرف کالاهای داخلی: کاربردی از رویکرد بیزین. نشریه اقتصاد و الگوسازی، 8(29)، 39-31.
- پاشازانوس، پگاه، بهرامی، جاوید، توکلیان، حسین و محمدی، تیمور (1399). نقش ادغام مالی بین‏المللی بر نوسانات تولید و تورم در اقتصاد ایران: رهیافت تعادل عمومی پویای تصادفی. تحقیقات مدلسازی اقتصادی، 11(39)، 44-7.
- تقی‏پور، انوشیروان و اصفهانیان، هما (1395). تحلیل ادوار تجاری تکانه‌های نفتی و مخارج دولت و مکانیزم‌‌های اثرگذاری آن‌ها بر متغیرهای کلان اقتصادی: رهیافت مدل DSGE. فصلنامه اقتصاد مالی، 10(35)، 175-102.
- توکلیان، حسین و کمیجانی، اکبر (1391). سیاست‌گذاری پولی تحت سلطه مالی و تورم هدف ضمنی در قالب یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی برای اقتصاد ایران. فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی، 3(8)، 187-117.
- حسن‌زاده جردانی، علیرضا(2021). بررسی واکنش متغیرهای کلان اقتصادی نسبت به مالیات در اقتصاد ایران در چارچوب مدل تعادل عمومی پویای تصادفی. نشریه توسعه و سرمایه، 5(2)، 104-85.
- حسینی، نیلوفرسادات و اصغرپور، حسین (1398). درجه عبور نرخ ارز و آثار تکانه پولی در یک الگوی تعادل عمومی پویای تصادفی. فصلنامه پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 11(42)، 154-131.
- رافعی، میثم، بهرامی، جاوید و دانش‏جعفری، داوود (1393). ارزیابی سیاست مالی برای اقتصاد ایران در یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی مبتنی بر ادوار تجاری حقیقی. فصلنامه پؤوهشنامه اقتصادی، 14(54)، 65-33.
- شاه‏حسینی، سمیه و بهرامی، جاوید (1391). طراحی یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی کینزی جدید برای اقتصاد ایران با در نظر گرفتن بخش بانکی. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، 17(53)، 83-55.
- صدیق محمدی، میرفرهاد، سرلک، احمد، نجفی‏زاده، سید عباس و حسن‏زاده، محمد (1402). اثرات تحریم‌های نفتی ایران بر رفاه خانوارها: رهیافت تعادل عمومی قابل محاسبه پویای بازگشتی. اقتصاد مقداری، 20(1)، 194-139.
- صیادی، محمد، دانش‏جعفری، داود، بهرامی، جاوید و رافعی، میثم (1394). ارائه چهارچوبی برای استفاده بهینه از درآمدهای نفتی، رویکرد تعادل عمومی تصادفی پویا. نشریه برنامه‏ریزی و بودجه، 20(2)، 58-21.
- طیبی، سید کمیل و صادقی، عبدالرسول (1396). اثرات تحریم‏های بین‏المللی و سایر عوامل تأثیرگذار بر نرخ ارز در ایران. مجله تحقیقات اقتصادی، 52(3)، 661-641.
- فطرس، محمدحسن، توکلیان، حسین و معبودی، رضا (1394). تأثیر تکانه‌های پولی و مالی بر متغیرهای کلان اقتصادی-رهیافت تعادل عمومی تصادفی پویای کینزی جدید 1391-1340. پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 5(19)، 73-94.
- کیومرثی، مسعود، احمدی شادمهری، محمد طاهر، سلیمی‏فر، مصطفی و ابریشمی، حمید (1398). بررسی اثر تحریم‏های مالی و انرژی بر شکاف تولید در اقتصاد ایران. پژوهش‌های اقتصادی ایران، 24(79)، 66-33.
- Acemoglu, D., & Restrepo, P. (2018). The race between man and machine: implications of technology for growth, factor shares, and employment. American Economic Review, 108(6), 1488-1542.
- Afesorgbor, S. K. (2019). The impact of economic sanctions on international trade: How do threatened sanctions compare with imposed sanctions? European Journal of Political Economy, 56, 11-26.
- Akbari, M., & Sharifzade, M. J. (2017). Determining the optimal monetary policy rule with respect to home bias in consumption: Application of bayesian approach. Journal of Economics and Modelling, 8(29), 1-39. (in persian)
- Ali, M. M., & Shah, I. H. (2000). Sanctions and childhood mortality in Iraq. Lancet, 355(9218), 1851-1857.
- Angelopoulos, K., Malley, J., & Philippopoulos, A. (2009). Welfare implications of public education spending rules.
- Bapat, N., & Morgan, T. (2009). Multilateral versus unilateral sanctions reconsidered: A test using new data. International Studies Quarterly, 53, 1075-1094.
- Barber, J. (1979). Economic sanctions as a policy instrument. International Affairs, 55(3), 367-384.
- Brooks, S. P., & Gelman, A. (1998). General methods for monitoring convergence of iterative simulations. Journal of Computational and Graphical Statistics, 7(4), 434-455.
- Cooley, T. F., & Hansen, G. D. (1989). The inflation tax in a real business cycle model. American Economic Review, 79(4), 733-748.
- Cortright, D., & Lopez, G. A. (2000). The sanctions decade: Assessing UN strategies in the 1990s.
- Daoudi, M. S., & Dajani, M. S. (1983). Economic sanctions: Ideals and Experience (First ed.). Routledge Kegan & Paul.
- Daponte, B. O., & Garfield, R. (2000). The effect of economic sanctions on the mortality of Iraqi children prior to the 1991 Persian Gulf War. American Journal of Public Health, 90(4), 546-552.
- Dib, A. (2001). An estimated Canadian DSGE model with nominal and real rigidities. Bank of Canada working paper1701-93972001-26.
- Drezner, D. W. (2011). Sanctions Sometimes Smart: Targeted sanctions in theory and practice. International studies review, 13(1), 96-108.
- Elliott, K. A. (1998). The sanctions glass: Half full or completely empty? International Security, 23(1), 50-65.
- Fotros, M. H., Tavakolian, H., & Maaboudi, R. (2015). Impact of fiscal and monetary shocks on macroeconomic variables in Iran, dynamic stochastic general equilibrium approach 1961-2012. Economic Growth and Development Research, 5(19), 73-94. (in persian)
- Garfield, R. (2002). Economic sanctions, humanitarianism, and conflict after the cold war. Social Justice, 29(3 (89)), 94-107.
- Gibbons, E., & Garfield, R. (1999). The impact of economic sanctions on health and human rights in Haiti, 1991-1994. American Journal of Public Health, 89(10), 1499-1504.
- Hassanzadeh Jezdani, A. R. (2021). Investigating the repercussion of macroeconomic variables to taxes in the Iranian economy in the framework of the dynamic equilibrium general equilibrium model. Journal of Development and Capital, 5(2), 85-104. (in persian)
- Hatipoglu, E., & Peksen, D. (2018). Economic sanctions and banking crises in target economies. Defence and Peace Economics, 29(2), 171-189.
- Hoffmann, F. (1967). The functions of economic sanctions: A comparative analysis. Journal of Peace Research, 4(2), 140-159.
- Hosseini, N. S., & Asgharpur, H. (2021). Exchange rate pass-through and the effects of monetary shock in a DSGE model. Economic Growth and Development Research, 11(42), 154-131. (in persian)
- Hufbauer, G., Schott, J., & Elliott, K. (2009). Economic sanctions reconsidered, 3rd edition (paper). Peterson institute for international economics.
- Kaempfer, W. H., & Lowenberg, A. D. (2007). Chapter 27 the political economy of economic sanctions. In T. Sandler & K. Hartley (Eds.), Handbook of Defense Economics (Vol. 2, pp. 867-911). Elsevier.
- Kirshner, J. (1997). The microfoundations of economic sanctions. Security Studies, 6(3), 32-64.
- Kiumarthi, M., Ahmadi Shadmehri, M. T., Salimifar, M., & Abrishami, H. (2019). The Impact of Financial and Energy Sanctions on Output Gap in Iran. Iranian Journal of Economic Research, 24(79), 33-66. (in persian)
- Kwon, O., Syropoulos, C., & Yotov, Y. (2022). Do sanctions affect growth? https://ideas.repec.org/p/ris/drxlwp/2022_006.html.
- Lindsay, J. M. (1986). Trade sanctions as policy instruments: A re-examination. International Studies Quarterly, 30(2), 153-173.
- Lyubimov, I. L. (2022). Technology and human capital in an economy under sanctions. Economic Policy, 6, 40-67.
- Mack, A., & Khan, A. (2000). The efficacy of UN sanctions. Security Dialogue, 31(3), 279-292.
- Marinov, N. (2005). Do economic sanctions destabilize country leaders? American Journal of Political Science, 49(3), 564-576.
- Morgan, T. C., & Schwebach, V. L. (1997). Fools suffer gladly: The use of Economic Sanctions in International Crises. International Studies Quarterly, 41(1), 27-50.
- Nakhli, S. R., Rafat, M., Bakhshi Dastjerdi, R., & Rafei, M. (2020). A DSGE analysis of the effects of economic sanctions: Evidence from the Central Bank of Iran. Iranian Journal of Economic Studies, 9(1), 35-70.
- Neuenkirch, M., & Neumeier, F. (2015). The impact of UN and US economic sanctions on GDP growth. European Journal of Political Economy, 40(PA), 110-125.
- Pape, R. A. (1997). Why Economic Sanctions Do Not Work. International Security, 22(2), 90-136.
- Pasha Wanous, P., Vahrami, J., Tavakkolian, H., & Mohammadi, T. (2020). The role of international financial integration in production and inflation fluctuations in Iran: Using a dynamic stochastic general equilibrium model [Applicable]. Journal of Economic Modeling Research, 11(39), 7-44. (in persian)
- Peksen, D., & Son, B. (2015). Economic coercion and currency crises in target countries. Journal of Peace Research, 52(4), 448-462.
- Rafei, M., Bahrami, J., & Daneshjafari, D. (2014). Evaluation of fiscal policy for economy of Iran in a dynamic stochastic general equilibrium model based on real business cycles. Economics Research, 14(54), 33-65. (in persian)
- Rotemberg, J. J. (1982). Monopolistic price adjustment and aggregate output. The Review of Economic Studies, 49(4), 517-531.
- Sadigh Mohammadi, M. F., Sarlak, A., Najafizadeh, S. A., & Hassanzadeh, M. (2023). Impacts of Iranian oil sanctions on the welfare of households: A recursive dynamic computable general equilibrium approach. Quarterly Journal of Quantitative Economics, 20(1), 139-194. (in persian)
- Sayadi, M., Daneshjafari, D., Bahrami, J., & Rafeei, m. (2015). A framework for the optimum oil revenue allocation in Iran; dynamic stochastic general equilibrium approach [research]. Planning and Budgeting, 20(2), 21-58. (in persian)
- Sayadi, M., & Khoshkalam Khosroshahi, M. (2020). Assessing alternative investment policies in a resource-rich capital-scarce country: results from a DSGE analysis for Iran. Energy Policy, 146, (in persion)
- Shahhosseini, S., & Bahrami, J. (2013). designing a new keynesian dynamic stochastic general equilibrium model for Iran's economy with banking sector. Iranian Journal of Economic Research, 17(53), 55-83. (in persian)
- Splinter, M., & Klomp, J. (2022). Do sanctions cause economic growth collapses? In R. Beeres, R. Bertrand, J. Klomp, J. Timmermans, & J. Voetelink (Eds.), NL ARMS Netherlands annual review of military studies 2021: Compliance and integrity in international military trade (pp. 115-132). T.M.C. Asser Press.
- Taghipour, A., & Esfahanian, H. (2016). Government spending and the transmission channels of their effects on macroeconomic variables: A DSGE approach. Financial Economics, 10(35), 75-102. (in persian)
- Tavakolian, H., & Komijani, A. (2012). Monetary policy under fiscal dominance and implicit inflation target in Iran: A DSGE approach [applicable]. Journal of Economic Modeling Research, 3(8), 87-117. (in persian)
- Tayebi, S. K., & Sadeghi, A. (2017). The Impacts of international sanctions and other factors affecting exchange rate in Iran. Journal of Economic Research (Tahghighat- E- Eghtesadi), 52(3), 641-661. (in persian)
- Teixeira, A. A. C., & Queirós, A. S. S. (2016). Economic growth, human capital and structural change: A dynamic panel data analysis. Research Policy, 45(8), 1636-1648.
- Uhlig, H. (2001). A toolkit for analysing nonlinear dynamic stochastic models easily. In R. Marimon & A. Scott (Eds.), Computational Methods for the Study of Dynamic Economies (pp. 0). Oxford University Press.
- Van Bergeijk, P. A. G. (2009). Economic diplomacy and the geography of international trade. https://www.e-elgar.com/shop/gbp/economic-diplomacy-and-the-geography-of-international-trade-9781848444638.html.
- Van Bergeijk, P. A. G., & Faraji Dizaji, S. (2013). Could Iranian sanctions work? ‘yes’ and ‘no’, but not ‘perhaps’. https://cepr.org/voxeu/columns/could-iranian-sanctions-work-yes-and-no-not-perhaps.
- Vasilev, A. (2017). US health and aggregate fluctuations. Bulletin of Economic Research, 69(2), 147-163.
- Wallensteen, P. (1968). Characteristics of economic sanctions. Journal of Peace Research, 5(3), 248-267.
- Wang, Y., Wang, K., & Chang, C.-P. (2019). The impacts of economic sanctions on exchange rate volatility. Economic Modelling, 82.
- Weiss, T. G., Cortright, D., Lopez, G. A., & Minear, L. (1997). Political gain civilian pain: Humanitarian impacts of economic sanctions. Rowman & Littlefield Publishers.