بررسی و تبیین عوامل موثر بر توسعه مالی دانشگاه ( مورد مطالعه: دانشگاه تهران)
محورهای موضوعی : اقتصاد مالیسید سعید منجم زاده 1 , ابوالقاسم نادری 2 , غلامرضا گرایی نژاد 3 , ناهید پوررستمی 4
1 - دانشجوی دکترای رشته اقتصاد و مدیریت مالی آموزش عالی در دانشگاه تهران، تهران، ایران.
2 - استاد دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3 - استادیار دانشکده اقتصاد و حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران
4 - استادیار دانشکده مطالعات جهان، دانشگاه تهران تهران، ایران.
کلید واژه: C22, O10, توسعه مالی دانشگاه, ترتیبات و ساختارهای نهادی, دانشگاه تهران. طبقه بندی JEL : G18,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر، بررسی و اولویت بندی عوامل موثر بر توسعه مالی با تأکید بر دانشگاه تهران و مبتنی بر طرح تحقیق آمیخته اکتشافی انجام شده است. ابتدا بر اساس نظریه داده بنیاد و با استفاده از جامعه آماری شامل 15 تن از خبرگان، الگوی توسعه مالی دانشگاه ارائه شد. اعتبارسنجی الگو در مرحله کیفی شامل روش های بازبینی مشارکت کنندگان و همکاران و مثلث سازی داده ها و بررسی کننده/ پژوهشگر است. برای اعتبارسنجی کمّی الگو و بررسی روابط مولفه ها، از رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری به روش حداقل مربعات جزئی استفاده شده. جامعه آماری این بخش، مدیران مالی دانشگاه تهران است که به کمک نمونه گیری تصادفی ساده، 69 نفر انتخاب شدند. یافته ها مؤید تأثیر مولفه های الگو بر توسعه مالی دانشگاه است. با توجه به ضرائب بارهای عاملی، بیشترین شدت تأثیر بر توسعه مالی دانشگاه ناشی از مولفه تأمین منابع مالی می باشد. در میان زیرمولفه ها و مبتنی بر آزمون فریدمن، تنوع بخشی به منابع مالی حائز بیشترین میزان اولویت است. The purpose of this study was to investigate and prioritize factors affecting university financial development with emphasis on Tehran University based on exploratory mixed research model. First, based on grounded theory, the model of financial development of the university was compiled using a statistical society including 15 experts. The validation of the model at the qualitative stage involves these methods: Member Checking, Data Triangulation, Investigator/ Researcher Triangulation, Peer Checking. The modeling of structural equations using PLS method is used for quantitative validation of the model and studying the relationship between the components. The statistical population of this section is the financial managers of Tehran University, which was selected by simple random sampling. The findings confirm the effect of the model components on financial development of the university. Considering factor loads, the greatest impact on the university financial development is due to the component of financial resources. Among the sub-components and based on Friedman's test, financial resources diversification has the highest priority.
1) ابوالمعالی، خدیجه (1391). پژوهش کیفی از نظریه تا عمل، تهران: نشر علم.
2) انتظاری، یعقوب و قارون، معصومه (1394). عقلانیت و عملکرد دولت در تأمین مالی آموزشعالی ایران، نامه آموزشعالی، شماره 29: 11-38
3) امیری، مجتبی، مقیمی، سیدمحمد؛ و قربانی، فاطمه (1389). چالشها، موانع و سازو کارهای نظامهای بودجهریزی در آموزشعالی: مطالعه موردی: دانشگاه تهران، بررسیهای حسابداری و حسابرسی، دوره 17، شماره59: 3-16.
4) بازرگان، عباس (1389). مقدمه‌ای بر روش‌های تحقیق کیفی و آمیخته (رویکردهای متداول در علوم رفتاری)، تهران: نشر دیدار.
5) بهزادی نازنین؛ رضوی سید مصطفی؛ حسینی سید رسول (1393). طراحی الگوی مفهومی دانشگاه کارآفرین با رویکرد کارآفرینی سازمانی، دوره 7، شماره 4، شماره پیاپی 26: 697-713.
6) خانعزیزی، محمد و امینبیدختی، علیاکبر (1395). سازوکارهای تأمین منابع مالی بخش آموزش (آموزش و پرورش و آموزش عالی)، نامه آموزشعالی، دوره 9، شماره 34: 121-148.
7) داوری، علی، رضازاده، آرش (1396). مدلسازی معادلات ساختاری با نرم افزار PLS، تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.
8) دباغ، رحیم و جواهریان، لیلا (1395). بهرهوری واحدهای آموزشی و پژوهشی در دانشگاههای جامع دولتی ایران، فصلنامه پژوهش و برنامهریزی در آموزشعالی، دوره22، شماره2: ۹۹- 123.
9) دباغ، رحیم و صالحی، محمدرضا (1393). بررسی عوامل مؤثر بر کارایی دانشگاههای همگن دولتی کشور، آموزشعالی ایران، ۶ (۴):۱۰۷- ۱۳۴.
10) رضائیان، مجید، توکل کوثری، محمدعلی و نوه ابراهیم، عبدالرحیم (1395). تحلیل چالش‌های فراروی دانشگاهها و مؤسسات آموزشعالی غیردولتی- غیرانتفاعی ایران، آموزشعالی ایران، ۸ (۱):۷۲- 91.
11) سهیلی اصفهانی، مائده و علیمرادی، محمد (1394). بررسی عوامل مؤثر بر کاهش هزینههای دانشگاه آزاد اسلامی از دیدگاه کارکنان واحد اصفهان (خوارسگان)، فصلنامه حسابداری مالی، ۷ (۲۵):۱۰۹- 131.
12) عزتی، میترا و نادری، ابوالقاسم (1388). تأثیر سازکارهای تخصیص منابع مالی بر عملکرد آموزشی گروههای آموزشی دانشگاهی: مطالعه موردی دانشگاه تهران، فصلنامه پژوهش و برنامهریزی در آموزشعالی، شماره 52: ۲۳-54.
13) عمادزاده، مصطفی (1388). تأمین مالی آموزشعالی: جایگاه دولت و بخش خصوصی، رویکردها و چشم اندازهای نو در آموزشعالی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
14) فراستخواه، مقصود (1395). روش تحقیق کیفی در علوم اجتماعی با تاکید بر نظریه برپایه (گراندد تئوری GTM)، تهران: نشر آگاه.
15) کجوری، جواد، لطفی، فرهاد، امینی، میترا، پیله ور، علی و اسماعیل زاده، زهره (1389). محاسبه هزینه سرانه تربیت دانشجو در مقطع دکتری حرفهای پزشکی عمومی در دانشکده پزشکی شیراز در سال 1386، گامهای توسعه در آموزش پزشکی، دوره 7، شماره1: 9 -16.
16) کسکه، شهاب (1387)، هیات امنا در آموزشعالی، دایره المعارف آموزشعالی، تهران: بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی.
17) کسکه، شهاب و محب زادگان، یوسف (1389). توسعه راهبری دانشگاهها از منظر تبیین مولفههای عملکردی هیاتهای امنا و روندپژوهی کارکرد و ترکیب اعضای آن، برنامهریزی رفاه و توسعه اجتماعی، دوره2، شماره5: 165 -202.
18) کشته‌گر، عبدالعی؛ تشکریان جهرمی، علیرضا و حجت دوست، سجاد (1394). شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر تجاری‌سازی نتایج تحقیقات دانشگاهی، مورد مطالعه: مؤسسات آموزشعالی زاهدان، نامه آموزشعالی، دوره 8، شماره 31 : 11-29.
19) محجوب عشرتآبادی، حسن (1394). تدوین الگوی تصمیمگیریهای استراتژیک مالی در دانشگاه تهران، رساله دکتری، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.
20) محمدپور، احمد (1390) روش تحقیق کیفی ضدروش1 (منطق و طرح در روششناسی کیفی)، تهران: جامعه شناسان.
21) مومنی، منصور و فعال قیومی، علی (1391). تحلیلهای آماری با استفاده از SPSS، تهران: ناشر مولف.
22) نادری ابوالقاسم (1388). مالیه آموزش، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
23) نادری، ابوالقاسم (1389). سازوکار و الگوی مطلوب تخصیص منابع مالی برای آموزش و پرورش: مبانی، الزامات، عناصر و الگوریتم، فصلنامه تعلیم و تربیت، شماره 104:59- 90.
24) نادری، ابوالقاسم (1390). تحلیل رابطه بین منابع مالی و عملکرد آموزشی مناطق آموزش و پرورش شهر تهران، فصلنامه برنامهریزی و بودجه، سال 16، شماره 112: 129-160.
25) نورشاهی، نسرین (1387). شایستگیهای لازم برای ریاست دانشگاه و میزان اهمیت آنها از نظر صاحبنظران آموزشعالی، فصلنامه پژوهش و برنامهریزی در آموزشعالی، شماره48: 27- 48.
26) Anyamele, S. C. (2004). Institutional management in higher education: A study of leadership approaches to quality improvement in university management-Nigerian and Finnish Cases, Helsinki: Helsinki University Press.
27) Charmaz, K. (2006). Constructing grounded theory: A practical guide through qualitative research. London: Sage Publications Ltd,.
28) Chin, W. W. (1998). The partial least squares approach to structural equation modeling. Modern methods for business research, 295(2): 295-336.
29) Creswell, J. W. (1999). Mixed-method research: Introduction and application. Handbook of educational policy, San Diego, CA: Academic Press, 455-472.
30) Deiaco, E., Hughes, A., & McKelvey, M. (2012). Universities as strategic actors in the knowledge economy. Cambridge Journal of Economics, 36(3), 525-541.
31) Estermann, T., & Pruvot, E. B. (2011). Financially Sustainable Universities II-European universities diversifying income streams. European University Association
32) Gavin, H. (2008). Understanding research methods and statistics in psychology, London: Sage.
33) Ingram, R. T., & Weary, W. A. (2000). Presidential & Board Assessment in Higher Education: Purposes, Policies & Strategies. Association of Governing Boards of Universities and Colleges.
34) Kretovics, M., & Michael, S. O. (2005). Financing higher education in a global market, Paris: Algora Publishing.
35) Land, P. C. (2003). From the other side of the academy to academic leadership roles: Crossing the great divide, New Directions for Higher Education, (124): 13-20.
36) Lasher, W. F., & Cook, W. B. (1996). Toward a theory of fund raising in higher education. The Review of Higher Education, 20(1), 33-51.
37) Lindahl, W. E. (2010). Principles of fundraising: Theory and practice. London: Jones & Bartlett Publisher.
38) Neilson, L., Brouard, F., & Armenakyan, A. (2012). Fundraising Methods: Past, Present, Future. Sprott Centre for Social Enterprises.
39) Proper, E. (2009). Bringing educational fundraising back to Great Britain: A comparison with the United States. Journal of Higher Education Policy and Management, 31(2), 149-159.
40) Pérez-Esparrells, C., & Torre, E. M. (2012). The challenge of fundraising in universities in Europe. International Journal of Higher Education, 1(2), p55.
41) Tenenhaus, M., Amato, S., & Esposito Vinzi, V. (2004). A global goodness-of-fit index for PLS structural equation modelling. In Proceedings of the XLII SIS scientific meeting ,Vol. 1: 739-742.
42) Tsuma, A. N., & Mugambi, F. (2014). Factors Influencing Performance of Income Generating Units in Public Universities. European Journal of Business and Management, 6(10), 87-92.
43) Wetzels, M., Odekerken-Schröder, G., & VanOppen, C. (2009). Using PLS path modeling for assessing hierarchical construct models:Guidelines and empirical illustration. MIS quarterly: 177-195.
44) Yamamoto, K. (2010). Performance-oriented budgeting in public universities: The case of a national university in Japan. The Journal of Finance and Management in Colleges and Universities, (7), 43-60.7
45) Zietlow, J., Hankin, J. A., & Seidner, A. G. (2011). Financial management for nonprofit organizations: policies and practices. New Jersey: John Wiley & Sons.
یادداشت‌ها