نقش ادوار تجاری در تعیین مقدار ضریب فزاینده سیاست مالی (با تاکید بر مالیات‌های مستقیم و غیرمستقیم) مطالعه موردی اقتصاد ایران

محورهای موضوعی : اقتصاد مالی

یوسف مرادی ¹ , کیومرث شهبازی ² , سلیمان فیضی ینگجه ³

1 - گروه مدیریت و اقتصاد، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
2 - استاد گروه اقتصاد دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه ارومیه،ارومیه ،ایران
3 - گروه مدیریت و اقتصاد، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.

تاریخ دریافت : 1402/01/12 تاریخ پذیرش : 1402/03/18 تاریخ انتشار : 1402/04/01

کلید واژه: رشد اقتصادی, H21, مالیات مستقیم, P44, واژه‌های کلیدی: ضریب فزاینده سیاست مالی, مخارج دولت. طبقه بندی JEL : H50,

چکیده مقاله :

چکیده هدف مطالعه حاضر بررسی تأثیر سیاست مالی بر رشد اقتصادی و برآورد ضریب فزاینده سیاست مالی طی ادوار تجاری است. بدین منظور از داده های فصلی اقتصاد ایران طی دوره زمانی 1372 تا 1397 استفاده‌شده است. جهت برآورد ضریب فزاینده سیاست مالی از سه روش، 1- مدل های خودرگرسیون برداری مبتنی بر روش بلانچارد و پروتی 2002، 2- روش مبتنی بر رگرسیون معرفی شده توسط هال 2009 و 3- مدل های تعادل عمومی پویای تصادفی استفاده می شود. در مطالعه حاضر از روش دوم و از الگوی چرخشی مارکوف که مبتنی بر روش رگرسیون می باشد، استفاده شده است تا ضریب فزاینده سیاست مالی طی ادوار تجاری محاسبه‌ شود. لذا با تصریح پنج الگوی متفاوت نشان داده شد که مالیات های مستقیم نسبت به مالیات های غیرمستقیم در اثرگذاری بر رشد اقتصادی بهتر عمل می کنند. همچنین در بین سه ابزار سیاست مالی، بزرگ‌ترین ضریب فزاینده در دوره رکود مربوط به مخارج دولت و در دوره رونق مربوط به مالیات های مستقیم است. از سویی بسته سیاست مالی دولت که حاوی مخارج دولت و مالیات های غیرمستقیم باشد نسبت به بسته ای که حاوی مخارج و مالیات های مستقیم باشد در اثرگذاری بر رشد اقتصادی بهتر عمل می کند.

چکیده انگلیسی:

Abstract The Purpose of This Study Is to Investigate the Impact of Fiscal Policy On Economic Growth and to Estimate the Fiscal Multiplier During Business Cycles. For This Purpose, Quarterly Data of Iran's Economy Has Been Used During the Period 1993 To 2018. Three Methods Are Used to Estimate the Fiscal Multiplier. 1) Vector Auto-Regression Models Based On Blanchard and Perotti Method 2002, 2- Regression Based Method Introduced by Hall 2009 And 3- Dynamic Stochastic General Equilibrium Models. In The Present Study, Is Used the Second Method and Markov Switching Model, Which Is Based On Regression Specification, To Calculate the Fiscal Multiplier During Business Cycles. Therefore, By Specifying Five Different Models, Such That In Model Number 1, Direct Taxes, In Model Number 2, Indirect Taxes, In Model Number 3, Government Expenditures, In Model Number 4, Government Expenditures and Direct Taxes and In Model 5 Government Expenditures and Indirect Taxes  Are Considered As Fiscal Policy Tools. The Results Showed That Direct Taxes Perform Better in Effect of Economic Growth Than Indirect Taxes. Also, Among The Three Instruments of Government Spending and Direct and Indirect Taxes, The Largest Multiplier in The Recession and Boom Period Is Related to Government Spending and Direct Taxes, Respectively. On The Other Hand, The Government's Fiscal Policy Package, Which Contains Indirect Taxes and Expenditures, Works Better in Influencing Economic Growth Than the Package, Which Contains Direct Taxes and Expenditures.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع

• ابونوری، عباسعلی، زیوری مسعود، سمیه (1393) تأثیر درآمدهای مالیاتی بر رشد اقتصادی و توزیع درآمد، پژوهشنامه مالیات، 22(24)، صص 63-85.


• ایزدخواستی، حجت، عرب مازار، عباس (1395)، تحلیل اثرات سیاست‌های مالی و مالیاتی کارآمد بر سرمایه‌گذاری خصوصی در ایران: با تأکید بر مالیات بر درآمد شرکت‌ها و بی‌انضباطی مالی دولت، پژوهشنامه مالیات. ،۲۴ (۳۲) ، ۱۱-۳۴.


• جعفری صمیمی احمد، میلا علمی زهرا، زروکی، شهریار (1392)، بررسی اثربخشی ابزارهای سیاست مالی دولت در استان ها با داده های ترکیبی پویا و روش سیستمی، تحقیقات اقتصادی، 48(1)، صص 61-79.


• چهرقانی، احمد، زراء نژاد، منصور (1398)، بررسی تأثیر مالیات بر ارزش افزوده بر رشد اقتصادی ایران با استفاده از الگوی تعادل عمومی قابل محاسبه (CGE)، پژوهش های رشد و توسعه اقتصادی, 9(36 ), صص 109-128.


• حسین پور، مهناز، هژبر کیانی، کامبیز، زندی، فاطمه، دهقانی، علی، سعیدی، خلیل (1398)، برآورد ضرایب فزاینده مالی ایران در مقایسه تطبیقی با کشورهای منتخب منا، اقتصاد مالی، 13(48)، صص 111-146.


• حیدری، حسن، سعیدپور، لسیان (1394). تجزیه و تحلیل تأثیر شوک‌های سیاست مالی و ضرایب فزاینده مالی اقتصاد ایران در چارچوب مدل کینزین‌های جدید، فصلنامه علمی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 5(20)، صص 61-78.


• خداویسی، حسن، عزتی شورگلی، احمد (1398)، برآورد ضریب فزاینده سیاست مالی در اقتصاد ایران: کاربردی از مدل‌های خودرگرسیون برداری ساختاری و مارکوف سوئیچینگ، پژوهش های رشد و توسعه پایدار (پژوهش های اقتصادی)، ۱۹ (۴)، صص ۷۷-۱۱۰.


• رحمانی، تیمور، مهرآرا، محسن، مهاجرانی راد، یوسف (1397)، واکاوی تاثیر مالیات‌های مستقیم بر تغییرات تولید در محیط‌های تورمی گوناگون، پژوهشنامه اقتصاد کلان، 13(25)، صص 93-105.


• صمدی، علی حسین، اوجی مهر، سکینه (1390). ارزیابی ماهیت سیاست مالی و بررسی خاصیت رفتار ادواری آن: مورد ایران (1353-1386)، دوفصلنامه جستارهای اقتصادی، 8(16)، 49-75.


• صمدی، علی حسین، اوجی مهر، سکینه (1393)، بررسی اثرات غیر خطی سیاست مالی بر مصرف خصوصی ایران در یک الگوی چرخش مارکوف با احتمال انتقال متغیر با زمان. فصلنامه برنامه ریزی و بودجه، ۱۹ (۲)، ۱۳۳-۱۵۰.


• عزتی شورگلی، احمد، احمدی، تیرداد، صحرایی، پریسا، رحیمی، رامین (1400)، بررسی اثربخشی مخارج دولت و مالیات طی ادوار تجاری: کاربرد مدل خودرگرسیون برداری آستانه‌ای. پژوهشنامه مالیات، ۲۹ (۵۰) ، صص ۲۷-۵۳.


• عزتی شورگلی، احمد، صحرایی، پریسا (1397)، نقش اعتبارات بانکی در اثرگذاری سیاست مالی: کاربرد الگوی ، پژوهش های پولی بانکی, 11(38 ), صص 535-564.


• کازرونی، سیدعلیرضا، رضازاده، علی، محمدپور، سیاوش (1390)، اثرات نامتقارن نوسان های نرخ واقعی ارز بر صادرات غیرنفتی ایران رویکرد غیرخطی مارکوف - سوئیچینگ. تحقیقات مدل سازی اقتصادی، 2(5), صص 153-178.


• مکیان، سید نظام الدین، توکلیان، حسین، نجفی فرا شاه، سید محمد صالح. (1398)، بررسی اثر شوک مالیات‌های مستقیم بر تولید ناخالص داخلی و تورم در ایران در چارچوب یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی، اقتصاد مالی، 13(49)، 1-46.


• مهدی زاده، مریم، موسوی جهرمی، یگانه، غلامی، الهام، سرلک، احمد (1397)، برآورد ضریب فزاینده مالی در ایران با تاکید بر نحوه خرج کرد درآمدهای نفتی، اقتصاد مالی، 12(43)، 21-48.

• Acconcia, A., Corsetti, G., & Simonelli, S. (2014). Mafia and Public Spending: Evidence on the Fiscal Multiplier from A Quasi-Experiment. American Economic Review, 104(7), pp 2185-2209.


• Arin, K. P., Koray, F., & Spagnolo, N. (2015). Fiscal Multipliers in Good Times and Bad Times. Journal of Macroeconomics, 44, pp 303-311.


• Baranowski, P., Krajewski, P., Mackiewicz, M., & Szymańska, A. (2016). The Effectiveness of Fiscal Policy Over the Business Cycle: A CEE Perspective. Emerging Markets Finance and Trade, 52(8), pp 1910-1921.


• Barro, R. J., & Redlick, C. J. (2011). Macroeconomic Effects from Government Purchases and Taxes. The Quarterly Journal of Economics, 126(1), pp 51-102.


• Baum, M. A., Poplawski-Ribeiro, M. M., & Weber, A. (2012). Fiscal Multipliers and The State of the Economy. International Monetary Fund.


• Beyer, R. C., & Milivojevic, L. (2021). Fiscal Policy and Economic Activity In South Asia. Review of Development Economics, 25(1), pp 340-358.


• Biolsi, C. (2017). Nonlinear Effects of Fiscal Policy Over the Business Cycle. Journal of Economic Dynamics and Control, 78, pp 54-87.


• Charles, S., Dallery, T., & Marie, J. (2015). Why The Keynesian Multiplier Increases During Hard Times: A Theoretical Explanation Based On Rentiers' Saving Behaviour. Metroeconomica, 66(3), pp 451-473.


• Cologni, A., & Manera, M. (2006). "The Asymmetric Effects of Oil Shocks On Output Growth: A Markov–Switching Analysis for The G-7 Countries". Economic Modelling, 26(1), pp 1-29.


• Debuque-Gonzales, M. (2021). Local Fiscal Multipliers and Spillover Effects: Evidence from Philippine Regions. Economic Systems, 100764.


• Gechert, S., & Mentges, R. (2018). Financial Cycles and Fiscal Multipliers. Applied Economics, 50(24), pp 2635-2651.


• Gunter, S., Riera-Crichton, D., Vegh, C. A., & Vuletin, G. (2021). Non-Linear Effects of Tax Changes On Output: The Role of the Initial Level of Taxation. Journal of International Economics, 131, pp 103450.


• Hall, R. E. (2009). By How Much Does GDP Rise If the Government Buys More Output, Brookings Papers On Economic Activity, Vol. 2009 (FALL 2009), pp 183-231.


• Hory, M. P. (2016). Fiscal Multipliers in Emerging Market Economies: Can We Learn Something from Advanced Economies? International Economics, 146, pp 59-84.


• Karras, G. (2014). Is Fiscal Policy More Effective During Cyclical Downturns? International Economic Journal, 28(2),pp 255-271.


• Palley, T. I. (2009). Imports and The Income-Expenditure Model: Implications for Fiscal Policy and Recession Fighting. Journal of Post Keynesian Economics, 32(2), pp 311-322.