تأثیر شاخص‌های مالی بر رشد اقتصادی در کشورهای اسلامی با استفاده از مدل غیرخطی

محورهای موضوعی : اقتصاد مالی

هادی آقابابایی ¹ (گروه اقتصاد، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
منیژه هادی نژاد ² (گروه اقتصاد ، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
خشایار سید شکری ³ (گروه اقتصاد ، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1402/07/07 تاریخ پذیرش : 1402/09/10 تاریخ انتشار : 1402/10/01

کلید واژه: رشد اقتصادی, کشورهای اسلامی, O40, O16, واژه‌های کلیدی: شاخص‌های مالی, مدل PSTR طبقه بندی JEL : C10,

چکیده مقاله :

چکیده یکی از عواملی که دستیابی به هدف رشد پرشتاب و مستمر اقتصادی نقش اساسی ایفا می‌کند، توسعه بخش مالی هر کشور است. کشورهای برخوردار از نظام مالی توسعه‌یافته‌تر ازآن‌جهت که باعث می‌شوند اقتصاد موردنظر، توانایی تجربه نرخ‌های رشد بالاتر را داشته باشد،‌ در مسیر رشد اقتصادی سریع‌تر قرار می‌گیرند. هدف اصلی این مقاله بررسی اثر شاخص‌های توسعه مالی بر رشد اقتصادی در کشورهای عضو کنفرانس اسلامی می باشد؛ لذا مقاله حاضـر در جهـت بررسـی ایـن موضـوع از یکـی از جدیـدترین رویکردهای اقتصادسنجی به نام مدل PSTR استفاده و نحوه تأثیرگذاری غیرخطی شاخص‌های توسعه مالی بر رشد اقتصادی در کشورهای عضو کنفرانس اسلامی طــی دوره زمــانی 2008 الی2022 مورد سنجش قرار داد. نتــایج به دست آمده از مدل PSTR بر وجود رابطۀ غیرخطی بین متغیرهای مـورد مطالعـه دلالـت مـی کنـد . در مـدل PSTR نهایی، پارامتر شیب که بیانگر سـرعت تعدیل از یک رژیم به رژیم دیگر می باشد برابر با 0818/21 است مکـان وقـوع تغییر رژیم 5986/10 برآورد شده است. لـذا در صورتیکه شاخص توسعه مالی (نسبت اعتبارات داخلی بانک‌ها به تولید ناخـالص داخلـی) از5986/10درصـد تجـاوز کنـد، رفتار متغیرها مطابق رژیم دوم خواهد بود و در صورت کمتر بودن از حد آستانه ای فـوق در رژیـم اول قرار خواهد گرفت. ضرایب متغیرها(درصد ها) برآورد شده است. نتایج به دست بیانگر این است شاخص توسعه مالی( نسبت اعتبارات داخلی بانک‌ها به تولید ناخـالص داخلـی)در هر دو رژیم تأثیر متفاوتی بر روی رشد اقتصادی اسـت

چکیده انگلیسی:

Abstract One of the factors that play an essential role in achieving the goal of rapid and continuous economic growth is the development of the financial sector of each country. Countries with a more developed financial system are on the path of faster economic growth because they make the economy in question capable of experiencing higher growth rates. The main purpose of this article is to investigate the effect of financial development indicators on economic growth in member countries of the Islamic Conference; Therefore, in order to examine this topic, the present article used one of the newest econometric approaches called the PSTR model and measured the non-linear effect of financial development indicators on economic growth in the member countries of the Islamic Conference during the period from 2008 to 2022. The results obtained from the PSTR model indicate the existence of a non-linear relationship between the studied variables. In the final PSTR model, the slope parameter, which indicates the speed of adjustment from one regime to another regime, is equal to 21.0818, the location of regime change is estimated to be 10.5986. Therefore, if the financial development index (the ratio of internal credits of banks to gross domestic product) exceeds 10.5986 percent, the behavior of the variables will be according to the second regime, and if it is less than the above threshold, it will be placed in the first regime. The coefficients of the variables (percentages) have been estimated. The obtained results show that the financial development index (the ratio of internal credits of banks to gross domestic production) has a different effect on economic growth in both regimes.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع

• امام وردی، ق، کریمی، م، نجارزاده، ن و شاه کرم اوغلی، م. (1392). بررسی اثر تجارت الکترونیک و شاخص آزادی اقتصادی بر درآمد مالیاتی در کشورهای درحال‌توسعه با روش GMM داده‌های پانل پویا. اولین همایش بین‌المللی اقتصادسنجی، روشها و کاربردها.


• شهبازی،کیومرت. و سعید پور، لسیان. (1392). اثر آستانه­ای توسـعه مـالی بـر رشـد اقتصـادی درکشورهای دی هشت، پژوهش های رشد و توسعه اقتصادی،3(12): 21-38.


• دودانگه، صدیقه.؛ حسینی، سید شمس. و غفاری، فرهاد.(1402). تاثیر توسعه مالی و اندازه آن بر رشد در اقتصاد ایران با رویکرد غیر خطی، فصلنامـه اقتصاد مالی دورۀ 17 ،شمارۀ2: 227 تا 246.


• زندیه، وحید. و زندیه، سعید.(1394). جایگاه اوراق بهادار سازی در رشد و توسعه اقتصادی کشورها«، فصلنامه دانش سرمایه­گذاری؛ شماره21 : 210- 195.


• دژپسند، فرهاد. و بخارایی، ریحانه.(1395). بررسی رابطه توسعه مالی و رشد اقتصادی در ایران بر اساس الگوی اقتصاد کلان پساکینزی، فصلنامـه اقتصاد مالی و توسعه، سال 10، شماره 43: 75- 59.


• قدمیاری، فهیمه. ؛ رضایی، محمد. و رجایی، حمید.(1396). تأثیر توسعه مالی بر رشد اقتصادی(مقایسه­ی کشورهای درحال‌توسعه، درحال‌توسعه نفتی و توسعه‌یافته). اولین همایش بین­المللی برنامه­ریزی اقتصادی، توسعه پایدار و متوازن منطقه­ای رویکردها و کاربردها.


• فردی کلهرودی، رضا(1395)، بررسی اثر توسعه مالی بر رشد اقتصادی ایران با تأکید بر کیفیت توسعه مالی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی.


• محمدی، تیمور. (1395). بررسی رابطه علیت پویای بین توسعه مالی، باز بودن تجاری و رشد اقتصادی؛ مقایسه موردی دو کشور نفتی ایران و نروژ، رساله دکتری، دانشگاه آزاد علوم تحقیقات۳0،بهار 1395.


• منصف، عبدالعلی؛ ترکی، لیلا. ؛ علوی، سیدجابر (1392). تحلیل اثر توسعه مالی بر رشد اقتصادی در کشورهای دی هشت .پژوهش­های رشد و توسعه اقتصادی، دوره ۸ ،شماره ۲۱ ،92-73.


• نعیمی، مینا.؛ سهیلی و کیومرث. و شریف کریمی، محمد. (1397). ارتباط متقابل توسعه ابزار مالی اسلامی (صکوک) و رشد اقتصادی، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، سال نوزدهم، شماره 73.:230 –


• نگین تاجی، زریر،؛ گلمرادی آدینه­وند، حسن.؛ صادقی­نژاد، مرتضی علی.(1401). بررسی رابطه میان رشد اقتصادی، توسعه بخش بانکی و بازار سرمایه در ایران، فصلنامـه اقتصاد مالی دورۀ 16 ، شمارۀ 3 :195 تا 211.

• Adusei, Michael (2014), Does Economic Growth Promote Financial Development? Research in Applied Economics, Vol 6, No 2, PP: 209-220.


• Aghion, P., P. Howitt and D. Mayer-Foulkes (2005), “The Effect of Financial Development on Convergence: Theory and Evidence”, The Quarterly Journal of Economics, 120(1), pp. 173- .222


• Berthelemy, J-C., and A. Varoudakis (1995), “Clubs de Convergence et Croissance. Le Rôle du Développement Financier et du Capital Humain ”, Revue Economique, 46(2), pp. 217-235.


• Friedman, M., and A. J. Schwartz (1963), “A Monetary History of the United States”, Princeton University Press, Princeton.


• haiechi, Taha, (2018), Financial Development and Economic Growth through a Post-Keynesian Lens: Hong Kong Case Study, Employment, Growth and Development, Edward Elgar Publishing.


• Goldsmith, R.W. (1969), Financial Structure and Development, New Haven, U.S., Yale University Press.


• Jude, E. (2010), “Financial Development andGrowth: A Panel Smooth Regression Approach”, Journal of Economic Development, 35, pp. 1533.


• King, R., and R. Levine (1993), “Finance and Growth: Schumpeter Might Be Right”, Quarterly Journal of Economics, 108, pp. 513– 542.


• Maduka,T. and Onwuka,R(2013). Does Economic Growth Promote Financial Development? Research in Applied Economics, Vol 6, No 2, PP: 209-220.


• MariaSantana,G (2019). International trade, exchange rate regimes, and financial crises. The North American Journal of Economics and FinanceVolume 47, January 2019, Pages 85-95.


• Maduka,Y. and Onwuka ,T.(2013). Financial Development and Economic Growth in underdeveloped countries, Economic development and cultural change, 12(2), pp: 174-89.


• Mention, A.-L., Torkkeli, M., 2012. Drivers, processes and effects of financial innovation: a research ‎ Int. J. Entrep. Innov. Manag. 16 (1/2), 5–29.‎


• McKinnon, I.,         (1973),    “Money   and          Capital     in             Economic Development”, Brookings Institutions, Washington DC.


• Nizam, Rosmah, Abdul Karim, Zulkefly, Abdul Rahman, Aisyah, Financial inclusiveness and economic growth: new evidence using a threshold regression analysis, Published online, Mar 2020, Pages 1465-1484.


• - Polat, A., M. Shahbaz, I.U. Rehman and S.L. Satti (2015), “Revisiting Linkages between Financial Development, Trade Openness and Economic Growth in South Africa: Fresh Evidence from Combined Cointegration Test”, Quality & Quantity, 49(2), 785-803.


• - Samargandi, N, Fidrmuc, J. and Sugata , G. (2013), Financial development and economic growth in an oil-rich economy: The case of Saudi Arabia, Brunel University and Ruhr University- Bochum.


• - Schumpeter, J.A., (1934), “The Theory of Economic Development: An Inquiry into Profits, Capital, Credit, Interest, and the Business Cycle”, (Vol. 55). TransactionPublishers.


• - Tao Liua,B, Dong Luc,R ad Wing,W (2019). Trade, finance and international currency. ‎Journal of Economic Behavior and Organization 164 (2019) 374–413‎.


• - Robinson, J. (1952), The Rate of Interest and other Essays, London, McMillan.