تأثیر تعاملی کارآفرینی و توسعه مالی بر پیچیدگی اقتصادی

محورهای موضوعی : اقتصاد مالی

ابوالفضل شاه آبادی ¹ (گروه اقتصاد دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران)
ثمینه قاسمی فر ² (گروه اقتصاد دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا، تهران،ایران)
سمیه سادات حاج موسوی ³ (گروه مدیریت کارآفرینی، واحد الکترونیکی ، دانشگاه آزاد ، تهران ،ایران)

تاریخ دریافت : 1402/07/01 تاریخ پذیرش : 1402/09/02 تاریخ انتشار : 1402/10/01

کلید واژه: توسعه مالی, کارآفرینی, واژه‌های کلیدی: پیچیدگی اقتصادی, فراوانی منابع طبیعی, حقوق مالکیت فکری. طبقه بندی JEL : J21, Q56, Q27,

چکیده مقاله :

چکیدهپیچیدگی اقتصادی نشان دهنده میزان دانش مولد در درون یک کشور و توانایی استفاده از آن در جهت تولید کالاهایی با تنوع بیشتر و فراگیری کمتر است که در نهایت موجب افزایش رقابت پذیری ملی در عرصه جهانی و تسهیل و تسریع فرایند نیل به رشد و توسعه اقتصادی می شود. بنابراین، بررسی عوامل موثر بر آن –خاصه در کشورهای درحال توسعه- از اهمیت بالایی برخوردار است. در این راستا، تحقیق حاضر با رهیافت داده های تابلویی و استفاده از روش گشتاورهای تعمیم یافته به تعیین تأثیر تعاملی کارآفرینی و توسعه مالی بر پیچیدگی اقتصادی در دو گروه از کشورهای منتخب درحال توسعه اسلامی و توسعه یافته ‌طی دوره 2019-2014 پرداخته است. نتایج برآوردی نشان داد، ابعاد کارآفرینی شامل گرایش، توانایی و اشتیاق کارآفرینانه و همچنین، توسعه مالی بر پیچیدگی اقتصادی در هر دو گروه از کشورهای منتخب تأثیر مثبت و معناداری دارد. اما، ضریب تخمینی این متغیرهای برای کشورهای درحال توسعه بزرگتر است. به علاوه، ابعاد سه گانه کارآفرینی و توسعه مالی بر پیچیدگی اقتصادی در هر دو گروه از کشورهای منتخب تأثیر تعاملی مثبت و معناداری دارند. در نهایت این که تأثیر متغیرهای کنترلی فراوانی منابع طبیعی و حقوق مالکیت فکری بر پیچیدگی اقتصادی در هر دو گروه از کشورهای منتخب به ترتیب منفی و معنادار و مثبت و معنادار است.

چکیده انگلیسی:

AbstractEconomic complexity indicates the amount of productive knowledge within a country and the ability to use that knowledge to produce goods with more diversity and less ubiquity, which ultimately increases national competitiveness in the global arena and accelerates the process of achieving economic growth and development. Therefore, determining the factors affecting it - especially in developing countries - is of great importance. In this regard, the present study, by approaching panel data and using the generalized moment method, has determined the interactive effect of entrepreneurship and financial development on economic complexity in two groups of developing and developed selected countries during the period 2014-2019. Estimated results showed that the dimensions of entrepreneurship, including attitudes, abilities & aspirations of entrepreneurial, as well as financial development have a positive and significant effect on economic complexity in both groups of selected countries. However, the estimated coefficient of these variables is larger for developing countries. In addition, the three dimensions of entrepreneurship and financial development have a positive and significant interactive effect on economic complexity in both groups of selected countries. Finally, the effect of the control variables of natural resource abundance and intellectual property rights on economic complexity in both groups of selected countries respectively are negative and significant and positive and significant.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع

• آقایی، مهلا، ملک الساداتی، سید سعید، و سلیمی­فر، مصطفی (۱۳۹7). یک مدل پویا برای بررسی ارتباط حقوق مالکیت فکری و پیچیدگی اقتصادی: مطالعه شاخص جدید نوآوری مبتنی بر دانش. دوفصلنامه دانش حقوق اقتصادی، 25(13): 188-157. 122067/le.v25i13.66103:   doi


• اسکندری، بهمن، وظیفه­دوست حسین، جعفری، پریوش، و موسی خانی، مرتضی (1400). تأثیر روش­های تأمین مالی کارآفرینی بر مشارکت جمعی در کسب و کارهای دانش بنیان. اقتصاد مالی 15(57):259-284.  doi: 10.30495/fed.2021.687930


• الهی، ناصر، حیدری، حسن، کیاالحسینی، سید ضیاءالدین، و ابوالحسنی چیمه، محمد امین (۱۳۹7). پیچیدگی اقتصادی و عوامل نهادی (مقایسه میان کشورهای توسعه­یافته، نوظهور و درحال توسعه). فصلنامه مدلسازی اقتصادسنجی، 3(3): 37-11. doi: 10.22075/jem.2019.17030.1267


• برخورداری، سجاد، ابریشمی، حمید، و ذوالفقاری، مجتبی (1398). تأثیر توسعه مالی بر توسعه انسانی در کشورهای درحال توسعه با تمرکز بر ویژگی­های نهادی، اجتماعی و اقتصادی. اقتصاد مالی، 13(48):217-238. Doi: 1001.1.25383833.1398.13.48.8.3


• پژم، سید مهدی، و سلیمی­فر، مصطفی.(1394). بررسی تأثیر شاخص پیچیدگی اقتصادی بر رشد اقتصادی در 42 کشور برتر در تولید علم. فصلنامه اقتصاد و توسعه منطقه­ای، 2(10): 38-16. doi: 10.22067/erd.v22i10.41690


• چشمی، علی، و ملک الساداتی، سید سعید (1392). شاخص پیچیدگی اقتصادی و ارتباط آن با ساختار نهادی تولید مقایسه تطبیقی ایران، کره و ترکیه. اولین همایش توسعه پایدار با رویکرد بهبود محیط کسب­وکار، مشهد، اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی، 27 آذرماه 1392.


• شاه­آبادی، ابوالفضل، و چایانی، طیبه. (1398). تأثیر جذب سرریز فناوری و کارآفرینی بر پیچیدگی‌اقتصادی. فصلنامه تحقیقات اقتصادی، 54(4): 916-891. doi: 10.22059/jte.2019.74410


• شاه­آبادی، ابوالفضل، و حسینی، مریم (1398). تأثیر مولفه­های اقتصاد دانش بر پیچیدگی اقتصادی در کشورهای منتخب. دوفصلنامه مطالعات و سیاست­های اقتصادی، 14(2): 344-323. doi: 10.22059/jte.2017.235216.1007617


• عظیمی، ناصرعلی.(1397). بررسی تأثیر مؤلفه­های اقتصاد دانش­بنیان بر پیچیدگی اقتصادی کشورها. فصلنامه پژوهش و برنامه­ریزی در آموزش عالی، 24(4): 23-1.


• قمبرعلی، رضوان، آگهی، حسین، علی بیگی، امیرحسین، و زرافشانی، کیومرث (1395). واکاوی محتوای سیاست­ها در تطابق با ابعاد اکوسیستم کارآفرینی. توسعه کارآفرینی، 9(1): 58-39. doi: 10.22059/jed.2016.59861


• وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی (1395). پایش و بهبود نظام کارآفرینی در ایران .mcls.gov.ir› filepool› download.


• حسنوند، علی، کریمی، محمد شریف، فلاحتی، علی، و خانزادی، آزاد (1401)، اثر پیچیدگی اقتصادی بر نابرابری درآمدی در کشورهای منتخب در حال توسعه؛ رویکرد پانل دینامیک. اقتصاد مالی 16(58):193-214. Doi:30495/FED.2022.691507

• Amin, A., Khan, R. U., & ‌Maqsood, A. (2021). Financial development, entrepreneurship and financialopenness: evidence from Asia. Journal of Economic andAdministrative Sciences, https://www.emerald.com/insight/1026-4116.htm.


• Arellano, M. & Bond, S. (1991). Some tests of specification for panel data: Monte Carlo evidence and an application to employment Review of Economic Studies, 58(2): 277-297.


• Arellano, M., & Bover, O. (1995). Another look at the instrumental-variable estimation of error-components models. Journal of Econometrics, 68(1): 29-51. https://doi.org/10.1016/0304-4076(94)01642-D


• Baltagi, B. H. (2005). Econometric analysis of panel data. John Wiley & Sons Inc, 3rd Edition, New York, USA.


• Blundell, R. & Bond, S. (2000). GMM estimation with persistent panel data: An application to production functions. Econometric Reviews, 19(3): 321–340. DOI: 1080/07474930008800475.


• Cetindamar, D., Gupta, V. K., Karadeniz, E. E., & Egrican, N. (2012). What the numbers tell: The impact of human, family and financial capital on women and men's entry into entrepreneurship in Turkey? Entrepreneurship and Regional Development, 24(1-2): 29-51. DOI:1080/08985626.2012.637348.


• Chu, L. K. (2020). The effects of financial development on economic sophistication: evidence from panel data. Applied Economics Letters, 27(15): 1260-1263. DOI: 1080/13504851.2019.1676866.


• Doran, J., McCarthy, N., & O’Connor, M. (2018). The role of entrepreneurship in stimulating economic growth in developed and developing countries. Cogent Economics & Finance, https://doi.org/10.1080/23322039.2018.1442093


• Ferraz, D., Costa, N. D., Moralles, H. F., & Rebelatto, D. (2018). The effect of absorptive capacity (ABS) and foreign direct investment (FDI) on the economic complexity of Brazilian municipalities. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3403305 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3403305.


• Hausmann, R., Hidalgo, C. A., Bustos, S., Coscia, M., Simoes, A., & Yildirim, M. A. (2014). The atlas of economic complexity: Mapping paths to prosperity. MIT Press.


• Hidalgo, C. A. & Hausmann, R. (2009). The building blocks of economic complexity. Proceedings of the National Academy of Sciences, 106(26): 10570–10575.


• Isenberg, D. (2011). The entrepreneurship ecosystem strategy as a new paradigm for economic policy: Principles for cultivating entrepreneurship. Presentation at the Institute  of  International  and  European  Affairs, May  12,  2011,  Dublin    Available on line at http://entrepreneurial-revolution.com/ (last accessed: 27/01/2012).


• Jiang, L., Tong, A., Hu, Z., & Yifeng, W. (2019). The impact of the inclusive financial development index on farmer entrepreneurship. PLoS One. 2019; 14(5): Article e0216466.


• Kasseeah, H., & Tandrayen-Ragoobur, V. (2016). Ex-garment female workers: A new entrepreneurial community in Mauritius. Journal of Enterprising Communities: People and Places in the Global Economy, 10(1): 33-52. DOI: 10.1108/JEC-08-2015-0042.


• King, R. G. & Levine, R. (2003). Finance and growth: Schumpeter might be right article. Quarterly Journal of Economics, 108(3): 717-37.


• Laverde-Rojas, H., & Correa, J. C. (2019). Can scientific productivity impact the economic complexity of countries? Scientometrics, 120(1): 267-282. DOI: 10.1007/s11192-019-03118-8.


• Levine, R., Loayza, N., & Beck, T. (2000). Financial intermediation and growth: Causality and causes. Journal of Monetary Economics, 46 (1): 31-77. https://doi.org/10.1016/S0304-3932(00)00017-9.


• Nguyen, C. P., & Su, T. D. (2021). Financing the economy: The multidimensional influences of financial development on economic complexity. Journal of International Development, 33(4): 644-684. DOI: 10.1002/jid.3541


• Nguyen, C. P., Schinckus, C., & Su, T. D. (2020). The drivers of economic complexity: International evidence from financial development and patents. International Economics, 164, 140-150. DOI: 10.1016/j.inteco.2020.09.004.


• Savrul, M. (2017). The impact of entrepreneurship on economic growth: GEM data analysis. Journal of Management, Marketing and Logistics, 4(3): 320-326.


• Schumpeter, J. (1934). The theory of economic development. Cambridge, MA: Harvard University Press.


• Sepehrdousta, H., Davarikish, R., & Setarehie, M. (2019). The knowledge-based products and economic complexity in developing countries. Heliyon, 5(12): Article e02979.


• Stojkoski, V., Utkovski, Z., & Kocarev, L. (2016). The impact of services on economic complexity: Service sophistication as route for economic growth. Public Library of Science, 11(8):1-29.


• Vatavu, S., Dogaru, M. Moldovan, N. C. & Lobont, O. R. (2021). The impact of entrepreneurship on economic development through government policies and citizens’ attitudes. Economic Research-Ekonomska Istraživanja, Published online: 13 Oct 2021. DOI: 10.1080/1331677X.2021.1985566.


• Vu, T. V. (2019). Does institutional quality foster economic complexity? MPRA Paper97843, University Library of Munich, Germany.


• Wiklund, J., & Shepherd, D. (2005). Entrepreneurial orientation and small business performance: A configurational approach. Journal of Business Venturing, 20(1): 71–91. https://doi.org/10.1016/j.jbusvent.2004.01.001.


• Yalta, A. Y. & Yalta, A. T. (2018). Determinants of economic complexity in MENA countries. http://erf.org.eg/wp-content/uploads/2019/03/11-47-Abdullah-Talha-YALTA.pdf.