نوآوری و فناوری‌های بام سبز، با تأکید بر منطقه یک تهران

محورهای موضوعی : آمایش محیط

شاهین خالدی ¹ ( دانشجوی دکتری دانشکده هنر و معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران )
فرح حبیب ² ( استاد دانشکده هنر و معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران )
حمید ماجدی ³ ( استاد دانشکده هنر و معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران )

تاریخ دریافت : 1401/01/11 تاریخ پذیرش : 1401/03/03 تاریخ انتشار : 1402/06/01

کلید واژه: منطقه یک تهران, شهر سبز, بام سبز, شهر هوشمند, نوآوری و فناوری,

چکیده مقاله :

پوشش گیاهی شهری خدمات ارزشمند اکوسیستم را به شهرها و ساکنان آنها عرضه می‌کند. با روشن‌تر شدن اهمیت این خدمات چند وجهی، بهبود شبکه فضای سبز متناسب با ویژگی‌های محیطی و آب‌وهوایی هر شهر با روندی افزایشی در سطح جهان دنبال می‌شود. بام‌های سبز نیز به‌عنوان عنصری مهم در تقویت پوشش گیاهی و فضای سبز مورد توجه قرار گرفته‌اند. کاربرد بام سبز در کلان‌شهر تهران می‌تواند به کاهش مصرف انرژی ساختمان‌ها و کاهش پیامدهای مخاطراتی مانند آلودگی هوا، آلودگی صوتی و جزایر گرمایی کمک کند و در بهبود تنوع زیستی شهری مفید باشد. در شرایطی که انتشار گازهای گلخانه‌ای در حال افزایش است و پیامدهای تغییر آب‌وهوا بر زندگی شهری اثر می‌گذارد، کاربرد بام سبز می‌تواند گامی در جهت افزایش تاب‌آوری باشد. لازم است اجزای بام سبز در راستای رویکرد ساختمان سبز، هوشمند و پایدار، بهینه‌سازی و هوشمندسازی شوند.

چکیده انگلیسی:

Urban vegetation provides valuable ecosystem services to cities and their residents. With the increasing recognition of the multifunctional benefits of these services, improving green space networks tailored to the environmental and climatic characteristics of each city is a global trend. Green roofs have also gained attention as an important element in enhancing vegetation coverage and green spaces. The implementation of green roofs in Tehran can contribute to reducing building energy consumption and mitigating hazards such as air pollution, noise pollution, and heat islands, while enhancing urban biodiversity. In a time when greenhouse gas emissions are on the rise and the impacts of climate change are affecting urban life, the application of green roofs can be a step towards increasing resilience. It is necessary to optimize and integrate green roof components within the framework of green, intelligent, and sustainable building approaches.

منابع و مأخذ:

1. پور کاظم، ا. ( 1396) باغ‌های پشت بامی و بام‌های سبز، چاپ اول، انتشارات کتابچین، 319 صفحه.

2. جهانشاهی،‌ هاجر، وارثی، حمیدرضا، 1400، تدوین برنامه‌ریزی استراتژیک فضای شهری با رویکرد توسعه پایدار شهری، فصل نامه علمی- پژوهشی آمایش محیط، شماره 55، 124-101.


3. خستو، مریم، 1402، تأثیر مؤفه‌های فرهنگی بر سر زندگی فضاهای شهری، فصل نامه علمی- پژوهشی آمایش محیط، شماره 60، 92-73.


4. خالدی، ش. درفشی، خ. غزاله، س. خالدی، ش. 1391 پهنه‌های مناسب ایجاد رویکردهای معماری زیست اقلیمی با تأکید بر باغ بام در ایران، مطالعه موردی : شهر تهران. اولین همایش منطقه‌ای معماری و شهرسازی، 20 مهر 1391، مرکز آموزش عالی علمی کاربردی سقز، 69- 58.


5. شیرمحمدی، حسین، شمس، مجید، 1401، تبین مدل NBS در برنامه‌ریزی شهری برای تاب آور نمودن مناطق شهری، فصل نامه علمی- پژوهشی آمایش محیط، شماره 59، 158- 139.


6. زمان‌پور، ل. سعادت فر، م. 1394 راهنمای بام سبز. چاپ اول، تهران، نشر ارسطو. 64 صفحه.


7. ضرغامی، ا.، ادیبی، م. 1395 ارزیابی عملکرد حرارتی بام سبز در پایداری و بهینه سازی مصرف انرژی ساختمانهای مسکونی در اقلیم گرم وخشک ایران، معماری و شهرسازی پایدار، دوره 4، شماره 1، 90- 75.


8. فرجی، سعدی، حامی، احمد، امامی، فرزین، 1400، ارزیابی شاخص‌های کیفیت منظر عمومی شهری، فصل نامه علمی- پژوهشی آمایش محیط، شماره 55، 80- 61.


9. کلانتری، م. قزلباش، س. 1395 بام‌های سبز شهری، اصول ساخت و راهکارهای توسعه. زنجان، چاپ اول، نشر آذر کلک، 225 صفحه.


10. لوکت، ک. 1394 احداث و نگهداری بام سبز. ترجمه شوشتریان، س. مشهد، چاپ اول، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، 258 صفحه.


11. محمودی، زرندی، م. پاکاری، ن، بهرامی ح، 1391، ارزیابی چگونگی تأثیرگذاری بام سبز در کاهش دمای محیط، فصل نامه عامی پژوهشی باغ نظر، شماره 20، 21- 12.


12. محمودی زرندی، م. پاکاری، ن. 1392 طراحی جزئیات مناسب بام سبز برای کاهش مصرف انرژی ساختمان. فصلنامه آرمانشهر، دوره 6، شماره 11، 151- 140.


13. مطلایی، س. 1393 اصول طراحی بام‌ها و دیوارهای سبز در معماری. چاپ اول، انتشارات شهید حسین فهمیده. 98 صفحه.


14. مقصودی، ش. 1395 راهنمای ایجاد فضای سبز در پشت بام خانه. تهران، چاپ اول، انتشارات آقای کتاب، 92 صفحه.


15. نوری سامله، ز. خالدی، ش. 1395 بهبود اقلیم شهری با ارزش‌گذاری اقتصادی زیست‌محیطی بام سبز. اولین کنفرانس بین‌المللی مخاطرات طبیعی و بحران‌های زیست محیطی ایران، راهکارها و چالش‌ها،


16. مرکز همایش‎های دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل. ۲۳ شهریور، 125- 112.


17. (2017) Green Infrastructure: Green Roofs and Walls. [online] https://www.asla.org/ContentDetail.aspx?id=43536


18. (2008) Reducing Urban Heat Islands: Compendium of Strategies. Washington, DC: U.S. Environmental Protection Agency.


19. (2017) Using Green Roofs to Reduce Heat Islands. [online] https://www.epa.gov/heat-islands/using-green-roofs-reduce-heat-islands


20. Geneletti, D. Zardo, L. (2016) Ecosystem-based adaptation in cities: An analysis of European urbanclimate adaptation plans. Land Use Policy, 50, 38-47.


21. Herman, R. (2003) Green roof in Germany: yesterday, today and tomorrow. Proceedings of 1^st North American green roof conference. 29-30 May 2003, Chicago.


22. Karteris, M. Theodoridou, I. Mallinis, G. Tsiros, E. Karteris, A. (2016) Towards a green sustainable strategy for Mediterranean cities: Assessing the benefits of large-scale green roofs implementation in Thessaloniki, Northern Greece, using environmental modelling, GIS and very high spatial resolution remote sensing data. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 58, 510-525.


23. Liu, K. Baskaran, B. (2003) Thermal performance of green roofs through field evaluation. Proceedings of the first North American green roof infrastructure conference, awards and trade show. 29-30 May 2003, Chicago, IL (United States).


24. Orsini, F. Dubbeling, M. de Zeeuw, H. Gianquinto, G. (eds) (2017) Rooftop Urban Agriculture. Cham, Switzerland, Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-319-57720-3


25. Peck, S.W. Callaghan, C. Kuhn, M.E. Bass, B. (1999) Greenbacks from green roofs: forging a new industry in Canada. Status Report on Benefits, Barriers and Opportunities for Green Roof and Vertical Garden Technology Diffusion; Peck & Associates (P&A): Toronto, ON, Canada.


26. Ramshani, M. Khojandi, A. Li, X. Omitaomu, O. (2020) Optimal planning of the joint placement of photovoltaic panels and green roofs under climate change uncertainty. Omega, 90, https://doi.org/10.1016/j.omega.2018.10.016


27. Refahi, A.H. Talkhabi, H. (2015) Investigating the effective factors on the reduction of energy consumption in residential buildings with green roofs. Renewable Energy, 80, 595–603.


28. Rosasco, P. Perini, K. (2019) Selection of (Green) Roof Systems: A Sustainability-Based Multi-Criteria Analysis. Buildings, 9, 134, doi:10.3390/buildings9050134


29. Santamouris, M. (2014) Cooling the cities – A review of reflective and green roof mitigation technologies to fight heat island and improve comfort in urban environments. Solar Energy, 103, 682–703.


30. Shen, Z. Fitriaty, P. (2018) Overview: Green City Planning and Practices in Asian Cities. In Z. Shen et al. (eds) Strategies for Sustainability, https://doi.org/10.1007/978-3-319-70025-0_1


31. (2017) Green Roof Bylaw. [online] http://www1.toronto.ca/wps/portal/contentonly?vgnextoid=83520621f3161410VgnVCM10000071d60f89RCRD&vgnextchannel=3a7a036318061410VgnVCM10000071d60f89RCRD#


32. Velazquez, J. Anza, P. Gutierrez, J. Sanchez, B. Hernando, A. Garcia-Abril, A. (2018) Planning and selection of green roofs in large urban areas. Application to Madrid metropolitan area. Urban Forestry & Urban Greening, https://doi.org/10.1016/j.ufug.2018.06.020


33. Versini, P.A. Ramier, D. Berthier, E. de Gouvello, B. (2015) Assessment of the hydrological impacts of green roof: From building scale to basin scale. Journal of Hydrology, 524, 562–575.