بررسی کاربرد اصول نوشهرگرایی در احیای بافت‌های فرسوده شهری (مطالعه موردی: بندر ماهشهر)

محورهای موضوعی : آمایش محیط

حبیب حیاتی ¹ , محسن آقائی جوبنی ^{2 *}

1 - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد ماهشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ماهشهر، ایران
2 - استادیار، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد ماهشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ماهشهر، ایران

تاریخ دریافت : 1402/03/07 تاریخ پذیرش : 1402/05/04 تاریخ انتشار : 1404/03/03

کلید واژه: نوشهرگرایی, محلات, بافت فرسوده, بندر ماهشهر.,

چکیده مقاله :

پژوهش حاضر با هدف امکان سنجی کاربرد اصول نوشهرگرایی در احیای بافت‌های فرسوده 8 گانه شهر بندرماهشهر تدوین گردید که از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش کار توصیفی- پیمایشی و استنباطی است. جامعه آماری پژوهش تمامی ساکنین واقع در محلات 8 گانه بافت فرسوده و قدیمی شهر بندر ماهشهر هستند که طبق آخرین سرشماری عمومی نفوس مسکن 45235 نفر می باشد. حجم نمونه از طریق فرمول کوکران  برابر با 380 پرسشنامه محاسبه شد. نتایج یافته‌ها نشان داده که هرچند میان تمامی شاخص‌های نوشهرگرایی با تحقق بازآفرینی شهری رابطه مستقیمی وجود دارد اما اصل پیاده‌روی با ضریب استاندارد 321/0 بیشترین اثر را  به خود اختصاص داده، از سوی دیگر میزان وضعیت اصول نوشهرگرایی در سطح محلات فرسوده شهر بندرماهشهر حاکی از مقادیر متفاوتی می‌باشد. اما این تفاوت معنادار نبوده و اختلاف معناداری بین محلات 8 گانه خیلی زیاد نمی‌باشد. بگونه ای که در مقایسه میانگین در بین محلات بالاترین میزان تأثیرپذیری اصول نوشهرگرایی مربوط به محله‌های 18، 19، 16 به ترتیب با میانگین‌های 94/4، 70/4 و 64/4 و پایین‌ترین میزان مختص محله‌های 17و 10 به ترتیب با میانگین‌های08/4 و 10/4 بوده است.

چکیده انگلیسی:

This study aims to evaluate the applicability of neo-urbanism principles in the revitalization and renovation of eight deteriorated urban neighborhoods in Bandar Mahshahr. The research is applied in purpose and descriptive-survey and inferential in methodology. The statistical population includes all residents of the eight old and worn-out neighborhoods, estimated at 45,235 people according to the latest national housing census. Using Cochran’s formula, a sample size of 380 respondents was determined through a structured questionnaire. The findings reveal a direct relationship between all neo-urbanism indicators and the realization of urban regeneration. Among them, the principle of walkability had the highest impact, with a standardized coefficient of 0.321. Although the neighborhoods exhibited varying degrees of response to neo-urbanism principles, these differences were statistically insignificant. However, the most influenced neighborhoods were 18, 19, and 16, with average scores of 4.94, 4.70, and 4.64, respectively, while neighborhoods 17 and 10 scored the lowest, with averages of 4.08 and 4.10.

منابع و مأخذ:

اصغرزاده یزدی، س. 1388. اصول پیشنهادی نوشهرگرایی در برنامه‌ریزی محله‌های شهری، مسکن و محیط روستا، شماره صفحات59-52.
2- بهرامی، ی، بحری انگورد، ن، قادری مطلق، ا، حسینی، ع.1396. ارزیابی کالبدی محله‌های نوبنیاد شهری با استفاده از اصول شهرسازی نو مطالعه موردی: محله یاغچیان تبریز، مجله آمایش جغرافیای فضا، 7 (25)، شماره صفحات 35-22.
3- تقوی زنجانی، ت، ابراهیمی، لیلا. 1400. تبیین الگوي نوسازي بافت فرسوده در انتظام رویکرد شهر سالم(نمونه موردی: محلات فرسوده شهر قائم شهر)، فصل نامه علمی- پژوهشی آمایش محیط، 54(3)، شماره صفحات 199.
4- حاجی پور، خ، کتابچی، ع، حسین فر، م.1391. شهرسازی نوین راهی به سوی محلات پایدار، مجله منظر، 18(4)دوره چهارم، شماره صفحات 18.
5- رهنما، م، اجزا شکوهی، م، تشکری بهشتی. 1400. بررسی الگوی تحقق محله پایدار با رویکرد نوشهرگرایی مطالعه موردی: محله شهید‌هاشمی نژاد(باچنار) مشهد، فصلنامه علمی پژوهشی و برنامه‌ریزی شهری، 12(44)، شماره صفحات77.
6- زنگی آبادی، ع، مویدفر، س. 1391. رویکرد بازآفرینی شهری در بافت‌های فرسوده: شش بادگیری شهر، مجله معماری و شهرسازی آرمان شهر، 5(9).شماره صفحات 297.
7- سلاورزی زاده، م، اشرف نوروزی، ع، خلیلی، ک.1397. تحلیل تطبیقی مناطق شهر ایلام از منظر نوشهرگرایان با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی AHP، دانش شهرسازی، 2، (4) شماره صفحات84.
8- شاطریان، م، غلامی، ی، نظری، ا..1401. مدل‌سازی و ارزیابی اصول نوشهرگرایی در محلات مرکزی شهر کاشان، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 22(66)، شماره صفحات144-125.
9- شاطریان، م، غلامی، ی، نظری، ا.1402. مدل‌سازی و ارزیابی اصول نوشهرگرایی در محلات مرکزی شهر اهواز، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 22(65)، شماره صفحات140-120.
10- صفوری، س، بیگ بابایی، ب، نوروزی، پ.1401. ارزیابی سناریوهای بازآفرینی شهری در بافت‌های فرسوده شهری(مطالعه موردی: منطقه 8 شهر تبریز)، فصل نامه علمی- پژوهشی آمایش محیط، 59(3)، شماره صفحات 189.
11- کلانتری، م، اسلامی پریخانی، ص، مشکینی، ا، پیری، ع. 1401. نوشهرگرایی و حس مکان: مطالعه موردی محله هفت حوض شهر تهران، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 54(3).صفحات814-801.
12- کریمی آذری، ا، طورانداز، ب . 1397. بازآفرینی میادین شهری با تأکید بر تعاملات اجتماعی بر اساس اصول نوشهرگرایی (مطالعه موردی: میدان امام (ره) بندر انزلی، دانش شهرسازی، 2(3). شماره صفحات97-85.،
13- موسی زاده، ح، عبدالرحمن، ا، جعفری، م. 1399. ارزیابی اصول نوشهرگرایی در جهت احیاء بافت‌های قدیمی حریم رودخانه‌ها، فصلنامه جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه ای)، 10(2). شماره صفحات1000-979.
14- مختاری، ع، کریمیان بستانی، م، حافظ رضازاده، م. 1402. تحلیلی از باز افرینی در بافت فرسوده شهری با تأکید بر روسکرد محله محور(مطالعه موردی: مناطق 4 و5 شهر زاهدان)، فصل نامه علمی- پژوهشی آمایش محیط، 60(1)، شماره صفحات 164.
15- محمدی دوست، س، خانی زاده، م، زیلابی، ش. 1395. امکان سنجی بکارگیری اصول نوشهرگرایی در بازآفرینی پایدار محلات ناکارامد و مسأله‌دار شهری با تأکید بر رشد هوشمند(مطالعه موردی: بخش مرکزی سهر اهواز)، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، 6(25)، شماره صفحات 9.
16- رنجبر، ف، زیوار،پ، سرور، ر. 1400. تحلیلی بر تحقق‌پذیری اصول و معیارهای نوشهرگرایی در بافت‌های قدیمی شهری(مطالعه موردی: منطقه 10 شهری تهران)، فصلنامه علمی و پژوهشی و بین المللی جغرافیای ایران، 16(57) شماره صفحات، 65-48.
17- Barton. H(2009).planning and management to old texture house: UK, experience. Urban design conference .UK, p:201.
18- Bartolino,L,(2010).Sustainable urban moxility, an evolutionary approach, European Spatial, Research policy 1,109-126.
19- Bozy, kh, kiyani, A,Razi,A,(2013). Investigation and analysis of sustainable housing development planning in Haji Abad city Geographical Journal of Zagros Landscape 2(3)25-46(In Persian).
20- Charles, B.,(2013), New Urbanism and the City: potential Application and Implication for Distressed Inner-City Neighborhoods, Housing policy Debate Volume 11, Issue 4, pp:761-800.
21- Charles C-Tu and Mark. J.Eppli,(1999). Valuing New Urbanism: The Czse of Kentland, Real Estate Economics, 27(3): 425-451
22- Cozens, p..(2008). New Urbanism, Crime and the Suburbs: a Review of the Evidence Urban policy and Research, 26(4), University of Australia, p:440
23- Duanny, Andres. Elizabeth Zyberk. 2010, The Neighborhood, The District and The Corridor in peter Katz, The New Urbanism: Toward and Architecture of Community, McGraw-Hill, New York, P:25.
24- Geuzey, O.(2009): Urban Regeneraton and Increased Competitive, Power: Ankara in an era of Globalization, Cities, Volume 26, pp: 27-37.
25- Grant, J.(2006). Planning the Good Community: New Urbanism in Theory and practice Royal Town planning Institute, Rutledge(Taylor and Francis group),London and New York, p: 47.
26- Hikichi, L.(2003), New Urbanism and Transportation University of Wisconsin- Milwaukee,p:146.
27- Hudnut, W. (2013), Comment on J.Terence Farist Barriers to using urban infill development to achieve smart growth, Housing policy Debate volume 12, fannie Mae foundation.p:64.
28- Ista, L,(2008). Worn texture, a new challenge to urban poor region management. Journal of urban landscape. 22: 209-225.
29- Leonard, .l.(2012).Changing places: The Advantages of Multi-sited Ethnography : In Hyderabad, Mark-Anthony. Multi-sited Ethnography: Theory, praxis and Locality in Contemporary Besearch. Ashgate publishing . pp.165-180. ISBN 0-7546-7318-9.
30- Mao,Meng, J, Wang, Q ,2014.Modeling the effects of tourism and Land regulation: Acase study of the Lijiana River Basin in Guilin, China, Jouranal of Land Use policy, 41, pp: 368-377) .
31- Nozzi, Dom, (2005), New Urbanism: An Introduction, Built Environment, vol.29,3,p:1.
32- Nolan, K, and Watson, N. 2011. Old cities an old building problem to urban quality of life. Journal of urban economic. Vol.33.pp:70-86.
33- 33-Talan, Emily & Knaap,(2003), Gerit: Legalizing smart growth: an Empirical study of land usr regulation in Illinois journal of planning Educatioand Research 22: 345-359.
34- Romao,J,& Nijkamp. P.(2017). Spatial-economic impacts of tourism on regional development: Conferece: Challenges of Europe University of Evora Vamoose palace, Large Marquis of Marialva. Portugal. May 5017, p:18.
35- Willey, John & sons(2006). Planning and Urban Design Standards, American planning Association(APA), P: 58.
36- Wey, Wan-Ming. Janice Hsu.2020.New Urbanism and Smart Growth: Toward Achieving a Smart national Taipei University District. Habitat International, 42 United Kingdom.