ارزیابی وضعیت ابعاد و مؤلفه‌های شهر اکولوژیک در مهاباد
محورهای موضوعی : آمایش محیطامید مبارکی 1 , علی ولیقلی زاده 2 , یونس باپیری 3
1 - دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران
2 - دانشیار جغرافیای سیاسی، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران
3 - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران
کلید واژه: شهر اکولوژیک, توسعه پایدار, تکنیک سوات, شهر مهاباد,
چکیده مقاله :
هدف این تحقیق ارزیابی وضعیت ابعاد و مؤلفه‌های شهر اکولوژیک در مهاباد است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی است. جمع‌آوری داده¬ها از طریق مطالعات کتابخانه¬ای، اسنادی و میدانی بوده است. مؤلفه¬های پژوهش با اقتباس از منابع معتبر شامل گویه‌های زیست محیطی، اجتماعی- فرهنگی، کالبدی و مدیریتی است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS و از آزمون‌های آماری تی تک نمونه‌ای و رگرسیون گام به گام، همچنین برای تحلیل نقاط قوت و ضعف شهر مهاباد از روش سوات استفاده است. نتایج تحقیق نشان می¬دهد؛ در آزمون تی تک نمونه¬ای میانگین مؤلفه¬های اجتماعی (32/3) و زیست محیطی(18/3) بالاتر از حد متوسط(3) بوده¬اند اما به حد مطلوب نرسیده¬اند و میانگین مؤلفه¬های مدیریتی با(05/2) و کالبدی با (11/2) کمتر از حد متوسط بوده¬اند. بنابراین در شهر مهاباد باید به مؤلفه¬های مدیریتی و کالبدی بیشتر توجه شود. همچنین تحلیل رگرسیون نشان می¬دهد مؤلفه اجتماعی- فرهنگی، مدیریتی، کالبدی و زیست محیطی به ترتیب با شدت همبستگی808/، 848/، 853/؛ و 856/ اثرگذاری خود را بر متغیر وابسته (وضعیت اکولوژیکی شهر مهاباد) نشان می‌دهند. نتایج حاصل از مدل سوات نشان می¬دهد بهترین راهبردها، راهبردهای تهاجمی و محافظه کارانه است.
The aim of this research is to evaluate the dimensions and components of the ecological city in Mahabad. The type of applied research and its method is descriptive-analytical. Data collection was through library, documentary and field studies. The components of the research, adapted from reliable sources, include environmental, socio-cultural, physical and managerial issues. To analyze the data, SPSS software and sample t-tech statistical tests and step-by-step regression are used, as well as SWAT method is used to analyze the strengths and weaknesses of Mahabad city. The research results show; in the sample T-Tech test, the average of social (3.32) and environmental (3.18) components were higher than the average (3), but they did not reach the optimal level, and the average of management components was (2.05). ) and body with (2.11) were below average. Therefore, in the city of Mahabad, more attention should be paid to the administrative and physical components. Also, the regression analysis shows that socio-cultural, managerial, physical and environmental components are correlated with the intensity of 808/848, 853/848 respectively; and 856/ show their effect on the dependent variable (ecological condition of Mahabad city). The results of the SWOT model show that the best strategies are aggressive and conservative strategies.
1- جعفریان، م.، فرید، ع. 1385. پایداری شهری با نگاهی به ویژگی‌های شهرهای ایران. اولین‌هایش بین‌المللی شهر برتر سازمان عمران شهری همدان.
2- جمعه پور، م؛ اتحاد، س ؛ نوریان، ف. 1399. تبیین اصول ابعاد و مؤلفه‌های رویکرد شهر اکولوژیک(مطالعه موردی: شهر بجنورد)، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، دوره 8، شماره 2، 391-413.
3- رسولی اقدم، ن؛ غفاری گیلانده، ع؛ نظم فر، ح. 1395. تحلیل مؤلفه‌های شهر اکولوژیک در شهر اردبیل، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اردبیل، گروه جغرافیا.
4- رهنما، م؛ سپهری، ن. ۱۳۹۸. ارزیابی شاخص‌های شهر اکولوژیک در شهر چناران در راستای توسعه پایدار با روش Emergy. فصلنامه جغرافیا و مخاطرات محیطی، شماره ۲۹، ۲۳۶-219.
5- عابدینی، ا؛ باقرزاده، م؛ حاجی وند، ه. 1397. ارزیابی و سنجش شاخص‌های رشد هوشمند شهری در مناطق کلان شهر تبریز، فصلنامه فضای جغرافیایی، سال هجدهم، شماره 62، 191-209.
6- محمود زاده، ح؛ هریسچیان، م. 1397. سنجش پایداری اکولوژیکی شهری (مطالعه موردی: منطقه ۱ کلان‌شهر تبریز)؛ فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری و منطقه‌ای، شماره ۲۸، صص ۱۶۶-147.
7 - نظم فر، ح؛ عشقی چهاربرج، ع؛ علوی، س.1399. ارزیابی توسعه بوم شهر در سکونتگاههای شهری استان آذربایجان شرقی با تأکید بر الگوی نظری توسعه پایدار، جغرافیا و پایداری محیط، شماره 22، 65-81.
8- یزدانی پرایی، ز. 1395. سکونتگاههای سنتی ایران: تعامل بین انسان و محیط زیست از دیدگاه شهر اکولوژیک، دومین کنفرانس ملی مدیریت کلانشهرها با رویکرد محیط زیست، تهران.
9- Hu, M. C., Lagerstedt Wadin, J., Lo, H. C., & Huang, J. Y. 2016. Transformation toward an Eco-City: Lessons from Three Asian Cities. Journal of Calrndar, 123, 77–87.
10- Lin, Z. 2018. Ecological urbanism in East Asia: A comparative assessment of two eco-cities in Japan and China. Landscape and Urban Planning, 179, 90-102.
11- Fernández, J.E.; Angel, M. 2020. Ecological City-States in an Era of Environmental disaster: Security, Climate Change and Biodiversity. Sustainability, 12, 5532.
https://doi.org/10.3390/su12145532
12- Mobaraki O, Aminpour R. 2019. The evolution of city vulnerability with the passive defense approach (Case Study: Mahabad city).; 11 (2):129-137
13- Rapoport, E., & Vernay, A. L. 2011. Defining the Eco-City: A Discursive Approach. Management and Innovation for a Sustainable Built Environment, 1–15.
http://www.estudislocals.cat/wpcontent/uploads/2016/11/Rapoport-and-Vernay-paper-2011.pdf.
14- Song, Y.(2012). Ecological city and urban sustainable development, Journal of Procardia Engineering, Vol 21, pp142-146
15- Stoltz, D., Shafaqat, O., Arias, J., & Lundqvista, P. (2014). On Holistic planning in Ecocity Development: Today and in the Past. Energy Procedia. 61 pages, 2192–2195.
16- UN, (2015), "World urbanization prospects: The 2015 revision population database". ]on line[: Http://www.un.org/esa/population/ publications /wup 2015/2015wup html
17- Williams, R. A.,(2010). Environmental planning for sustainable urban development, conference & exhibitation, 2-6, Trinidad.
18- Wong, T. C., & Yuen, B. (2016). Understanding the Origins and Evaluation of Eco-city Development: An Introduction, Eco-city Planning Policies, Practices and Design. London