ارزیابی سناریوهای بازآفرینی شهری در بافت‌های فرسوده شهری (مطالعه موردی: منطقه هشت تبریز)

محورهای موضوعی : آمایش محیط

سیامک صفوری ¹ , بشیر بیک بابایی ² , پرویز نوروزی ³

1 - دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران
2 - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران
3 - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران

تاریخ دریافت : 1399/02/24 تاریخ پذیرش : 1399/06/15 تاریخ انتشار : 1401/12/01

کلید واژه: بافت فرسوده, سناریو, پیشران‌های حیاتی, منطقه هشت تبریز,

چکیده مقاله :

بر اساس یافته‌های این پژوهش از بین ۲۷ عامل شناسایی ‌شده مؤثر در بازآفرینی بافت منطقه هشت تبریز ۹ عامل به‌ عنوان پیشران حیاتی جهت سناریوسازی انتخاب شدند. در بین سناریوها نیز سناریوهای قوی به‌ عنوان سناریوهای مطلوب انتخاب شد. در بین سناریوهای قوی سناریوهای اول، دوم، سوم و چهارم به دلیل بالا بودن درجه مطلوبیت جزء برترین سناریوها مشخص گردید. نتایج نشان می‌دهد جهت بازآفرینی منطقه هشت تبریز توجه به بهبود وضعیت شاخص‌های: عوامل مدیریتی، توسعه گردشگری، مرمت آثار تاریخی و مدیریت ترافیکی الزامی است. چون شاخص‌های مذکور در آستانه تبدیل به بحران هستند و ادامه روند مذکور مانع بازآفرینی مطلوب منطقه هشت تبریز می‌شود.

چکیده انگلیسی:

Based on the findings of this study, out of the 27 identified factors that contribute to fabric regeneration in Tabriz's Eighth District, nine factors were selected as critical drivers for screening. Among the scenarios, strong scenarios were selected as desirable ones. Among the strong scenarios, the first, second, third, and fourth ones were identified as the most favorable scenarios due to the high degree of utility. The results show that improvement of indices: managerial factors, tourism development, restoration of monuments and traffic management are necessary for the recreation of Tabriz's Eighth District because these indices are on the verge of becoming a crisis and thus the continuation of this process impedes favorable regeneration in the Tabriz’s Eighth District.  

منابع و مأخذ:

• اسماعیل‌پور، نجما، رحیمیان، محمدحسین، قربانی، سحر. ۱۳۹۱. بازآفرینی بافت‌های فرسوده شهری با تأکید بر بسیج اجتماعی؛ مطالعه موردی محله کشتارگاه در شهر یزد، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، 4(15)، 123-140.


• آقائی زاده، حسام، محمدزاده، ربابه. ۱۳۹۸. بررسی سرمایه اجتماعی در فرآیند بازآفرینی شهری در بافتهای مسئله دار شهری-نمونه: شهر رشت. مطالعات ساختار و کارکرد شهری، ۶ (۱۹), ۱۴۵-167.‎


• آئینی، م .۱۳۸۷. بازآفرینی بافت‌های فرسوده و نابسامان شهری، چالش‌ها، فرصت‌ها و پیشنهاد استراتژی‌های مناسب مداخله با استفاده از تکنیک سوات. سیزدهمین همایش سیاست‌ها توسعه مسکن در ایران. تهران، مهر ماه.1-350.


• پوراحمد، احمد، کشاورز، مهناز، علی اکبری، اسماعیل،‌هادوی، فرامرز .۱۳۹۶. بازآفرینی پایدار بافت‌های ناکارآمدی شهری موردمطالعه (منطقه ۱۰ شهر تهران)، فصلنامه آمایش محیط، ۳۷،، ۱۶۷-194.


• پورمحمدی، محمدرضا، حسین‌زاده دلیر، کریم، ربانی، رسول و زالی، نادر .۱۳۸۹. مهندسی مجدد فرایند برنامه‌ریزی با تأکید بر کاربرد آینده­نگاری. فصل‌نامة جغرافیا و توسعه، 8 (20). ۵۸-37.


• حاجیانی، ا .۱۳۹۰. مبانی، اصول و روشهای آینده‌پژوهی. چاپ اول.دانشگاه امام صادق (ع).452 صفحه.


• حبیبی، م، مقصودی، م .۱۳۸۱. مرمت شهری: تعاریف، نظریه­ها، تجارب و منشورها و قطع‌نامه‌های جهانی، روش‌ها و اقدامات شهری. انتشارات دانشگاه تهران. چاپ اول. 220 صفحه.


• زالی، نادر، دارابی، حسن، میرزایی، عسگر .۱۳۹۲. بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده محله پیرسرای کلان‌شهر رشت با رویکرد مشارکت مردمی، مجله پژوهش و برنامه‌ریزی شهری،12(4). 79-94.


• سجادزاده, حسن، زلفی‌گل، سجاد .1394. نقش طراحی شهری در بازآفرینی محلات سنتی با رویکرد محرک توسعه؛ نمونه موردی: محله کلپا همدان.آمایش محیط, 31(8), 147-172.‎


• شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران .۱۳۹۴. شیوه نامه تعئین محله‌ها و محدوده‌های هدف بازآفرینی شهری و راه کارهای اجرایی آن، وزارت راه و شهرسازی. چاپ اول. 10 صفحه.


• شیری, بهروز، معروف نژاد, عباس. 1397. بررسی منظر اجتماعی بافت‌های ناکارآمد شهری (مطالعه موردی: کوی نهضت آباد کلان‌شهر اهواز).آمایش محیط,11(43), 235-252.‎


• معینی فر، ف. پاکشیر، ع، شعله، م، حاجی پور، خ .۱۳۹۲. بازآفرینی بافت‌های فرسوده با رویکرد مشارکت جویانه در جهت نیل به اهداف توسعه پایدار. اولین کنفرانس ملی معماری و فضاهای شهری پایدار، مشهد. 30 آبان، 7134 صفحه.


• نژداغی، نسترن، نژادابراهیمی، احد. ۱۳۹۷. بازآفرینی شهری اجتماع‌محور از طریق آموزش بر اساس فلسفۀ رئالیسم اسلامی در بافت تاریخی محله سرخاب تبریز.فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهش و برنامه‌ریزی شهری,۹ (۳۵), ۱۳۹-150.‎


• Lak, A., Gheitasi, M.,Timothy, D. J. .2020. Urban regeneration through heritage tourism: cultural policies and strategic management. Journal of Tourism and Cultural Change, 18(4), 386-403.


• Bertolini, L. .2010. Sustainable urban mobility, an evolutionary approach, European Spatial Research Policy


• Cheuk Man HO, Edmond, 2012 renewing the urban regeneration approach in Hong Kong, Discovery-ss student E-journal, College of Liberal Arts and Social Sciences, Hong Kong.


• A . 2001. Practical Guide to Regional Foresight. ost.Second Edition. EU publications.125p.


• Godet, A. J. Meunier, M. F. Roubelat, F.2003. “Structural analysis with the MICMAC method & actors' strategy with MACTOR method”, Futures Research Methodology-V2. 0, AC/UNU, Washington, DC, 7-10.


• Hegazy, I. R. 2019. Adoption of fuzzy analytical hierarchy process for assessment of urban regeneration and renewal development proposals. Journal of Urban Regeneration & Renewal, 13(1), 64-88.‏


• Izadi, M. (2008). A study on city centre regeneration: A comparative analysis of two different approaches to the revitalisation of historic city centres in Iran (Doctoral dissertation, Newcastle University).


• Leonard, Hill .2008. "Changing Places: The Advantages of Multi-sited Ethnography". In Hyderabad, Mark-Anthony. Multi-sited Ethnography: Theory, Praxis and Locality in Contemporary Research. Ashgate Publishing. pp. 165-180.


• Richards, G, Palmer, R .2010. Eventful cities: Cultural management and urban revitalization. Tourism Management, 33, 721-729.


• Roberts, p. Sykes, H .2000. Urban Regeneration (A hand book), Second Edition ,SAGE Publications.85p.