بررسی میزان انطباق دریاچه شهدای خلیج فارس تهران با الگوی مکان بوم شناختی

محورهای موضوعی : آمایش محیط

نیما صیاد ¹ , حسین ذبیحی ^{2 *} , زهرا سادات سعیده زرآبادی ³

1 - دانشجوی دکتری گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - دانشیار گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3 - دانشیار گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1399/08/30 تاریخ پذیرش : 1399/11/05 تاریخ انتشار : 1402/08/01

کلید واژه: دریاچه شهدای خلیج فارس, مکان شهری, بوم‌شناسی سیمای سرزمین, مکان بوم‌شناختی,

چکیده مقاله :

با توجه به وخامت شرایط محیط زیستی در سطح جهان و اهمیت یافتن آن در مباحث مکان شهری، هدف این پژوهش ارائه الگویی جهت توسعه مبانی نظری مکان شهری با استفاده از رویکردهای بوم‌شناسی سیمای سرزمین است. داده‌های پژوهش به روش اسنادی، پیمایشی و با پرسشنامه جمع آوری شده است. حجم نمونه با فرمول کوکران 384 نفر تعیین شده و گزاره‌های پرسشنامه با کمک طیف لیکرت امتیازبندی شده‌اند. میزان همبستگی پرسشنامه با آزمون آلفای کرونباخ عدد 979/0 می‌باشد. میزان انطباق نمونه موردی با الگو به وسیله فرآیند تحلیل شبکه‌ای بررسی شده و نتایج نشانگر انطباق زیاد آن با الگو است. ادامه روند موجود از میزان این انطباق خواهد کاست، بنابراین راهکارهایی جهت بهبود شرایط ارائه شده است.

چکیده انگلیسی:

Given the global deterioration of environmental conditions and its critical relevance to urban issues, this research aims to establish a model for advancing the theoretical underpinnings of urban spaces through the lens of landscape ecology. Research data have been systematically gathered through documentary research, surveys, and questionnaires. The sample size, determined using the Cochran formula, consists of 384 participants, and Likert scale scoring was employed for questionnaire statements, attaining a high correlation level of 0.979 through Cronbach's alpha test. The conformity of the case study with the proposed model was evaluated using the Analytic Network Process (ANP), revealing a substantial alignment. However, it is noted that the ongoing trajectory may diminish this alignment, prompting the provision of solutions to ameliorate the situation.

منابع و مأخذ:

• برومند، م. طغیانی، ش. صابری، ح. 1398. بررسی تأثیرگذاری مؤلفه‌های فضای شهری بر شکل گیری الگوهای رفتاری (نمونه موردی منطقه 2 تهران). فصلنامه آمایش محیط. 47 (12): 23-43.


• بهرام سلطانی، ک. 1387. محیط زیست در برنامه‌ریزی منطقه‌ای و شهری (جلد اول). چاپ اول. مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران. 323 صفحه.


• حبیبی، ا. 1394. جایگاه اکولوژی منظر در پژوهش‌های نوین. منظر. 32 (3): 46-58.


• رجبی امیرآباد، ر. رحمانی، ب. 1397. ساماندهی سیمای شهر در راستای بهبود کیفیت زندگی شهر ملایر. فصلنامه آمایش محیط. 40 (11): 91-113.


• رلف، ا. 1390. مکان و حس لامکانی. ترجمه تبریزی، ج. چاپ اول. ناشر مترجم. 214 صفحه.


• قنبران، ع. حسینعلی، ف. حسینی، س. بهرامی دوست، پ. 1398. مکانیابی مراکز بیمارستانی با تکیه بر مخاطرات طبیعی و با استفاده از مدل تحلیل شبکه‌ای (ANP) نمونه موردی (منطقه پنج شهر تهران). فصلنامه آمایش محیط. 44 (12): 127-156.


• Appleyard, D. 1979. The Environment as a Social Symbol: Within a Theory of Environmental Action and Perception. Journal of the American Planning Association. 45(2): 143-153.


• 8- Bendt, P. Barthel S. Colding J. 2013. Civic Greening and Environmental Learning in Public-access Community Gardens in Berlin. Landscape and Urban Planning. 109(1): 18-30.


• 9- Botequilha, K. Ahern, A. 2002. Applying Landscape Ecological Concepts and Metrics in Sustainable Landscape Planning. Landscape and Urban Planning. 59(1). 65-93.


• 10- Colman, J. 1987. Opportunities for Innovation in Urban Design Education. Australian Planner. 25(4): 28-31.


• 11- Ellis, C. 2002. The New Urbanism: Critiques and Rebuttals. Journal of Urban Design. 7(3): 261-291.


• Ewing, R. Handy, S. 2009. Measuring the Unmeasurable: Urban Design Qualities Related to Walkability. Journal of Urban Design. 14(1): 65-84.


• 13- Ewing, R. 1997. Is Los Angeles-Style Sprawl Desirable?. Journal of the American Planning Association. 63(1): 107-126.


• 14- Forman, R.T.T. Godron, M. 1981. Patches and Structural Components for A Landscape Ecology. Bio Science. 31(10): 733-740.


• 15- Greene, S. 1992. Cityshape Communicating and Evaluating Community Design. Journal of the American Planning Association. 58(2): 177-189.


• 16- Hajialiakbar, K. 2017. Definition of the Criteria and Indices of Neighborhood Sustainability (With Emphasis on Functional Aspect) Case Study: Deteriorated Neighborhoods in Tehran. Bagh-e Nazar. 14(51): 51-64.


• 17- Hamilton-Baillie, B. 2008. Towards shared space. Urban Design International. 13(1): 130-138.


• 18- Healey, P. 1992. The Reorganisation of State and Market in Planning. Urban Studies. 29(3-4): 411-434.


• 19- Kozlova, L. Kozlov, V. 2018. Ten Quality /criteria of the Public Spaces in a Large City. International Scientific conference “Investment, Construction, Real Estate: New Technologies and Special-Purpose Development”. Irkutsk National Research Technical University. Russia. 15 October. 1-7.


• Logon, J. Molotch, H. 1987. Urban Fortunes: The Political Economy of Place. 2^nd University of California. 305P.


• 21- Maghsoudi, M. 2007. The Survey of the Urban Space: New Pattern A Case Study of Greenwich Millennium Village London UK. Environmental Sciences. 4(3): 21-40.


• 22- Myers, D. 2005. A Review of Construction Companies' Attitudes to Sustainability. Construction Management and Economics. 23(8): 781-785.


• 23- Palicki, S. 2015. Multi-Criteria Assessment of Public Space from the Social Perspective. Real Estate Management and Valuation. 23(4): 24-34.


• 24- Pearce, P. L. Fagence, M. 1996. The Legacy of Kevin Lynch: Research implications. Annals of Tourism Research. 23(3): 576-598.


• 25- Punter, J. 2007. Developing Urban Design as Public Policy: Best Practice Principles for Design Review and Development Management. Journal of Urban Design. 12(2): 167-202.


• Russ, A. Peters, S.J. Krasny, M.E. Stedman, R.C. 2015. Development of Ecological Place Meaning in New York. The Journal of Environmental Education. 46(2): 73-93.


• Southworth, M. 1989. Theory and Practice of Contemporary Urban Design: A Review of Urban Design Plans in the United States. The Town Planning Review. 60(4): 369-402


• Tibbalds, F. 1990. Design and Evaluation of Urban Design Codes. Australian Planner. 28(2): 40-44.