شناسایی پیشران های مؤثر در آینده شهر اکولوژیک ( مطالعه موردی: شهر دُرچه)*
محورهای موضوعی : آمایش محیط
ابراهیم براتی
1
,
حمید صابری
2
,
احمد خادم الحسینی
3
,
مهری اذانی
4
1 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
2 - استادیار، مرکزتحقیقات گردشگری، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاداسلامی، نجف آباد، ایران
3 - دانشیار، مرکز تحقیقات گردشکری، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاداسلامی، نجف آباد، ایران
4 - استادیار، مرکز تحقیقات گردشگری، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
کلید واژه: آینده نگاری, توسعه, شهر درچه, رویکرد اکولوژیک , MICMAC,
چکیده مقاله :
در قرن حاضر که روند گسترش و رشد علم و تکنولوژی با سرعت و پیچیدگی و عدم قطعیت ها همراه است روش های سنتی برنامه ریزی با چالش های جدی روبروست، یکی از این چالش ها و نقاط ضعف، عدم توانایی برنامه ریزی سنتی در شناسایی عوامل کلیدی موثر در توسعه آینده شهرها از لحاظ اکولوژیک است. در واقع رویکرد آینده پژوهی در برنامه ریزی شهری با بهره گیری از ابزارها و تکنیک های متنوع، تلاش برای ساخت آینده مطلوب دارد. پژوهش حاضر با تکنیک تحلیل اثرات متقابل که یکی از روش های متداول آینده نگاری است و با استفاده از نرم افزار MIC MAC به شناسایی عوامل کلیدی موثر بر توسعه شهر درچه با تاکید بر رویکرد اکولوژیک پرداخته است. برای این منظور با استفاده از روش دلفی از بین متغیرهای مطرح شده، تعداد 20 متغیر در پنج گروه (ابعاد اجتماعی ، ابعاد سیاسی، ابعاد اقتصادی، ابعاد زیست محیطی و ابعاد کالبدی) شناسایی شد و سپس با نرم افزار میک مک مورد تجزیه و تحلیل و آنالیز قرار گرفت. نتایج پژوهش حاکی از آن است که سیستم شهر درچه از پایداری اکولوژیک برخوردار نیست و در صفحه پراکندگی نمودار میک مک پنج دسته متغیر (تاثیر گذار، دووجهی، تاثیر پذیر، تنظیمی و مستقل) قابل شناسایی هستند، در نهایت با توجه به تاثیرگذاری وتاثیرپذیری متغیرها بر یکدیگر چهار متغیر احیای محیط زیست تخریب شده، استفاده از انرژی پاک، توسعه گردشگری و حفظ اراضی کشاورزی شهر به عنوان متغیرهای پیش ران و کلیدی برای توسعه شهر درچه با تاکید بر رویکرد اکولوژیک شناسایی شد.
In the current century, when the development of science and technology is accompanied by speed, complexity and uncertainties, traditional methods of planning face serious challenges. One of these challenges and weaknesses is the inability of traditional planning to identify key factors. It is ecologically effective in the future development of cities. In fact, the futurist approach to urban planning uses a variety of tools and techniques to build a better future. The present study has identified the key factors affecting the development of Dorcheh city with the technique of interaction analysis, which is one of the common methods of foresight, and using MIC MAC software, with emphasis on the ecological approach. For this purpose, using the Delphi method, among the proposed variables, 20 variables were identified in five groups (social dimensions, political dimensions, economic dimensions, environmental dimensions and physical dimensions) and then analyzed by Mick Mac software. And analyzed. The results indicate that the Dorcheh city system does not have ecological stability and in the scattering page of Mick Mac diagram, five categories of variables (effective, two-dimensional, affective, regulatory and independent) can be identified, finally according to the impact and variability of variables. On top of each other, four variables of environmental degradation, clean energy use, tourism development and agricultural land conservation were identified as the driving and key variables for the development of Dorcheh city with emphasis on ecological approach.
افشین اخگر،ر، شیعه،الف، رضایی، م(1398)،ارزیابی رویکرد بوم مبنا براساس توسعه پایدار به روش تحلیل ارزیابی یکپارچه محیطی IEA نشریه علمی باغ نظر،شماره 74،54-43.
براتی،الف، (1387)، درچه نگین زاینده رود،کنکاش، اصفهان،167 .
جمعه پور،م،(1398)،برنامه‌ریزی محیطی و پایداری شهری و منطقه ای(اصول،روش‌ها و شاخص‌های محیطی پایداری سرزمین)تهران،406 .
حاجیانی،الف،(1391)،مبانی،اصول و روش‌های آینده پژوهی،دانشگاه امام صادق،تهران،452.
شمس،م، دیوسالار،الف، شیخ اعظمی، علی،(1390)، نقش رویکرداکولوژیکی در توسعه شهرهای ساحلی نمونه موردی:شهر نور،مجله آمایش محیط،شماره 17، 86-63.
روستایی،ش،علی اکبری،الف،حسین زاده، ر، (1395)،بررسی عوامل کلیدی تأثیر گذاربر رشد شهرهای بزرگ مورد مطالعه: شهر ارومیه،نشریه پژوهش و برنامه ریرزی شهری،شماره26، 74-53.
رحیمی، خ، بهزادفر، م، جلیلی صدر آبادی، س، (1402)،تحلیل ساختاری راهکارهای برنامه‌ریزی شهری اعصاب محور شهر تهران از دیدگاه متخصصان با استفاده از نرم‌افزار MICMAC،مجله آمایش محیط،شماره 63، 109-138.
زنگی آبادی،ع،شیلا،ح، (1390)،برنامه‌ریزی محیط زیست شهری،مشهد،شریعتی توس،187.
زالی،ن، (1392)، آینده نگاری راهبردی در برنامه‌ریزی و توسعه منطقه ای،پژوهشکده مطالعات راهبردی،تهران،318.
شیخی،م،(1390)،جامعه شناسی شهری،تهران،320.
صفوری،س، بیگ بابایی،ب، نوروزی،پ(1401)،ارزیابی سناریوهای بازآفرینی شهری در بافتهای فرسوده شهری(مطالعه موردی:منطقه هشت تبریز)مجله آمایش محیط، شماره59، 206-187.
An, S. (2016). Eco-Innovations in Designing Ecocity, Ecotown and Aerotropolis. Journal of Architectural Engineering Technology, 5, 1–15
Bibri, S. E., & Krogstie, J. (2020). Smart Eco-City Strategies and Solutions for Sustainability: The Cases of Royal Seaport, Stockholm, and Western Harbor, Malmö, Sweden. Urban Science, 4(1), 11.
Dong, H., Feng, Z., Yang, Y., Li, P., & You, Z. (2020). Dynamic assessment of ecological sustainability and the associated driving factors in Tibet and its cities. Science of The Total Environment, 143552. www.elsevier.com /locate / scitotenv
Dang, D. Lee. F. Jack, R. (2017). Environmental future study in urban projects. ature 458, no. 7239: 762-765.
Downton, P. F. (2008). Ecopolis: Architecture and cities for a changing climate (Vol. 1). Springer Science & Business Media.
-Fook Lye, L., Gang, C. (2010). Towards A Liveable And Sustainable Urban Environment - Eco-Cities in East Asia.
Gaffron, P., Huismans, G., Skala, F., Messerschmidt, R., Verdaguer, C., & Koren, C. (2005). Ecocity. Book I. Facultas Verlags-und Buchhandels AG.
Hes, D., & Bush, J. (Eds.). (2018). Enabling Eco-Cities: Defining, Planning, and Creating a Thriving Future. Springer, https://doi.org/10.1007/978-981-10-7320-5
Hamon, L. S., Aldaz, C. B., Pomeda, J. R., Fernández, F. S., & De Navarrete, F. C. F. (2017). From ecocity to ecocampus: Sustainability policies in university campuses. Urban Regeneration and Sustainability; Brebbia, CA, Galiano-Garrigos, A., Eds, 185-195.
Jabaroon, Y. R. 2006. Sustainable urban forms: their typologies, models, and concepts. Journal of Planning Education and Research, 26: 38–52
Krawczyk, E., & Ratcliffe, J. (2006). Application of futures methods in urban planning processes in Dublin. Fennia-International Journal of. Geography, 184(1), 75-89
Lin, Z. (2018). Ecological urbanism in East Asia: A comparative assessment of two eco-cities in Japan and China. Landscape and Urban Planning, 179, 90-102. www.elsevier.com /locate / landurbplan
Rapoport, E., & Vernay, A. L. (2011). Defining the eco-city: a discursive approach. Management and Innovation for a Sustainable Built Environment.
Regiser, R. (2006). Ecocities: Rebuilding Cities in Balance with Nature. Cabriola Island, BC: New Society Publishers.
- Ruan, X. (2006). Land Use Changes and Urban Growth Control in Beijing, China. University of Minnesota.
Roseland, M. (1997). Dimensions of the eco-city. Cities, 14(4), 197-202.
Song, Y. (2011). Ecological city and urban sustainable development, International Conference on Green Buildings and Sustainable Cities.
Stoltz, D., Shafaqat, O., Arias, J., & Lundqvista, P. (2014). On Holistic planning in Ecocity Development: Today and in the Past. Energy Procedia. 61 pages, 2192–2195.
Tang, Z. (2011). Eco-city and green community: The evolution of planning theory and practice. Nova Science Publishers, Inc..194,
Wong, T. C., & Yuen, B. (2011). Eco-City Planning. Policies, practice and design: Springer Science+ Business Media BV.
White, R. R. (2002). Building the ecological city. Woodhead Publishing.-
Xu, L., Huang, Q., Ding, D., Mei, M., & Qin, H. (2018). Modelling urban expansion guided by land ecological suitability: A case study of Changzhou City, China. Habitat international, 75, 12-24. www.elsevier.com /locate / habit
Yu, B. (2021). Ecological effects of new-type urbanization in China. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 135, 110239. www.elsevier.com /locate /rser
Yang, Z. (Ed.). (2012). Eco-cities: a planning guide. CRC Press.
Yeang, K. (2009). Eco Master Planning. New York: John Wiley & Sons Ltd.