ارتقاء سرزندگی در فضاهای شهری با تأکید بر رویکرد ساماندهی منظر شهری (مطالعه موردی: شهر یاسوج)

محورهای موضوعی : آمایش محیط

سینا ذکاوت ¹ ((دانشجوی دکترای گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری،واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی یاسوج، کهکیلویه و بویراحمد))
محمدرضا رضایی ² ((استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت))
حاتم پیام ³ ((دانشجوی دکترای گروه شهرسازی واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج،کهکیلویه و بویر احمد))

تاریخ دریافت : 1396/05/20 تاریخ پذیرش : 1396/10/02 تاریخ انتشار : 1399/09/01

کلید واژه: سرزندگی, فضاهای شهری, منظرشهری. شهر یاسوج,

چکیده مقاله :

اگر شهر به‌مانند یک موجود زنده فرض گردد، برای ادامه ی زندگی به سرزندگی و نشاط نیازمند است. شهرها با حضور مردم و فضاهای شهری معنا پیدا می‌کنند و با حضور گسترده و مطلوب نیازمند ارتقاء سرزندگی در منظر شهری هستند. تحقیق حاضر با هدف ارتقاء سرزندگی در فضاهای شهری با رویکرد ساماندهی منظر شهری یاسوج انجام گرفته و روش تحقیق به صورت توصیفی – تحلیلی و نوع تحقیق کاربردی بوده. اطلاعات با مراجعه به منابع کتابخانه‌ای، اسنادی و مطالعات میدانی که با طراحی پرسشنامه بر اساس ابعاد فضاهای شهری (متغیر وابسته) و ارتقاء سرزندگی منظر شهری (متغیر مستقل) با جامعه ی آماری کلیه ساکنان شهر یاسوج (134532نفر) و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 383 نفر و به صورت تصادفی انتخاب شده‌اند، گردآوری شده است. همچنین، تجزیه و تحلیل با ضریب همبستگی پیرسون (بین ابعاد عملکردی و زیباشناختی) و آزمون رگرسیون غیرخطی (بین ابعاد کالبدی و زیست‌پذیری) با نرم‌افزار SPSS انجام گرفته است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد: بین ابعاد عملکردی، کالبدی، زیست‌پذیری و زیباشناختی فضاهای شهری در منظر شهری سطح معناداری آزمون (00/0) است که کمتر از مقدار سطح معناداری 05/0 می‌باشد. در نتیجه بین ارتقاء سرزندگی در فضاهای عمومی شهرهای با رویکرد ساماندهی منظر شهری یک الگوی نسبتاً خطی با شیب مثبت وجود دارد. بدین ترتیب پیشنهادهایی هم چون طراحی صحیح در کف‌سازی و مبلمان شهری، مرمت و ساماندهی فضاها، ایجاد کاربری‌های خدماتی متنوع، ایجاد المان‌های هنری در شهر یاسوج ارائه شده است.

چکیده انگلیسی:

If a city is assumed to be like a living creature, it requires a vitality to continue its life. Cities are meaningful in the presence of people and urban spaces. With a wide and desirable presence, they need to upgrade their liveliness in the urban landscape. The purpose of this study was to improve the vitality of urban spaces with the approach of urban landscape management in Yasuj. According to the research purposes and the components studied, the type of applied research is descriptive and analytical. The required information is obtained using library resources, documents and field studies. A questionnaire was designed considering the dimensions of urban spaces or the dependent variable of the study and promoting urban landscape vitality which is the independent variable. The statistical population of the study included all the residents of Yasuj (13,532 people) from whom a sample of 383 people based on the Cochran formula was selected randomly. The Pearson correlation coefficient (between functional and aesthetic dimensions) and nonlinear regression (between physical dimensions and viability) and the SPSS software were used for the analysis. The results of the research showed that there was a meaningful difference between the dimensions of functional, physical, habitable and aesthetic urban spaces in urban landscape (0.00) which is highly less than the p-value of 0.05. As a result, various recommendations such as proper planning of city floors, furniture craft, rebuilding and organizing spaces, creating different service uses, and making artistic elements in Yasuj have been offered.    

منابع و مأخذ:

 

1-       آلبر، گ، 1385، «دید، فرم، فضا». ترجمه‌ی م، مدنی. چاپ دوم. انتشارات مارلیک. تهران.

2-    احمدی، ف، طغیانی، ش، 1390، تحقیق توسعه پایدار منظر شهری با استفاده از پتانسیل بالقوه مسیرهای سبز (سبز راه‌های) درون شهری. کنفرانس ملی توسعه پایدار و عمران شهری، اصفهان.

3-    بزّی،خ. میرشکاری، م. 1394، ارزیابی دیداری محیط و منظر پارک ملت زاهدان با رویکرد ترجیحات مردمی، مجله آمایش محیط، 31، 121-99.

4-       پاکزاد، ج،1384، راهنمای طراحی فضاهای شهری درایران، وزارت مسکن و شهرسازی،معاونت شهرسازی و معماری.

5-       پرتر، ت، 1385، بنیان‌های گرافیک. ترجمه‌ی گشایش، ف.چاپ اول. انتشارات مارلیک. تهران.

6-    پورمحمد، س، سعیده نژاد، س،1390، ضوابط مکان‌مند درخدمت سرزندگی فضاهای عمومی با رویکرد به فضای باز. سومین همایش ملی عمران شهری. سنندج.

7-    حصاری، ا، رشیدی، ا، موحد، ع، تولایی، س، موسوی، م، 1395، تحلیل فضایی منطقه کلان شهری تبریز با رویکرد زیست‌پذیری، فصلنامه علمی پژوهشی فضای جغرافیایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر.

8-       حبیبی، س،1387، ازشارتا شهر. انتشارات دانشگاه تهران.

9-    خلیل آبادکلانتری، اباذرلو، 1388، منظرشهری و خواندن از شهر. خلاصه مقالات کنفرانس ملی منظر شهری. مؤسسه تحقیقات فرهنگ و هنر از مرکز تحقیقات جهاد ساختمان و مسکن.

10-  خستو، م، سعیدی رضوانی، ن،1389، عوامل مؤثر بر سرزندگی فضاهای شهری، خلق فضای شهری سرزنده با تکیه بر مفهوم (پیاده راه) هویت شهر. 4(6):76.

11-  روشنی، پ، ایروانی، ص، 1392، بازشناسی فضاهای گمشده و امکان سنجی توسعه مردم‌وار آنها (نمونه موردی: پل دور شهر قم(، معماری و شهرسازی، مؤسسه آموزش عالی خاوران، مشهد.

12-   رهبر، م، رامیار، ر، سعیدی، م، 1389، آستانه و حریم فعالیت‌های انسانی در منظر شهری.

13-  شیری، ب.، معروف نژاد، ع.1396، بررسی منظر اجتماعی بافت‌های ناکارآمد شهری (مطالعه موردی: کوی نهضت آباد کلان شهر اهواز)، مجله آمایش محیط، 43، 252-235.

14-  فروتن، م، صنعتگر کاخکی، م، رضایی، م، 1392، روش ارزیابی سرزندگی محیطی در مجتمع‌های تجاری و مراکز خرید، پژوهش‌های شهری هفت حصار، شماره 2.

15-   گلکار، ک، 1387، مفهوم کیفی تسرزندگی در طراحی شهری، مجله صفه، شماره 44. سال 16.

16-    گلکار، ک،1386، مفهوم کیفیت سرزندگی در طراحی شهری، صفه، شماره 44.

17-   گلکار، ک، 1382، سیر تکامل نقش و مفهوم منظرشهری. سخنرانی همایش «سیما و منظر شهری، تجارب جهانی و چشم‌انداز آینده.

18-   لقایی، ح، محمدزاده، ح،1387، مقدمه‌ای بر مفهوم توسعه شهری پایدار. مجله هنرهای زیبا. شماره 6. دانشگاه تهران.

19-  موحد، ع، آهنگری، ن، حسینی، ف، 1394، بررسی کارکرد فضاهای عمومی شهری و نقش آن در توسعه­ی پایدار، فصلنامه توسعه محلی (روستایی – شهری)، 7، شماره 1، تابستان، 102-79.

20-   مدنی پور، ع،1379، طراحی فضای شهری، ترجمه فرهاد مرتضایی، تهران، انتشارات شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری.

21-  متولی، م، 1389، ارزیابی و اندازه‌گیری کیفیت زیبا در منظر شهری بر اساس پی‌درپی نمایش‌ها (مطالعه موردی: طبیعت وحیات وحش تهران). مجله معماری و شهرسازی آرمانشهر، پاییز

22-  مجیدی خامنه، ب.جنگی،ح.1393، تحلیل فضایی عملکردهای زیباشناسانه در ایجاد آرامش روانی شهروندان( نمونه موردی: منطقه 6 شهرداری تهران)، مجله آمایش محیط، 27، 120-103.

23-  منصوری، س ا، 1389، چیستی منظر شهری (بررسی تاریخی تحولات مفهومی منظر شهری در ایران)، مجله علمی ترویجی منظر، شماره 9، دوره 2 صفحات 30-33.

24-   مهندسین مشاور، همسو، 1375، طرح تفصیلی، عمران و حوزه نفوذ شهر یاسوج، ادارة کل مسکن و شهرسازی کهگیلویه و بویراحمد، یاسوج.

25-   مهندسین مشاور، همسو،1380، طرح تفصیلی، عمران و حوزه نفوذ شهر یاسوج، ادارة کل مسکن و شهرسازی کهگیلویه و بویراحمد، یاسوج.

26-  یان، گ، بریجت، س، 1394، چگونه زندگی همگانی را مطالعه کنیم، مترجم، مصطفی ب، م، رضایی ندوشن، ا، رضایی ندوشن، ناشر، علم معمار.

27-    Indjy m,Shawket, 2016,Indentity in urban spaces of residential Compounds: Contributing to better environment,Hbrc Journal, Received 13 june

28-    28-Fortuna, d, Di Palma, M, 2013, Historic Urban Landscape Approach and Port Cities Regeneration: Naples between Identity and Outlook, Journal Sustainability.

29-    29- Mesimäkia,M, Haurub, K,, Kotzeb, J, Lehvävirtaa,S, 2017, Neo-spaces for urban livability? Urbanites’ versatile mental images ofgreen roofs in the Helsinki metropolitan area, Finland,Journal land use Polisy,pp 587 -600.