بررسی تاثیرات کاربری های مذهبی بر هویت شهر اسلامی ( محدوده مورد مطالعه مناطق یک و دو شهر یزد)

محورهای موضوعی : آمایش محیط

بهار نوکار ¹ ((دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران))
زینب کرکه آبادی ² ((دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران))
عباس ارغان ³ ((دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران))

تاریخ دریافت : 1395/05/15 تاریخ پذیرش : 1395/08/18 تاریخ انتشار : 1398/03/01

کلید واژه: هویت, شهر اسلامی, کاربری مذهبی, مناطق یک و دو شهر یزد,

چکیده مقاله :

پاره ای از شهرهای کشور ایران از جمله شهر یزد به لحاظ زمانی و مکانی و شاخص های فرهنگی اجتماعی ، در زمره شهرهای اسلامی قرار میگیرند و تنها از لحاظ ابعاد کالبدی و وجوه و مولفه های هویت ساز شهرهای اسلامی ( کاربریها، مظاهر و نشانه های معماری و ساخمانی، فعالیتهای شهری، خصوصیات تحرکی و سیما و منظر شهر و از این قبیل ) است که شهرها در رده های مختلف قرار گرفته و حتی درون هر شهر شاهد بافتها و حتی محلات متفاوت از لحاظ دارا بودن هویت شهر اسلامی می باشند. لذا در این تحقیق سعی شده که با استفاده ا ز روش توصیفی – تحلیلی و استفاده از آزمون های اماری به بررسی تاثیرات کاربری های مذهبی در هویت شهر اسلامی و در مناطق یک و دو شهر یزد پرداخته شود و در نهایت پس از آزمون فرضیات از نتایج بدست آمده این است که ابعاد موثرکاربری های مذهبی علی الخصوص از لحاظ ویژگیهای عملکردی-کارکردی در هویت شهر یزد در منطقه دو از منطقه یک موثرتر و پررنگ تر بوده است.

چکیده انگلیسی:

Just as a city manifests itself with its urban structure and elements, the urban atmosphere originating from an Islamic ideology will be likewise affected by the mutual relationship between land uses and the city’s identity Some cities of Iran including Yazd are categorized as Islamic Cities for their time and place conditions or their cultural-social indexes and it is only because of physical aspects and urbanization identity transcripts that cities are classified to different categories ( such as land uses or architectural and structural signs, civic activities,dynamic characteristics and aspects of the city and etc) and even we can see different parts and localities in each city by considering Islamic city identities .so we have tried to examine the effects of Religious landusese on Islamic city identity and on one and two zones of yazd in this study by using the descriptive –analytical method ,and after testing our hypothesizes use found that the aspects of Religious landusese in Yazd identity have been more effective and highlightend on the two zone in comparison with the one zone.

منابع و مأخذ:

 

1-     امینی،ا، حبیب،ف، مجتهدزاده،غ .1386. برنامه ریزی کاربری زمین و چگونگی تأثیر آن در کاهش آسیب پذیری شهر در برابر زلزله.مجله علوم  و تکنولوژی محیط زیست. دوره یازدهم، شماره 3 پاییز:163.

2-     بهزاد فر،م. 1386. هویت شهر(نگاهی به هویت شهر تهران). انتشارات موسسه نشر شهر، چاپ سوم، تهران،325 صفحه.

3-     ترکجزی، م، تقوی،ح ر.1392. بررسی تأثیر هویت اسلامی در شکل گیری معماری و شهرسازی ایرانی – اسلامی (نمونه مورد مطالعه: شهر ری)، همایش معماری پایدار و توسعه شهری، بوکان، 26 اردیبهشت.6.

4-     ترکمان،م، عبدی آب بخشایی،ز، لیلیان، م، بقایی، پ. 1392. ارزیابی زمینه‌های تحقق پذیری شاخصه­ها در شهرسازی اسلامی. دومین همایش ملی معماری و شهرسازی اسلامی،دانشگاه هنر اسلامی تبریز.7-6 آذر.

5-     حسینی، س .1391. آنچه ما از دست داده‌ایم(هویت در شهر اسلامی). مجموعه مقالات دومین همایش ملی شهر اسلامی. جلد اول، معاونت فرهنگی اجتماعی شهرداری اصفهان، 10-9 اسفند .8 -7.

6-      حکمت نیا،ح، نوکار، ب.1393. تحلیل آسیب پذیری کالبدی- فضایی محلات بافت فرسوده در بحران ناشی از زلزله، نمونه موردی: محله حنا از بافت فرسوده منطقه 2 شهر یزد،اولین کنگره ملی آمایش سرزمین در هزاره سوم با تاکبد بر جنوب شرق ایران، زاهدان، 7-8آبان . 5.

7-     حیدری سورشجانی، ر.1392. بررسی مقایسه‌ای بافت کالبدی شهرهای اسلامی با مفهوم فراکتال. مجموعه مقالات دومین همایش ملی شهر اسلامی، جلد اول، معاونت فرهنگی، اجتماعی شهرداری اصفهان، زمستان.386-385.

8-     سالنامه آماری استان یزد.1390. استانداری یزد. معاونت برنامه ریزی. دفتر آمار و اطلاعات، انتشار  سال 1391.

9-     عبدی، ک، کرکه آبادی، ز، سید علیان، ا، اللهیاری،ش.1394. ارزیابی اثرات مکتب مدرنیسم بر هویت شهرهای ایرانی- اسلامی، پژوهش‌های کاربردی در علوم جغرافیایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان .7.

10- کرکه آبادی،ز ،نوکار، ب.1394. تعیین مؤلفه‌های مؤثر کاربری‌های شهری در تبیین هویت شهر اسلامی. اولین همایش پژوهش‌های کاربردی در علوم جغرافیایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان. 2.

11- کلانتری،م ، بخشی، ا .1393 .ارزیابی راهکارهای احیا و باززنده سازی بافت قدیم شهر یزد با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) (مورد مطالعه: برزن شش بادگیر). فصل نامه آمایش محیط. شماره 31: 28-1.

12- محمدی،ج،بخشی، ا ،آقایی،ل.1392. شناخت هویت کالبدی و فضایی بافت تاریخی شهرها( مطالعه موردی: محله فهادان شهر یزد). اولین همایش ملی معماری، مرمت، شهرسازی و محیط زیست پایدار، همدان، 28 شهریور. 4.

13- محمدی،ک، حبیبی،ک، بمانیان، م.1394. دلایل تغییر کاربری‌ها در طرح‌های تفصیلی شهری و تبعات آن در کاربری‌های عمومی (مطالعه موردی: منطقه یک شهر همدان). فصل نامه آمایش محیط. شماره 33: 69-45.

14- محیط آرا،م، ملک حسینی، ع، شمس، م.196.کیفیت زندگی در محله‌های شهراسلامی- ایرانی با نگرش پایداری فضایی– اجتماعی(نمونه موردی: شهر قم).فصل نامه آمایش محیط.شماره 38: 118-95.

15- موحد،ع، شماعی،ع، زنگانه، ا . 1391. بازشناسی هویت کالبدی در شهرهای اسلامی (مطالعه موردی: شهر ری). فصلنامه علمی – تخصصی برنامه ریزی منطقه ای، شماره5، سال دوم .2.

16-  مومنی،م،.1374. نظری بر شهرشناسی جغرافیایی شهرهای ایرانی- اسلامی. نمایه پژوهش، شماره،10- 9 ،وزارت فرهنگ و آموزش عالی،تهران .14.

17- 17-مهندسین مشاور مهندسین مشاور آرمانشهر.1390، طرح تفصیلی شهر یزد، شهرداری یزد.

18- میرزانیان خمسه، پ، هرندی، ع. 1393. تبیین نقش برند شهری در تأثیر زیبائی شناسی شهر بر احساس تعلق خاطر شهروند ایرانی، اولین کنگره تخصصی مدیریت شهری و شوراهای شهر، مرکز همایشهای توسعه ایران ،2-1 خرداد.7-6.

19- نگارستان،ف ،تیموری،م ،آتشین بار،م.1389. تئوری منظر رویکردی بر تداوم هویت در روند نوسازی شهری. مجله باغ نظر،شماره 14،سال هفتم .67.

20-  Dudley. W. 1998, Guest Editional Lim Cities, Volum15, Nu3, March

21-  Garsivaz–Gazi .H .. Salwa. M .. Estamboli . M.J 2012. The position of Mosques in Islamic cities and its location design in new cities, Damascus University Journal Vol. (28) - No. (1)

22-  Madahi.SM .Fadavi .N .Sayadi .S  E .2011. City With Resoect  To Iranian Culture  And Identity”,5th Symposium on Advances In Sience & Technology,Mashhad

www.yazdcity.ir