کاربرد توابع منطق فازی در محیط GIS Arc به‌منظور مکان‌یابی آرامستان‌های شهر پارس‌آباد(استان اردبیل)

محورهای موضوعی : آمایش محیط

غلامعلی خمر ¹ (عضو هیئت علمی دانشگاه زابل)
وحید پاسبان عیسی لو ² (ندارد)

تاریخ دریافت : 1394/07/26 تاریخ پذیرش : 1395/11/28 تاریخ انتشار : 1397/03/01

کلید واژه: منطق فازی, Arc GIS, مکان‌یابی, پارس‌آباد, آرامستان,

چکیده مقاله :

آرامستان‌ها از دیرباز در ایران یکی از عناصر مهم شهری بوده‌اند، زیرا این کاربری‌ها از یک‌سو ارتباط مستقیمی با اصول و قواعد شهرسازی داشته و از سوی دیگر تحت تأثیر اعتقادات و آداب‌ورسوم مذهبی مردم بوده‌‌اند. بنابراین مکان‌یابی مربوط به آن‌ها نیز از حساسیت‌های خاصی برخوردار بوده است. ظرفیت آرامستان‌های فعلی شهر پارس‌آباد مغان از سویی به دلیل قدمت زیاد آن‌ها و از طرف دیگر به علت افزایش سریع جمعیت دیگر پاسخگوی نیاز‌های مردم این شهر نیست. ازاین‌رو هدف مقاله حاضر مکان‌یابی بهینه‌ترین نقاط در اطراف شهر پارس‌آباد به‌منظور احداث آرامستان جدید این شهر با استفاده از منطق فازی در قالب GIS Arc می‌باشد. بدین منظور در مراحل اولیه عوامل مهم در تعیین مکان مناسب برای احداث آرامستان‌های شهری شناسایی شد، و نقش و میزان تأثیرگذاری هر یک از عوامل فوق در مکان‌یابی مشخص گردید. در ادامه به دلیل وسعت زیاد منطقه، اقدام به حذف مناطق محدودیت دار گردید. سپس با استفاده از توابع عضویت فازی (گوسی، لارج و خطی)، نقشه‌های مختلفی بر اساس ماهیت و نقش این عوامل در مکان‌یابی تشکیل گردید. در ادامه با طراحی شبکه‌ای استنتاجی و به‌کارگیری مدل منطق فازی و اپراتورهای آن ( Prod, Sum و گاماهای 0.7، 0.8، 0.9) ترکیب اطلاعات به‌صورت غیرخطی انجام شد. درنهایت مناسب‌ترین مکان‌های به‌دست‌آمده از شبکه استنتاجی، با توجه به مقدار درجات عضویت آن‌ها و فاصله آن‌ها نسبت به حریم‌های تعریف‌شده مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج به‌دست‌آمده حاکی از اختلاف عمیق بین وضعیت مکان گزینی آرامستان-ها در وضع موجود و مطلوب می‌باشد. کلید‌واژه: مکان‌یابی، آرامستان، پارس‌آباد، منطق فازی، Arc GIS

چکیده انگلیسی:

Graveyards in Iran have long been one of the most important urban parts, since their uses have not only had a direct relationship with urban planning rules but they have also been under the influence of religious beliefs and customs of people, so organizing and locating them also own certain sensitivities. In terms of the structural situation, the current cemeteries of Pars Abad city are not in good conditions. On the other hand, they lack a suitable burial capacity to meet the new demands of the urban dead. Therefore, this study aims has been attempted to optimize the sites around the city to build a new cemetery using Boolean logic and Fuzzy Logic in the form of GIS. In order to identify the most fundamental factors in determining the appropriate place for the urban cemeteries, the role and affectability of each of the above- mentioned factors in the site selection was determined. Then, using the fuzzy membership functions (Gaussian, large and linear), different maps were prepared based on the nature and role of these factors in site selection. Next, through designing the inference network and taking advantage of the Fuzzy Logic model and its operators (Prod, Sum, and gammas of 0.7, 0.8, and 0.9), the data combination was performed non- linearly. Ultimately, the most suitable sites obtained by the inference network were compared according to the degrees of membership and their distance to the defined boundaries. The results show deep differences between facilities and the desirable status quo site selection of the graveyards. In the end, several measures aimed at restoring the long-standing role of the urban graveyards in the structure of civil life and its attitudes’ changes towards its executive and research are suggested.

منابع و مأخذ:

 

1-        هشتی­فر، سارا؛ سعدی مسگری، محمد؛ ولدان، محمدجواد؛ کریمی, محمد، (1389)، استفاده از منطق فازی در محیط GIS به‌منظور مکان‌یابی نیروگاه‌های گازی، نشریه مهندسی عمران و نقشه‌برداری، 44(4): 586.

2-        بیابان‌گرد، اسماعیل، (1383)، روش‌های تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی، تهران: چاپ هفتم، انتشارات سمت، 312 صفحه.

3-        حبیبی، محسن، (1388)، جایگاه گورستان در شهر امروز (مصاحبه) ، فصلنامه اندیشه ایرانشهر، 4(13): 104.

4-        حقیر، سعید؛ شوهانی نژاد، یلدا، (1390)، چگونگی ارتقای جایگاه گورستان‌ها در جوانب اجتماعی و فرهنگی توسعه. فصلنامه باغ نظر، 8(17): 82.

5-        خمر، غلامعلی.، پاسبان، وحید، (1393)، بررسی تطبیقی مدل شبکه عصبی (ANN) و مدل عصبی فازی وقفی (ANFIS) در پیش‌بینی تقاضای پروانه ساخت، 5(16):54-35.

6-        زنگنه، ابراهیم، (1373)، مزارات ایران، تهران: نشریه همگامان.133 صفحه.

7-        طرح جامع شهر پارس‌آباد، مهندسین مشاور فجر توسعه، مطالعات وضع موجود 1390.

8-        غروی، مهدی، (1376)، آرامستان در گستره فرهنگ ایران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 476 صفحه.

9-        فرهادی پور، احمد، (1388)، راهبردهای مکان‌یابی گورستان در شهرهای کشور. فصلنامه اندیشه ایرانشهر، 4(13): 48-51

10-    فکوهی، ناصر، (1388)، جایگاه گورستان در شهر امروز (مصاحبه)، فصلنامه اندیشه ایرانشهر، 4(13): 103.

11-    کتاب سبز شهرداری،(1378)، انتشارات سازمان شهرداری­ها و دهیاری های کشور، جلد هشتم، 82 صفحه.

12-    کریمی، شاپور، (1383)، امکان‌سنجی جمع‌آوری بهینه رواناب سطحی شهر (مطالعه موردی: شهر پارس‌آباد)، مقطع کارشناسی ارشد، دانشگاه اهر، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.

13-  Bonham-Carter, G. F. (1991). Geographic Information System for Geoscientists: Modeling with GIS, Pergamon, Ontario, PP. 291-300.

14-  Ghayoumian, J., Mohseni Saravi, M., Feiznia, S., Nouri, B. and Malekian, A. (2007). Application of GIS techniques to determine areas most suitable for artificial groundwater recharge in a coastal aquifer in southern Iran. Journal of Asian Earth Sciences, Vol. 30, Issue 2, PP. 364-374.

15-  Jiang, H., Eastman, R. (2000). Application of fuzzy measures in multi-criteria evaluation in GIS. International Journal of Geographic Information Science, Vol. 14, No 2, PP. 173-184.

16-  Malczewski, J. (1999). GIS and Multi-criteria Decision Analysis, John Wiley & Sons Incorporated, PP. 177-189.

17-  Santarsiero, Arnold.(2000). Environmental and legislative aspects concerning existing and new cemetery planning, Microchemical Journal, 67: 140-143.