اثر کمربندسبزارتفاعات جنوب مشهد در پراکنده روی شهری
هیراد رضاییان
1
(
)
مهدی وطن پرست
2
(
دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری – دانشگاه آزاد واحد شیروان
)
محمد معتمدی
3
(
گروه جغرافیا دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیروان
)
کلید واژه: شهرمشهد, کمربند سبز شهری, پراکنده روی,
چکیده مقاله :
رشد جمعیت و تداوم روی پراکنده در شهرها باعث شده تا سیاست ایجاد کمربند سبز در اطراف شهرها به عنوان راهکاری برای مهار رشد شهرها و مدیریت آن مورد توجه قرار گیرد، زیرا در سال های اخیر، روی پراکنده شهری موضوعی کلیدی است. در برنامه ریزی و سیاست گذاری شهری بررسی نقش کمربند سبز در گسترش زمین در ارتفاعات جنوبی شهر حائز اهمیت است. روش تحقیق در این تحقیق از نظر هدف کاربردی و اکتشافی است، به طوری که برای جمع آوری اطلاعات میدانی از طریق تکنیک دلفی و با روش گلوله برفی، نخبگان مرتبط با موضوع تحقیق تعیین و تعداد 20 نفر تعیین شد. به عنوان جامعه آماری همچنین برای جمع آوری موقعیت های احتمالی از مصاحبه های نیمه ساختاریافته با 5 خبره خبره استفاده شد. ابتدا روایی داده ها در میک مک در سطح 70 درصد تأیید شد و نتایج به دست آمده نشان داد که کمربند سبز مشهد ناپایدار است، به طوری که 5 متغیر با تأثیر وابستگی بالا در محدوده متغیرهای ریسک به عنوان محرک اصلی انتخاب شدند. از جمله متغیر هماهنگی طرح هادی با معیارهای کمربند سبز با امتیاز 36 در اثربخشی و 33 در اثربخشی از اهمیت بالایی در هدایت سیستم کمربند سبز به سمت پایداری برخوردار است و نتیجه نرم افزار ویزارد سناریو نشان داد که عنصر تسهیل دسترسی روستاییان و توسعه گردشگری روستایی با مزیت های بیشتری که عناصر سناریوی مطلوب را تقویت کرده است، نقش مهمی در تحقق سناریوی مطلوب دارد. راهکارهای تحقق سناریوی مورد نظر شامل تخصیص زمین برای کاشت درخت و و توسعه کمربند سبز و پایداری اکوسیستم طبیعی می باشد.
چکیده انگلیسی :
The growth of population and the continuation of scattered zinc in cities has caused the policy of creating green belts around cities to be considered as a strategy to curb the growth of cities and its management, because in recent years, urban scattered zinc is a key issue. In urban planning and policy-making, it is important to investigate the role of the green belt in the expansion of land in the southern heights of the city. The research method in this research is practical and exploratory in terms of purpose, so that to collect field information through Delphi technique and snowball method, the elites related to the research topic were determined and the number of 20 people was determined. As a statistical population, semi-structured interviews with 5 experts were also used to collect possible situations. First, the validity of the data was confirmed at the level of 70% in Mik Mak and the obtained results showed that the green belt of Mashhad is unstable, so that 5 variables with a high dependence effect in the range of risk variables were selected as the main driver. Among the variables, the coordination of the Hadi plan with the criteria of the green belt with a score of 36 in effectiveness and 33 in effectiveness is of great importance in guiding the green belt system towards sustainability, and the result of the scenario wizard software showed that the element of facilitating the access of villagers and developing rural tourism with More advantages that have strengthened the elements of the desired scenario play an important role in the realization of the desired scenario. The solutions to realize the desired scenario include the allocation of land for tree planting and the development of the green belt and the sustainability of the natural ecosystem
1. اسدالله زاده، کیانا و همکاران(1402). تأثیر برخی ویژگی های فردی بر میزان تمایل شهروندان در استفاده از کمربند سبز به منظور گذراندن اوقات فراغت در کوه پارک مشهد. مطالعات توسعه پایدار شهری و منطقه ای. دوره چهارم، شماره2.
2. اشرفی، حسین و همکاران،(1402). بررسی و تحلیل الگوی گسترش کالبدی شهر قائم شهر با رویکرد رشد هوشمند شهری. مطالعات ساختار و کارکرد شهری. دوره دهم. شماره34.
3. افراخته،حسن و حجی¬پور، محمد،(1392)،خزش¬شهری و پیامدهای¬آن در توسعه پایدار روستایی،نمونه موردی: روستاهای¬پیرامونی شهر بیرجند،جغرافیا(فصلنامه بین¬المللی¬انجمن¬جغرافیای ایران)،دوره جدید،سال یازدهم،شماره 39
4. امجز، فرخ لقا و همکاران، (1401)، نقش مولفه های اصلی شکل گیری رهیافت رشد هوشمند در توسعه پایدار سکونتگاه های روستایی(مطالعه موردی: شهرستان جیرفت). فصلنامه برنامه ریزی فضایی. سال دوازدهم، شماره2.
5. پری¬زنگنه، عبدالحسین و همکاران،(1391)،نقش و بررسی¬کمربند سبز شهری درکاهش¬آلودگی¬هوا،ششمین همایش ملی و نمایشگاه تخصصی مهندسی محیط زیست،تهران
6. جلالیان، حمید، ضیائیان، پرویز، دارویی، پرستو وکریمی, خدیجه،(1392)،تحلیل¬خزش¬شهری و تحولات¬کاربری اراضی مطالعات تطبیقی شهرهای ارومیه و اصفهان،فصلنامه برنامه¬ریزی¬کالبدی- فضایی،سال دوم،شماره چهارم.
7. حسینی،سید هادی و حسینی، معصومه،(1394)،تحلیل عوامل موثر بر ایجاد پراکنده روی در مناطق¬شهری ایران، فصلنامه برنامه¬ریزی و آمایش فضا،دوره نوزدهم،شماره 4
8. داداش¬پور،هاشم و همکاران،(1393)،بررسی¬نحوه ایجادکمربند سبز و تأثیرآن در هدایت وکنترل¬ رشد شهری حریم¬تهران،نشریه معماری و شهرسازی¬آرمان¬شهر،شماره 13
9. داوری، سیده الهام، اجزا شکوهی، محمدو خاکپور، برات علی. (1401). تحلیل ساختاری عوامل موثر بر شکل گیری و رشد فرم فضایی شهرها(نمونه موردی: شهر ساری). مطالعات و ساختار و کاکرد شهری. دوره نهم، شماره30.
10. درویشی، یوسف، و موغلی، مرضیه (1399)، واپایش مولفه های رشد هوشمند شهری در رویکرد توسعه پایدار شهری با استفاده از تکنیک های تصمیم گیری چند معیاره(مطالعه موردی: شهر اردبیل). فصلنامه نگرش های نو در جغرافیای انسانی. سال دوازدهم، شماره 4.
11. ربانی، غزاله، شفقی، سیروس و رهنما، محمدرحیم. (1397). ارزیابی پراکنده روی شهری با استفاده از مدل های برنامه ریزی فضایی در مشهد. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی. سال سی و سوم. شماره2.
12. رحیمی، اکبر(1397)، ارزیابی رشد اسپرال تبریز با استفاده از تصاویر ماهواره ای و مدلسازی توسعه احتمالی. جغرافیا و برنامه ریزی محیطی. سال بیست و نهم، شماره 72.
13. شفیعی¬ثابت،ناصر و همکاران،(1398)،واکاوی¬پیامدهای خزش¬شهری در سکونتگاه¬های روستایی¬پیرامونی،نمونه موردی:روستاهای¬جنوب¬کلان¬شهر تهران،سنجش از دور و GIS ایران،سال یازدهم،شماره 2
14. شکوهی، محمد و همکاران(1402). سنجش و ارزیابی شاخص های رشد هوشمند در مناطق شهری با تأکید بر مدل های تصمیم گیری waspas (نمونه موردی: شهر ساری). مجله جغرافیا و توسعه فضای شهری. سال دهم. شماره4.
15. شه بخش، امید و قنبری و سیروس(1399). خزش شهری و تحولات کالبدی-فضایی سکونتگاه های پیراشهر زاهدان، مجله توسعه فضاهای پیراشهری. سال دوم. شماره3.
16. فرجی، امین و همکاران(1401). ارزیابی و رتبه بندی شاخص های رشد هوشمند شهری در نواحی منطقه 2 کلانشهر تهران. فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی. شماره51.
17. قاسم پور، آرش و همکاران(1402). تحلیل و تبیین فضایی پراکنده روی در شهرهای صنعتی(بندر ماهشهر). نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. سال بیست و سوم. شماره 69.
18. قانعی فرد، مسعود و همکاران(1401). بررسی اثرات خزش شهری بر سکونتگاه های حریم کلانشهر تهران(نمونه موردی: شهرستان اسلامشهر) فصلنامه برنامه ریزی شهری، سال سیزدهم، شماره51.
19. گلچین،پیمان و همکاران،(1396)،طراحي¬كمربند سبز جنوب غرب شهر زاهدان با رويكردكاهش ريزگردها، فصلنامه محیط شناسی،دوره 43،شماره 4
20. محسنی مقدم،مریم، (1395)،کمربند سبز راهکاری محلی برای چالش-های محیطی،نمونه موردی:طرح کمربند سبز فرانکفورت،مجله علمی منظر،شماره 37
21. مودت،الیاس و همکاران،(1396)،ارزیابی و سنجش¬ساختار فضایی و خزش¬شهری،نمونه موردی:شهر یزد،دو فصلنامه علمی و پژوهشی جغرافیای اجتماعی شهری،سال چهارم،شماره 2
22. نیک پور، علی و همکاران، (1398)، الگوی گسترش کالبدی شهر آمل با رویکرد رشد هوشمند شهری، فصلنامه آمایش جغرافیایی فضا، سال نهم، شماره 31.
23. یوسفی، علی و همکاران(1399). عوامل و پیامدهای خزش شهری در نواحی پیراشهری(مطالعه موردی: شاهد شهر شهریار). فصلنامه جغرافیا. سال دهم، شماره2.
1) Amati, M & Taylor, L(2010). From Green Belts to Green Infrastructure.Planning Practice & Research. Vol, 25. No,2. 2) Banai,R.(2014).Urban Sprawl: Definition, Data, Methods of Measurement, and Environmental, Consequences, Journal of Sustainability Education Vol. 7 :2151-7452. 3) Bianca, M., et al.(2012).Post-communist land use changes related tourban sprawl in the Romanian metropolitan areas, Journal of Studies andResearch in Human Geography,6(1):pp35-46. Available from:www.humangeographies.org.ro. Accessed date: 2013/08/29. 4) Burchell,R.Downs,A.McCann,B. &Mukherji,S.(2005).Sprawl costs:Economic impacts of unchecked development, Island Press. 5) Martinuzzi, Sebasti´an ,William A.Gould,Olga M. Ramos Gonz´alez(2007).LandDevelopment, Land use, and Urban Sprawl in PuertoRico,integrating remote sensing and population census data,Landscape and Urban Planning,No.79,p: 288-297. 6) Ramesh, M & Nigagunappa, R(2014). Development of urban belts- a super future for ecological balanca, Gulbarga city, Karnataka. 7) Tannier, C & et al,(2016). Impact of urban development om the functional connectivity of forested habitats: a joint contribution of advanced urban models and landscape grophs. Land use policy. Vol.52.