آسیب شناسی محیط شهری با تأکید بر زلزله مطالعه موردی سرپل ذهاب
ویدا مروی
1
(
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری،واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی ، ملایر، ایران
)
مجید شمس
2
(
استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایران
)
کلید واژه: آسیب پذیری, زلزله, شهرستان سرپل ذهاب, محیط شهری,
چکیده مقاله :
زلزله به عنوان یکی از مهم‌ترین مخاطرات محیطی در شهرها، سالانه خسارات مالی و جانی فراوانی به بار می‌آورد و یکی از ضروری‌ترین اقدامات در این زمینه، به‌کارگیری اصول مدیریت بحران میباشد. اولین و مهم‌ترین نیاز اساسی آسیب‌دیدگان ناشی از مخاطرات محیطی داشتن یک سرپناه میباشد و در واقع، اسکان موقت از جمله اقدامات مهم مدیریت بحران است. هدف اصلی پژوهش آسیب شناسی محیط شهری با تأکید بر زلزله مطالعه موردی سرپل ذهاب می باشد. این تحقیق با توجه به هدف مطالعه از نوع کاربردی و روش توصیفی- تحلیلی میباشد. داده های مورد استفاده از نظر ساختاری به دو صورت دادههای مکانی و غیر مکانی (توصیفی) میباشند. دادههای مکانی شامل واحدهای تفکیکی در مقیاس قطعات ملکی استخراج شده از روی نقشههای 1:2000 شهر سرپل ذهاب، بلوکهای آماری مربوط به سرشماری نفوس و مسکن 1395، و دادههای غیر مکانی شامل: بانک اطلاعات توصیفی از دادههای مکانی میباشند بدین منظور در این پژوهش ابتدا نظرات مختلف متخصصین مرتبط با موضوع موردپژوهش، از طریق پرسشنامه جمع‌آوری گردید. سپس به‌عنوان ورودي در مدل مقایسه زوجی مورداستفاده قرارگرفته شد. یکی از مزایاي این نوع وزن دهی سادگی و قابل‌اعتماد بودن آن و از معایب آن می‌توان به خطاي کارشناسان در برآورد وزن خام پارامترها اشاره نمود. نتایج دادههای به دست آمده از طریق نرم افزارهای AUTO CAD، ARC GIS، Expert choiese، Super Decisions، Excel، و همچنین مدلهای تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، TOPSIS، میانگین نزدیک‌ترین همسایه (Nearest Neighbor )، تحلیل شبکه (Network Analysis Model) و منطق فازی (FUZZY) مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می گیرد
چکیده انگلیسی :
Earthquake, as one of the most important environmental hazards in cities, causes a lot of financial and human losses every year, and one of the most necessary measures in this field is the application of crisis management principles. The first and most important basic need of those affected by environmental hazards is to have a shelter, and in fact, temporary accommodation is one of the important measures of crisis management. The main objective of research on the pathology of the urban environment with an emphasis on earthquakes is the case study of Sarpol Zahab. According to the purpose of the study, this research is of applied type and descriptive-analytical method. The data used in terms of structure are spatial and non-spatial (descriptive) data. Spatial data includes separate units on the scale of property plots extracted from 1:2000 maps of Sarpol Zahab city, statistical blocks related to the 1395 population and housing census, and non-spatial data includes: a descriptive database of data For this purpose, in this research, first, different opinions of experts related to the researched topic were collected through a questionnaire. Then it was used as an input in the paired comparison model. One of the advantages of this type of weighting is its simplicity and reliability, and one of its disadvantages is the error of experts in estimating the raw weight of parameters. The results of data obtained through AUTO CAD, ARC GIS, Expert Choice, Super Decisions, Excel, as well as Analytical Hierarchy (AHP) models, TOPSIS, Nearest Neighbor, Network Analysis ( Network Analysis Model) and fuzzy logic (FUZZY) are examined and analyzed. So that the vulnerability of Sarpol Zahab city against earthquakes can be evaluated in the best possible way.
ابدالی، یعقوب؛ حاتمی نژاد، حسین؛ احمد پور، احمد و زیاری ، کرامت الله. (1398). تحلیل و ارزیابی آسیب پذیری بافت فرسوده و ناپایدار شهر بجنورد در برابر زلزله. کاوشهای جغرافیایی مناطق بیابانی 41-63
ایرانمنش، ایلناز ؛ زرابادی، زهرا سادات سعیده و حبیب، فرح ، (1402). ارزیابی و اولویت سنجی عوامل ریخت شناسی شهری تاثیرگذار بر آسیب پذیری اجتماعی در بافت تاریخی کرمان، نشریه مدیریت شهری، 22(70)، 7-22.
بازدار، سجاد؛ زندمقدم، محمدرضا و کامیابی، سعید. (1399). سنجش و ارزیابی کمی آسیب پذیری شهری در برابر زلزله نمونه مورد استان ایلام. تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی 197-212
بهزادپور، الناز ؛ دهقان نیری، سمیرا و حاج محمدی، ناصر ، (1395). مدل سازی سیستم های پشتیبان تصمیم گیری فضایی در مدیریت بحران قبل از وقوع زلزله با رویکرد دستیابی به توسعه پایدار؛ نمونه موردی شهر زنجان، نشریه مدیریت شهری، 15(45)، 291-304.
عزت پور، صدف و قادری، مبین. (1399). برنامه ریزی راهبرد کاهش آسیب پذیری دانشکده معماری دانشگاه کردستان در برابر زلزله. دانش پیشگیری و مدیریت بحران 142-151
گودرزی، مجید ؛ هاشمی قندعلی، فرخنده و سلطانی، زهرا ، (1402). ارزیابی تاب آوری محیط شهری در برابر مخاطرات طبیعی با تاکید بر زلزله با استفاده از تحلیل های مکانی GIS و روش فازی AHP مطالعه موردی: شهرستان مسجدسلیمان، نشریه مطالعات ساختار و کارکرد شهری، 10(36)، 63-87.
معرب، یاسر ؛ سپهرزاد، بهناز و نادری، مصطفی ، (1399). ارزیابی آسیب‌پذیری بافت‌های شهری در برابر زلزله با رویکرد پدافند غیرعامل (مورد مطالعه: منطقه 2 شهر تهران)، فصلنامه پدافند غیرعامل، 11(2)، 31-43.
ملکی، کیومرث ؛ پورمحمدی، محمدرضا ؛ یوسفی شهیر، هانیه و کرمی، محمد رضا ، (1401). ارزیابی ساختار محله ای- فضایی سکونتگاه های شهری مبتنی بر مخاطره زلزله از منظر پدافندغیرعامل (مطالعه موردی: کلان شهر کرمانشاه)، نشریه مدیریت بحران، 11(2)، 12.
ملکی، کیومرث ؛ طالشی، مصطفی ؛ مدیری، مهدی و حیدری فر، محمدرئوف ، (1402). تحلیلی بر شبکه تهدید و حلقه مخاطره در خطر پذیری زلزله با رویکرد پدافند غیرعامل (مورد مطالعه: کلان شهر کرمانشاه)، نشریه تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، 9(4)، 57-80.
نوروزی، اصغر ؛ دادرس، بیژن و ریاحی، رامین. (1399). مکان یابی سایت های اسکان موقت برای آسیب دیدگان زلزله در شهر بروجن. پژوهش های بوم شناسی شهری . 153-170