خوانش ریخت‌شناسی نما‌های خشک در ساختمان‌های مسکونی (مطالعه موردی ساختمان‌های مسکونی در قسمت غربی منطقه شمیرانات شهر تهران)

محورهای موضوعی : معماری

علیرضا ناصری ¹ , لیلا زارع ^{2 *}

1 - پژوهشگر دکتری معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - گروه معماری دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1403/04/23 تاریخ پذیرش : 1403/07/20 تاریخ انتشار : 1403/12/11

کلید واژه: ریخت شناسی, ساختمان‌های مسکونی, مصالح نوین نما, نماهای خشک,

چکیده مقاله :

نما در ساختمان یکی از مهم¬ترین اجزا بنا است و فراوانی ساختمان‌های مسکونی نسبت به سایر کاربری‌ها چهره¬ی اصلی شهر را می‌سازند. استفاده روزمره مردم از ساختمان‌های مسکونی باعث می‌شود نما در این نوع بنا‌‌‌‌‌‌‌‌ها حائز اهمیت باشد؛ زیرا یک رابطه¬ی دو طرفه بین انسان و نما در ساختمان مسکونی ایجاد می‌شود و هر دو بر یکدیگر تاثیر می‌گذارند. عمر نمای یک ساختمان به عواملی همچون مصالح، روش اجرا و شرایط نگهداری بستگی دارد. یکی از دغدغه‌های اهالی ساختمان‌های مسکونی عمر و دوام نمای آن است که سالانه هزینه¬های بالایی برای نگهداری آن صرف می¬شود. در سال¬های اخیر، مصالح جدیدی در نما به کار رفته¬است که در اجرا و مصالح با مصالح سنتی تمایز دارند. هدف پژوهش حاضر این است که مصالح سنتی نما و مصالح نوین از جهات مختلف با یکدیگر مقایسه شوند. روش پژوهش حاضر مقایسه‌‌ای-تطبیقی است که ابتدا پرسشنامه¬ای روایی با جامعه آماری 100 نفر تعبیه شد؛ تا نظرات افراد در خصوص نمای ساختمان¬ها و انواع مصالح سنجیده شود؛ که دریافت شد اکثر افراد علاقه به شناخت بیشتری درباره¬ی مصالح و روش اجرای نوین دارند تا دانش آنها نسبت به نما‌های جدید ارتقا یابد و بتوانند از این نوع مصالح استفاده کنند. در گام بعدی ساختمان‌های مسکونی در قسمت غربی منطقه شمیرانات شهر تهران مورد بررسی قرار گرفت تا مشخص شود که ساختمان‌های در حال ساخت از چه نوع مصالحی برای نمای ساختمان استفاده می‌کنند. نتیجه¬ بدین شرح است که از 97عدد ساختمان در حال ساخت، در نمای 62 عدد از آنها مصالح نوین بکار رفته¬است. در مرحله¬ی بعدی پژوهش، مصالح نمای ساختمان¬های مسکونی شناسایی شد و دو مصالح سنتی سنگ تراوتن و آجر نما با مصالح نوین فایبرسمنت برد]1[، کرتین‌وال]2[ و سرامیک نما باهم مقایسه شد؛ که نتیجه حاکی از آن است که تکنیک اجرا خشک، مصرف آب کمتری نسبت به روش ملاتی دارد.

چکیده انگلیسی:

The facade of the building is one of the most important components of the building, and the abundance of residential buildings compared to other uses make the main face of the city. People's daily use of residential buildings makes the facade important in these types of buildings; Because a two-way relationship is created between man and the facade in the residential building and both influence each other. In recent years, new materials have been used in the facade, which are different from traditional materials in execution and materials. The aim of the current research is to compare traditional facade materials and new materials from different aspects. The method of the current research is comparative-adaptive, which first included a validity questionnaire with a statistical population of 100 people; to measure people's opinions about the appearance of buildings and types of materials; It was found that most people are interested in knowing more about materials and new implementation methods so that their knowledge about new facades can be improved and they can use this type of materials. In the next step, the residential buildings in the western part of Shemiranat area of Tehran city were examined to determine what kind of materials are used for the facade of the buildings under construction. The result is as follows that out of 97 buildings under construction, new materials are used in the facade of 62 of them. In the next stage of the research, the facade materials of the residential buildings were identified and the two traditional materials of Trautton stone and brick facade were compared with the modern materials of fiber cement board [1], curtain wall [2] and ceramic facade. The result indicates that the dry execution technique consumes less water than the mortar method.

منابع و مأخذ:

- ابافت یگانه، منصور (1387). ضررورت بازبینی یک مفهوم بازخوانی هویت در کاربرد مصالح ساختمانی در نماهای شهری تهران، فصلنامه مدیریت¬شهری، شماره 19.
- بهنوا، بابک و پورزرگر، محمدرضا (1400). نقش مصالح نوین ساختمانی بر پویایی نما 1399 -1359 در چهار دهه اخیر معماری ایران، فصلنامه علمی پژوهشی نقش¬جهان، دوره 11، شماره 3.
- پندار، هادی و سحر رستگار، ژاله (1400). تحلیل محتوا و بازنگری مصوبه طراحی، پایش و اجرای نماهای شهر تهران با تأکید بر مفاهیم رویه¬ای و محتوایی طراحی شهری، فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت¬شهری، دوره 20، شماره 63.
- پهلوان، علیرضا و حبیب، فرح و زارع، لیلا (1398). ﺑﺮرﺳﯽ ﻓﻨﺎوریﻫﺎی ﻧﻮﯾﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ در سیمای ﺑﻠﻨﺪﻣﺮﺗﺒﻪﻫﺎی ﻣﺴﻜﻮﻧﯽ اﻟﮕﻮﻫﺎ ﺗﻬﺮان از ﻣﻨﻈﺮی زﯾﺒﺎﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ، نشریه¬ی علمی باغ¬نظر، دوره 9، شماره 2.
- ده¬میری، محمدطه و بقایی، آژنگ و افهمی، رضا (1402). ارزیابی تطبيقي اثربخشي ضوابط طراحي و اجراي نما بر نماسازي ساختمان های مسكوني در شهر تهران و آسيب¬شناسی آن (نمونه مورد مطالعه: نمای ابنيه مسكوني محله ولنجک منطقه یک شهرداری تهران)، فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی، شماره 70.
- رضایی، احمد و موغلی، مرضیه و عفیفی، محمدابراهیم (1402). درک عدم قطعیت¬های آینده¬ی وضعیت طرح¬های توسعه¬شهری در ایران در چارچوب برنامه¬ریزی سناریو (موردمطالعه: طرح جامع شهر نورآباد)، فصلنامه آینده پژوهی شهری، دوره 3، شماره 3.
- شیرازیان، محمدحسین و حسینی، سیدباقر و نوروزیان ملکی، سعید (1393). مطالعه¬ی تطبیقی جداره¬های خارجی (نما) در ساختمان¬های مسكونی تهران با روش تحلیل سلسله¬مراتبی، فصلنامه هویت¬شهر، دوره 8، شماره 18.
- طهموری، علی و منصوری، بهروز و عزیزی، شادی (1401). وجه نمادین فناوری در تولید میراث معماری معاصر، فصلنامه علمی پژوهشی نقش¬جهان، دوره 12، شماره 3.
- عالم¬راثی، معصومه و مطلبی، قاسم و فروتن، منوچهر و جلالیان، سارا (1401). شناسایی مؤلفه¬های معنای نماهای آپارتمان¬های مسکونی از دیدگاه شهروندان؛ مطالعه موردی: آپارتمان¬های شهر اردبیل، نشریه علمی معماری و شهرسازی ایران، دوره 13، شماره 1.
- فردپور، سارا (1401). تقابل و تعامل اصالت معنایی و مصالح مدرن ساختمانی در آثار معماری امروز ایران، فصلنامه علمی پژوهشی نقش¬جهان، دوره 12، شماره 3.
- فلکیان، نرجس و صفری، حسین و کاظمی، علی (1400). ریخت¬شناسی معماری معنامحور با استفاده از روش چیدمان فضا مطالعه¬ی موردی: مسجد علی اصفهان، نشریه¬ی علمی باغ¬نظر، دوره 18، شماره 96.
- قربانیان، مهشید و بهزادفر، مصطفی و شریعت¬پور، فرشاد (1399). تکنیک¬های تحلیل نمای شهری با رویکرد توسعه تحلیل موضوع محور سیمای شهر بر اساس عوامل مؤثر بر جداره شهری از نگاه طراحی شهری، فصلنامه معماری و شهرسازی، دوره 12، شماره 27.
- کوچکیان، سارا و خلعتبری، رامتین (1396). انتخاب مصالح جداره بیرونی ساختمان مسکونی در اقلیم گرم و خشک ایران با استفاده از روش تحلیل سلسله¬مراتبی فازی (FAHP)، دوفصلنامه علمی پژوهشی مرمت و معماری ایران، دوره 8، شماره 15.
- نظری، احد و ترابی، محمدرضا (1401)، شناسایی عوامل موثر بر کیفیت طراحی نمای ساختمان¬ها و اولویت¬بندی آنها؛ با رویکرد فازی، نشریه علمی معماری و شهرسازی ایران، دوره 13، شماره 2.
- یاران، علی و بهرو، حسین (1395). بررسی تاثیر فضای سبز بر میزان رضایتمندی ساکنان مجتمع¬های بلندمرتبه مسکونی، نمونه موردی: چند مجتمع مسکونی در شهر تهران، فصلنامه آرمانشهر، دوره 9، شماره 17.
-ArchDaily. (n.d.). Exploring Façade Cladding Systems in Modern Architecture. Retrieved from https://www.archdaily.com
-Architonic. (2015). Architecture Iran – innovative facades from https://www.architonic.com
-MDPI. (2023). The Evolution of the Architectural Façade since 1950: A Contemporary Categorization. Retrieved from https://www.mdpi.com
-Rethinking The Future. (n.d.). Why Facade design matters in 21st century. https://www.re-thinkingthefuture.com
-ThoughtCo. (n.d.). Architectural Styles, American Homes from 1600 to Today. Retrieved from https://www.thoughtco.com
-World Architecture. (n.d.). Limitations and Creativity in Designing Building Facades in Iran
- تحلیل داده¬های آماری مرکز تحقیقات راه مسکن شهرسازی https://www.bhrc.ac.ir/.
- سایت شرکت مهرازان نیل سازه، www.nilsazeh.com
- ساختمان آنلاین. سبک¬شناسی معماری معاصر ایران. دریافت شده از https://www.sakhtemanonline.com