ارزیابی پس سکنایی فضاهای آموزشی دانشگاهی ) مورد پژوهی: دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی - واحد تهران جنوب (
محورهای موضوعی : روش های طراحی و برنامه ریزی
1 - گروه معماری، دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن
2 - گروه معماری،دانشکده هنر و معماری،دانشگاه ازاد واحد تهران جنوب،تهران،ایران
کلید واژه: شاخص ها, الگوهای طراحی, ارزیابی پس سکنایی, طراحی دانشکده هنرومعماری دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب, فضاهای آموزشی دانشگاهی,
چکیده مقاله :
ساختمان به عنوان نظامی پویا همواره تحت تأثیر تغییرات محیط درونی و بیرونی قرار گرفته و نیاز مجدد به طراحی و تغییرات دارد، به کمک ارزیابی پس سکنایی یک تعامل دو طرفه میان کاربر و طراح به منظور رفع موارد و معایب بنا پس از بهره برداری شکل می‌گیرد که به کمک مشارکت کاربر در روند مطالعات، طراح به جمع آوری اطلاعات و طراحی فضا به منظور مرتفع کردن معایب می‌پردازد. همچنین به رضایتمندی ساکنان ساختمان و ایجاد روابط مؤثر بین محیط و ساختمان و همچنین بهبود عملکرد را در پی خواهد داشت.امروزه با افزایش متقاضیان تحصیلات دانشگاهی و افزایش کمی فضاهای دانشگاهی بدون در نظر گرفتن کیفیت، عملکرد و کارایی این فضاها با چالش بزرگی روبه روست.هدف مقاله حاضر سنجش شاخص‌های ارزیابی پس سکنایی در فضاهای آموزشی دانشگاهی است. این نوع ارزیابی به بررسی بناهای از پیش ساخته شده و در حال بهره برداری اشاره دارد. مولفه هایی که از نظر کاربران حاضر در آن بنا در کارایی و عملکرد آن اختلال ایجاد کرده اند شناسایی و تحلیل می شوند تا با نیازسنجی کاربران آنَ، الگوها و طرحواره های جدید ارائه شود.با مطالعه وضع موجود بنا و مشخص نمودن نقاط قوت و ضعف در پاسخ دهی به نیازهای کاربران ، راهکارهای عملکردی برای بهبود شرایط پیشنهاد می‌گردد. تعریف و ارائه‌ی قواعد یا الگوهایی برای طراحی فضاهای آموزشی دانشگاهی، با توجه به نیازهای کاربران آن درقالب کالبد مساله ایست که در این پژوهش مورد بررسی و تحقیق قرار خواهد گرفت.در این پژوهش نیز با هدف ارتقاء کیفیت فضاهای آموزشی دانشگاهی، سعی شده تا مؤلفه‌های مؤثر در طراحی فضاهای آموزشی دانشگاهی و همچنین مؤلفه‌های مؤثر در ارزیابی پس سکنایی معرفی و مورد پرسش قرار گیرند؛ در نهایت پس از تحلیل به وسیله معادلات ساختاری و به دست آوردن ضرایب تاثیرگذاری و اولویت‌ها، به ارائه راهکارهای طراحی پرداخته خواهد شد.
This paper aims to evaluate post-occupancy criteria in academic educational buildings, considering the dynamic nature of buildings and their susceptibility to internal and external environmental changes. The study emphasizes the importance of post-occupancy evaluation and user participation as a means to address the limitations of building usage. By engaging users and designers in a two-way interaction, the aim is to enhance building residents' satisfaction and improve overall performance.The research focuses on assessing the alignment between user needs and the functional response of the building, comparing these responses to established design standards. The quantitative growth of universities and the lack of qualitative development in educational spaces make this research crucial. A qualitative-quantitative (hybrid) approach was used for this study.After determining the criteria for post-occupancy assessment, the research evaluated the effectiveness of the design of an art college and the quality of education provided. A specially designed questionnaire was completed by 50 verified and reliable participants who were the main users of the college. The sample size was determined to be 3,000 people, with 341 individuals selected as the statistical population.The questionnaire assessed the current state by scoring various factors on a scale of 1 to 5. Content validity was established through expert opinions, and reliability was determined using SPSS software. Descriptive statistics and structural equation modeling (SEM) in SmartPLS software were employed to analyze the data. This analysis identified the relationship between research variables and evaluated their impact on the design. Components were prioritized based on their scores, and less significant components were disregarded. This process led to the development of structural equations, path coefficient models, and factor loadings for the conceptual model. Based on the model and analysis of findings, including climatic information and design standards, the research proposes design solutions for the educational space of the faculty of art and architecture in Islamic Azad University- South Tehran Branch.
• اسلامی، سید غلامرضا، درری جبروتی، احسان (1392). بهبود کیفی طراحی بر پایه مدیریت بهینه عوامل مؤثر، نشریه مطالعات معماری ایران،صفحه67
• اعتصام، ایرج (1389). "درسگفتار مکاتب و نظریههای آموزش معماری"، دوره دکتری تخصصی معماری، دانشکده هنرومعماری، دانشگاه آزاداسلامی، واحد علوم تحقیقات، تهران.
• حنفی زاده، پیام، زارع رواسان، احد (1391).روش تحلیل ساختارهای چند سطحی با استفاده از نرم افزار Smart PLS، انتشارات ترمه، تهران.
• خاکی، غلامرضا.(1390). روش تحقیق با رویکرد پایان نامه نویسی، بازتاب، چاپ9.
• داوری، علی، رضازاده، آرش(1393). مدل سازی معادلات ساختاری با نرم افزار PLS، انتشارات جهاد دانشگاهی، تهران.
• طاقی، زهرا(1374). نگاهی به آموزش معماری در دوران معاصر؛19 و 20، 61-54
• فراستخواه، مقصود، بازرگان، عباس، قاضی طباطبایی، سید محمود(1388). تحلیل مقایسهای نظامهای کیفیت آموزش عالی در جهان: وجوه اشتراک و افتراق در تجربههای جهان؛ پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی؛284
• فارسی، طیبه، هنر دان، علی(1392). ارزیابی پس از بهره برداری (P.O.E) روشی برای آزمون کارایی و عملکرد ساختمان از دیدگاه استفاده کنندگان، شماره 26 ،49-58
• فارسی، طیبه، هنردان، علی، چگینی، یاور، روش ضمیر، شیما، فارسی، طاهره، خلیلی، رضا، خسرروی، مریم، علیخانی، علیرضا، ایمانیان، نفیسه (1392). ارزیابی پس از اشغال دبستان دخترانه حسین امین؛ اداره کل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس استان اصفهان.
• فخرالدین،محمد مهدی،کریمی،فاطمه (1397).روش های اجرای ارزیابی پس از بهره برداری(POE) تکمیل حلقه گم شده در فرآیند طراحی ساختمان،کنفرانس بین المللی عمران،معماری و مدیریت توسعه شهری در ایران،2
• کامل نیا، حامد(1394). مفاهیم پایه در معماری دانشگاه، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، شماره 641.
• کامل نیا، حامد(1394) .دستور زبان طراحی محیطهای یادگیری، تهران: سبحان نور،1385، چاپ دوم 1388.
• گلابچی،محمود،قبادیان،وحید،رجایی،بهاره،(1399)، ارزیابی عملکرد فضاهای باز پردیس با استفاده از ارزیابی پس از بهره‌برداری، مورد مطالعاتی: پردیس ارم دانشگاه شیراز، شماره 33
• محمودی، سید امیرسعید، درری جبروتی، احسان (1392). بررسی الگوهای ارزیابی بعد از بهره برداری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران.
• والدن، روترات(1396). روانشناسی معماری در طراحی مدارس آینده. ترجمه: رضا نقدبیشی، پوریا رحمتی، انتشارات نوربخش.
• Antonio Martinez-molina,Paola Boarin,Isabel Tort-Ausina,Jose-Luisivancos(2017),Post-occupancy evaluation of historic primary school in Spain:Comparing PMV,TSV and PD for teachers and pupils thermal comfort,Builing and Environment.
• Craig M Zimring,janet E Reizenstein(1980),Post-occupancy evaluation:An overview,Environment and Behavior 12(4),429-450
• Shen, W., Shen, Q., & Sun, Q. (2012). Building information modeling-based user activity simulation. Journal of Automation in Construction, (21): 148-160 •
• Standley, Lynda, 2001, Learning from Our Buildings a State of the Practice Summary of Post Occupancy Evaluation.
• Xiaoping Yu,Liying Liu,Xu Wu,Xiaolin Wu,Zhimao Wang,Qing Liu,Guobing Shi(2017),on a Post-occupancy Evaluation Study of Effects of Occupancy Behavior on Indoor Environment Quality in College Buildings in Chongqing,10th International Symposium on Heating Ventilation and Air Conditioning,ISHVAC2017,19,Jinan,China.