واکاوی ساختار پرسشواژه در گویش بوشهری بر مبنای رویکرد کمینه¬گرایی
محورهای موضوعی : زبان شناسی، گویش شناسی، فرهنگ عامه،ادبیات فارسی
نرگس ملایی
1
,
بهمن گرجیان
2
*
,
سیده فاطمه هاشمی
3
1 - دانشجوی دکتری گروه زبان¬شناسی، واحد آبادان، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان، ایران
2 - دانشیار گروه آموزش زبان انگلیسی، واحد آبادان، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان، ایران
3 - گروه زبان‌شناسی و زبانهای خارجی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
کلید واژه: برنامه کمینه¬گرا, حرکت پرسشواژه, گویش بوشهری,
چکیده مقاله :
جملات پرسشی در زبانهای مختلف، تابع مشخصه حرکت یا عدم حرکت پرسشواژه است و با توجه به فاعلی یا غیر فاعلی بودن پرسشواژه، جملات پرسشی یا حاصل اعمال پرسشواژه در جای خود (ابقایی)[1] و یا نتیجه حرکت پرسشواژه[2] است. این مقاله با روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بر مبنای برنامه کمینهگرایی چامسکی به بررسی حرکت پرسشواژه در گویش بوشهری پرداخته و قواعد حاکم در برنامه کمینهگرایی در خصوص این حرکت را در این گویش مورد ارزیابی قرار دادیم. در این پژوهش 170 دقیقه مکالمات گروه های مختلف سنی در بوشهر ضبط و پیاده سازی گردید وجملات پرسشی در گویش بوشهری از نقطه نظر حرکت نحوی یا غیر نحوی، انگیزه حرکت، اجباری یا اختیاری بودن حرکت پرسشواژه و محل فرود آن، مورد بررسی قرار گرفت. دادههای پژوهش توسط دو زبان شناس مسلط به گویش بوشهری دسته بندی گردید و داده ها تحلیل و بررسی شدند. نتایج بررسیها بیانگر آن است که شرط همجواری و محدودیت تسلط سازهای، موجب محدودیتی در حرکت پرسشواژه در این گویش نمی‌گردد. قرارگیری پرسشواژه در جایگاههای مختلف در این گویش با دلایلی همچون تاکید یا برجستهسازی و مبتداسازی دسته بندی شده است.
[1] in-situ
[2] wh-movement
This study aims to examine the movement of interrogatives in the Bushehri dialect based on Chomsky's (1995) minimalism program and evaluate the governing rules of minimalism regarding this movement in this dialect. In the framework of this linguistic theory, the derivation of interrogative sentences in different languages is a characteristic function of the movement or non-movement of the Wh-question word. According to this approach, active or non-active Wh-question word is based on its place (in-situ) or wh-movement. In the present qualitative study, interrogative sentences in the Bushehri dialect have been reviewed in terms of syntactic or non-syntactic movement, motivation of movement, mandatory or optional movement, and its landing place of the wh-question word. The data were collected in the corpus method gathered among Bushehri speakers and were analyzed descriptively. Results reveal that the interrogative movement of Wh-questions in the Bushehri dialect is optional and non-syntactic but it holds a pragmatic basis. The condition of contiguity and the limitation of structural dominance does not limit the movement of interrogative words in this dialect. Placing question words in different places in this dialect can be justified with reasons such as emphasis or foregrounding, and thematization.
آهنگر، عباسعلی. (1385). تحلیلی کمینه گرا از اشتقاق جمله¬های استفهامی ساده در زبان فارسی. فصلنامه جستارهای نوین ادبی، سال سی و نهم شماره ۲ (153)، ۱۰۹ -۱۲۶.
پهلوان¬نژاد، محمدرضا؛ و شاه¬علی، ابوالفضل. (1392/2013). بررسی رفتار پرسش¬های چندگانه زبان فارسی، مجله بین¬المللی تحقیقات کاربردی و علوم پایه، انتشارات مرورگر علوم ،5 (10)، 1302-1293.
تنظیفی، سیده پگاه. (1395). تحلیل حرکت پرسشواژه در کردی اردلانی: رویکردی کمینه¬گرا. پایان¬نامه کارشناسی ارشد رشته زبان¬شناسی همگانی. کردستان: دانشگاه کردستان.
حاجیانی، فرخ و محمودی، خیرالله. (1402). ریشه‌شناسی چند واژه در گویش بوشهری. ﺳﺎل8، ﺷﻤﺎره2، 37–53.|https://doi.org/10.22099/jill.2024.48805.1372
دبیر مقدم ، محمد.(1393) زبان شناسی نظری، پیداش و تکوین دستور زایشی (ویراست دوم). تهران: انتشارات سمت.
راسخ مهند، محمد. (1379). جملات پرسشی در زبان فارسی. نشریه مجموعه مقالات دانشگاه علامه طباطبایی، 91، 331-344.
رشیدی، مریم. (1398). بررسی ساخت های پرسش واژی چندگانه در زبان مازندرانی: رویکردی کمینه گرا. مجله مطالعات نقد زبانی و ادبی، دوره 3, شماره 10، 1-18.
زاهدی، کیوان. (1385). زبان شناسی چامسکی. پژوهشنامه علوم انسانی, -(50 (ویژه نامه فلسفه), 13-36.
مشکوة الدینی، مهدی. (1374). جابجایی سازه¬ی پرسشی در جملات زبان فارسی و برخی نتایج نظری آن. مجموعه مقالات دانشگاه علامه طباطبایی، شماره 83 ، 127-140.
میرعمادی، علی. (1376). نحو زبان فارسی بر پایه نظریه حاکمیت و مرجع گزینی. تهران: انتشارات سمت.
میرعمادی، علی. (1379). نحو زبان فارسی و انگلیسی در قالب برنامه کمینگی. تهران: انتشارات سمت.
واعظی، هنگامه. (1392). ساخت های پرسش واژه‌ای در زبان فارسی ) رویکردی کمینه گرا ). دو فصلنامه علمی-پژوهشی زبان‌پژوهی دانشگاه الزهرا ، 221-199.
Caulicover, P., & Jackendoff, R. (2005). Simpler syntax. Oxford: Oxford University Press.
Chomsky, N. (2015). Minimalist program. Massachusetts: The MIT Press.
Gad, R. F. (2011). A Syntactic Study of Wh-movement in Egyptian Arabic within the Minimalist Program. PhD thesis for the degree of doctor of philosophy. England: University of Leeds.
Huang, C.T. J. (1982). Move WH in a language without wh-movement. The Linguistic Review, 1, 369– 416.
Kahnemuyipour, A. (2001). On Wh-questions in Persian. Canadian Journal of Linguistics, 46 (1-2), 41-61.
Karimi, S., & Taleghani, A. (2007). Wh-movement, Interpretation, and Optionality in Persian. In S. Karimi, V. Samiian, & W. K. Wilkins (Eds.), Phrasal and Clausal Architecture: Syntactic Derivation and Interpretation (pp. 167-187). Amesterdam: John Benjamins Publishing Company.
Lasnik, H. (1995). Case and expletives revisited: On greed and other human failings. Linguistic Inquiry, 26(4), 615-633.
Lopez, L. (2013). Wh-movement. In Silvia Luraghi and Claudia Parodi (eds), Bloomsbury Companion to Syntax (pp. 311-324). New York: Bloomsbury.
Radford, A. (1997). Synatx: A minimal approach. Cambridge. Cambridge: University Press.
Radford, A. (2004). Minimalist syntax: Exploring the structure of English. Cambridge: University Press.
Reinhart, T. Wh-in-situ in the Framework of the Minimalist Program. Natural Language Semantics, 6, 29-56.
Rizzi, L. (1982). Issues in Italian syntax. Dordrecht: Foris.
Rudin, C. (1988). On Multiple Questions and Multiple Wh-fronting. NLLT, 6, 445-501.
Watanabe, A. (1992). WH–in–Situ: Subjacency and Chain Formation. MIT Occasional Papers in Linguistics.