مضامین مشترک و متفاوت شاهنامه با چند حماسۀ معروفِ جهان
محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسی
فاطمه محسنی گردکوهی
1
(استادیار، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران)
ویدا شیرکوند
2
(مربی، واحد بوئین زهرا، دانشگاه آزاد اسلامی، بوئین زهرا، ایران)
کلید واژه:
چکیده مقاله :
حماسه توصیف اعمال پهلوانی، مردانگی و افتخارات قومی یا فردی ملت‌هاست. از دیرباز تاکنون رابطۀ فرهنگی بین ملل مختلف وجود داشته است، با مطالعۀ حماسه‌های ملل گوناگون زمینه‌های مشترک زیادی میان این حماسه‌ها می‌توان مشاهده کرد. در نگاه نخست بسیاری از حماسه‌های ملی شبیه به نظر می‌رسند و حتی گاهی بسیار به هم نزدیکند و تفاوت‌ها در مواردی جزئی در حوزه‌های فرهنگی و مذهبی به چشم می‌خورد. تفاوت میان حماسه‌ها در حقیقت بازتاب اعتقادات و باور داشت‌های مردم هر قوم است. مقالۀ حاضر به بررسی تطبیقی شاهنامۀ فردوسی بزرگترین اثر حماسی زبان فارسی با چند حماسۀ مشهور سایر اقوام از جمله ایلیاد و ادیسه، رامایانا، ایندره و کریشنا می‌پردازد. نگارنده با روش تحقیق (توصیفی- تحلیلی- مقایسه‌ای) سعی کرده است با مقابله و مقایسۀ ساختار کلی قصه‌ها، تشابه و تفاوت سایر حماسه‌ها با شاهنامه را به بررسی بنهد و با رسم جداولِ مقایسه‌ای زیرساخت‌های حماسه‌ها و شخصیت قهرمانان حماسی آنها را به نمایش بگذارد.
The epic is the description of athletic behaviors valiance and individual or ethnic honors of nations. From so long ago till now, there were cultural relations between different nations. By studying various epics of nations, we can observe many common backgrounds among these epics. At first glance, many of these national epics are the same and even more closer. And the differences emerge in minor cases in cultural and religious fields. Actually, the differences among epics are the reflection of people’s beliefs in every race. The present article does comparison, analysis of “Shahnameh Ferdosi” the greatest epic effect of Persian language with a few famous epics of other nations like Iliad and capital letter odyssey, Ramayana, Indreh and Krishna. The writer tried to analyze the similarities and differences of other epics with Shahnameh by confronting and comparison of the overall structure of stories. And by drawing the comparative tables display epics infrastructure and their epic heroical character.
کتاب‌ها
10. معین، محمد (۱۳۸۲) فرهنگ فارسی، تهران: نشر امیرکبیر.
11. موسوی، محمدعلی (۱۳۷۰) کیومرث فردوسی، یادنامه شاهنامه فردوسی، اصفهان: نشر فیروز.
12. هومر، به کوشش سعید نفیسی (۱۳۸۷) ادیسه، تهران: نشر زوار.
13. هومر، به کوشش سعید نفیسی (۱۳۸۷) ایلیاد، تهران: نشر زوار.
مقالات
14. پراور، زیگرت (1393) ادبیات تطبیقی چیست؟، ترجمه علیرضا انوشیروانی، مصطفی حسینی، ویژه‌نامۀ فرهنگستان (ادبیات تطبیقی)، سال پنجم، شماره ۱ (پیاپی ٩)، صص36-48.
15. خجسته، فرامرز؛ حسنی جلیلیان، محمدرضا (۱۳۹۰) تحلیل داستان سیاوش بر بنیاد ژرف ساخت اسطوره الهه باروری و ایزد گیاهی، مجلۀ تاریخ و ادبیات دانشگاه لرستان، شماره ۶۴.٣، صص77-96.
16. رماک، هِنری (1391) تعریف و عملکرد ادبیات تطبیقی، ترجمه فرزانه علوی‌زاده، ادبیات تطبیقی 3/2، پیاپی ۶، صص54-73.
17. زارع حسینی، فاطمه؛ زروانی، مجتبی؛ علمی، قربان (١٣٩١) مقایسه آموزه‌های اخلاقی شاهنامه فردوسی و مهابهاراتا، مجله ادیان و عرفان، سال چهارم و پنجم، شماره ۱،صص43-70.
18. محمدزاده، مریم(1397) انتقام و انگیزه‌های آن در شاهنامه فردوسی و ایلیاد و ادیسه هومر، پژوهشنامه ادبیات تعلیمی، شماره 39، صص 189 - 214.
19. ممتحن، مهدی؛ مظفری، روح‌الله (۱۳۸۸) نگاهی تطبیقی به شاهنامه فردوسی و ایلیاد و ادیسه هومر، فصلنامه ادبیات تطبیقی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت، پیاپی9، صص141-161.
_||_