بررسی مفاهیم انسانشناسی فرهنگی در داستان رکسانا اثر م. مؤدبپور

محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسی

الهام اسماعیل زاده ¹ , کامران پاشایی فخری ² , پروانه عادل زاده ³

1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
2 - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد تبریز
3 - عضو هیئت مدیره دانشگاه آزاد اسلامی تبریز

تاریخ دریافت : 1397/02/03 تاریخ پذیرش : 1397/02/03 تاریخ انتشار : 1396/10/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

انسان‌شناسی فرهنگی یکی از شاخه‌های انسان‌شناسی است که مانع از فراموشی باورها و رسوم گروه‌های انسانی می‌شود. فولکلور به مجموعه‌ای از دانستنی‌ها، باورها و رفتارهای مراسمی اطلاق می‌شود که در بین تودة مردم سینه به سینه به ارث رسیده و در واقع مجموعه آداب و رسوم، عقاید، افسانه‌ها و رفتارهایی چون شیوه‌های لباس پوشیدن و غیره در شمار فولکلور به شمار می‌رود. مؤدب‌پور یکی از نویسندگان معاصر است که با جمع‌آوری فرهنگ عامه از طریق نوشتار در حفظ آن کوشیده است. آن‌چه در پژوهش حاضر به آن پرداخته شده بررسی مقولاتی است که نشان‌دهنده بخش‌های گوناگون فرهنگ عامه است و مؤدب‌پور در نگارش داستان رکسانا از آن بهره گرفته است. پژوهش حاضر بیانگر آن است که: امروزه رشد و توسعه تکنولوژی و تأثیرات فراوان آن سبب تغییر بخش‌هایی از فرهنگ جامعه نظیر شیوه‌های سخن گفتن و فراموشی بخش‌هایی از فولکلور مانند آداب و رسوم شده است بنابراین انسان‌شناسان و نویسندگان تلاش می‌کنند با جمع‌آوری فرهنگ عامه در جوامع خود در حفظ آن‌ها کوشا باشند. و کتاب‌های مؤدب‌پور چون روایتگر زندگی واقعی افراد است، در آن‌ها به وفور به عقاید رایج در میان عامه مردم اشاره شده است.

چکیده انگلیسی:

Cultural anthropology, a sub-branch of anthropological studies, prevents beliefs and customs to be forgotten. Folklore is a set of knowledge, beliefs and rituals inherited from generations past and includes customs, fables, legends and styles of clothing. Moaddabpour is one of the contemporary writers who has tried to collect the common people folklore through maintaining it in his writings. This research is an attempt to study the different aspects of public culture and folklore as presented in Moaddabpour’s Roxana. The present research revealed that, nowadays development of technology and its increasing effects have caused great changes in some aspects of the culture, such as people’s speaking styles and negligence of some folkloric customs. Then, anthropologists and authors try to save the folklore and public culture in their societies through maintaining them in their works. The novels of Moaddabpour, as the narrator of people’s real living, include abundantly current beliefs and customs among common people.

منابع و مأخذ:

کتاب‌ها

1. دانیال، راضیه، (1394)، تاریخ تمدن ایران قبل از اسلام، ابتکار دانش، قم، ص 72.


2. دهخدا، علی‌اکبر، (1370)، امثال و حکم، ج 4-1، انتشارات امیرکبیر، تهران، ص 2422.


3. سلیمی، زهرا، (1393)، پند و مثل (ضرب‌المثل‌های ایرانی)، ابتکار دانش، قم، ص 72.


4. شریفی گلپایگانی، فرج‌الله، (1381)، گزیده و شرح امثال و حکم دهخدا، ج 2-1، انتشارات هیرمند، تهران، ص 506.


5. عسکری خانقاه، اصغر و شریف کمالی، محمد، (1387)، انسان‌شناسی عمومی، انتشارات سمت، تهران، ص 560.


6. فاضلی، نعمت‌الله، (1390)، انسان‌شناسی فرهنگی (جستارهایی در قلمرو انسان‌شناسی فرهنگی)، (ترجمه)، ناشر: آراسته، تهران، ص 326.


7. ملک‌زاده، حسن، (1391)، مبانی انسان‌شناسی، نشر علم، تهران، ص 358.


8. مؤدب‌پور، م، (1391)، رکسانا، نشر علم، تهران، ص 556.

 

مقالات

1. خسرپناه، عبدالحسین و میرزایی، رضا، (1389)، «چیستی انسان‌شناسی»، انسان‌پژوهی دینی، سال هفتم، شماره 24، صص 56-35.


2. ذوالفقاری، حسن، (1393)، «متن‌شناسی عقایدالنساء یا کلثوم ننه آقا جمال خوانساری (با تکیه بر باورها و آداب و رسوم، دین عامیانه، وضعیت زنان)»، متن‌پژوهی ادبی، شماره 59، صص 26-7.


3. سپهری، سپیده، (1393)، «بررسی مقایسه‌ای بازتاب فرهنگ و رسوم ایرانیان عهد صفوی در سفرنامه شاردن و تاورنیه»، مجلة علمی ـ تخصصی زبان و ادبیات فارسی دهخدا، شمارة 22، صص 190-161.