تقابل و تعامل جمال و جلال در مثنوی مولانا
محورهای موضوعی : عرفانی(با ویژگی ادبی و هنری)
علی اصغر عابدی
1
,
احمد ذاکری
2
*
1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.
2 - دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج،کرج،ایران
کلید واژه: جمال, جلال, جمع اضداد, مولوی, مثنوی,
چکیده مقاله :
عرفان و تصوف در هر کجای عالم که شکل گرفته، اساساً وجهه‌یی دینی داشته است. امّا عارفان، برخلاف اهل شریعت، نگاهشان به دین نگاهی جمال‌شناسانه بوده است. اینان با تکیه بر تجربه‌های شخصی و ژرف‌نگری در شریعت و دریافت‌های اشراقی خویش، از دین، عادت‌زدایی کرده و کوشیده‌اند مردم را با سرچشمۀ باورهای دینی آشنا کنند. همین طرز تلقی از دین، به تدریج نظام عرفانی را با سازه‌های مختلف، پدید آورده است. در این میان بنیادی‌ترین عنصر، اسم یا کلمه است که تمام هستی با تجلّی آن ایجاد می‌گردد. هم‌چنان که در اسلام و عرفان‌اسلامی کلمۀ کُن، ایجادگر هستی است. در مقالۀ حاضر تقابل و تعامل دو کلمه یا اسم جلال و جمال، که به یک اعتبار مصدر تمام آفریده‌ها در دو ساحت قهر و لطف الهی و زمینه‌ساز حرکت و پویایی هستی است، در مثنوی مولانا، مورد بحث قرار گرفته است. تامل بر داده‌های تجلّی جمالی و جلالی و قلمرو گستردۀ آن‌ها، که با روش کتابخانه‌یی گردآوری و با روش توصیفی تحلیل شده است نشان می‌دهد که مولانا، ضمن توجه به تقابل این دو، همه‌جا جمال را بر جلال مقدم شمرده و با توجه به نگرش عاشقانه‌اش به هستی، جلال الهی را هم نوعی جمال یا لطف خدا به انسان در نظر گرفته است.
Irfan and Sufism have acquired a religious aspect wherever it has been formed. However, the mystics, dissimilar to Shari'ah believers, have perceived religion from an aesthetic point of view. Relying on their personal experiences and in-depth study of the Shari'ah and their enlightened perception, they have de-habituated faith and tried to familiarize the public with the source of religious beliefs. This attitude to religious perception has gradually created a mystical system with different structures. Meanwhile, the most fundamental element is the name or word, the whole existence is created by its manifestation. As in Islam and Islamic mysticism, the term "be" is the creator of existence. In the present article, the contrast and interaction of two words or the names Beauty and Majesty (Jalal and Jamal), which are the source of all creations in the two spheres of God's power and grace and the foundation of the movement and dynamics of existence is discussed in the Masnavi of Molana. The data of this article was collected by the library method and analyzed descriptively. Reflecting on the manifestation of Beauty and Majesty data and their vast territory illustrates that Molana, while focusing on the opposition of these two, always considered Beauty before Majesty and according to his romantic attitude towards existence, considered divine Majesty a kind of beauty or divine grace to mankind.