واکاوی مسائل زنان شاهنامه در خانوادههای مادرسرپرست
محورهای موضوعی : اجتماعی (با ویژگی ادبی و هنری)پشنگ دلاوری 1 , مهدی کارگر 2 , خسرو جلیلی کهنه شهری 3 * , بهرام خوشنودی 4
1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران.
2 - استادیار گروه فرهنگ و زبانهای باستانی، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران.
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران.
4 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد آستارا، دانشگاه آزاد اسلامی، آستارا، ایران.
کلید واژه: خانواده, میانرشتهای, شاهنامه, مادرسرپرست, فرزند,
چکیده مقاله :
در شاهنامه فردوسی خانوادههای زیادی به همراه فرزندان خود حضور دارند که برخی از آنها به دلیل نبود پدر، جزو خانوادههای مادرسرپرست بهشمار میروند. حضور این خانوادهها در داستانهای شاهنامه، علیرغم اسطورهای، پهلوانی و یا تاریخی بودن آنها، زمینهای مناسب برای مطالعات میانرشتهای جهت شناسایی و ریشهیابی مسائل و مشکلات اینگونه خانوادهها فراهم ساخته است. پژوهش حاضر با شناسایی این فرصت، سعی کرده است با استفاده از روش تحقیق کیفی و تحلیل دادهها به روش توصیف فراوانی و فراوانی درصدی از نوع تاریخی، ضمن معرفی خانوادههای مادرسرپرست در شاهنامه به این پرسش که چه تعداد از خانوادههای مادرسرپرست در زندگی با شکست مواجه شدهاند و علل و عوامل این شکست چه بودهاست، پاسخ دهد. نتیجۀ این بررسی نشان داد تعداد خانوادههای مادرسرپرست در شاهنامه با فراوانی 76/11%، با گزارشی که مرکز آمار ایران در سال 1390 از تعداد خانوادههای مادرسرپرست ارائه داده (12%) نزدیکی معناداری دارد. همچنین مشخص شد خانوادههایی که توسط پدر طرد و یا ترک شده بودند بیشتر از خانوادههایی که با مرگ پدر مواجه شده بودند دچار آسیب شدهاند. از عوامل دیگر شکست در خانوادههای مادر سرپرست، ازدواج مجدد مادر و فرزندآوری او از همسر دوم و نیز نبودن مادر در کنار فرزند و عدم حمایت او از فرزند شناسایی شد.
In Firdausi’s Shahnameh there are numerous families with their siblings where in the absence of father, the mother takes the responsibility. The presence of these families regardless of their mythological, heroic, or historical backgrounds has paved the way for interdisciplinary researches to recognize and unearth their issues and predicaments.Considering the significance of this issue, the present research is an attempt to introduce "mother-headed" families in Shahnameh, and answer the question of what issues and problems these "mother-headed" families have encountered in Shahnameh which has led to their failures relying on qualitative data analysis and frequency of historical data.The results of this study shows that the number of" mother-headed" families in Shahnameh with a frequency of %11.76 is significantly close to the report provided by the Statistics Center of Iran in 2011 of the number of "mother-headed" families (12%). It was also found that families who were rejected or abandoned by their fathers were more affected than those who lost their fathers. Other causes of failure in the mother-headed families were identified as "the mother remarrying and having children with her second spouse,"as well as "the mother's absence from the child and her lack of support for the child."