اغراض ثانویه جملات امری در ابیات تعلیمی بوستان سعدی
محورهای موضوعی : سبک شناسی (با ویژگی ادبی و هنری)زینب قربانی 1 , سیدمحمود سیدصادقی 2 * , سید احمد حسینی کازرونی 3
1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران.
3 - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران.
کلید واژه: ادبیات تعلیمی, بوستان, سعدی, معانی, جملات امری,
چکیده مقاله :
واژۀ انشا در لغت به معنی به وجود آوردن و در اصطلاح ادبی، مراد سخنی است که ذاتاً راست باشد. اینگونه جملات به دو نوع طلبی و غیر طلبی تقسیم میشود. جملات امری یکی از انواع انشای طلبی است. امر، بهمعنی دستور دادن و طلب انجام کار به طریق بزرگی و برتری است. گاهی هم از حالت حقیقی خود خارج میشود و شاعر یا نویسنده آن را برای اهداف دیگری همانند استرحام، تمنا و آرزو، ارشاد و غیره، از آن استفاده میکند. سعدی از جمله شاعران مطرح حوزۀ ادبیات تعلیمی از ظرفیتهای زبانی، بیشترین بهرهبرداری کرده و از ساختار ویژۀ گفتار، برای بیان ظرافتهای معنایی و اهداف بلاغی استفاده نموده است. این پژوهش که به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و با ابزار کتابخانهای است، درصدد بررسی اغراض ثانوی امر ارشادی در ابیات تعلیمی بوستان میباشد تا مشخص شود که سعدی در بوستان از فعل امر برای کدام اغراض ثانویه و بیان کدام معانی استفاده کرده است. همچنین بسامد کاربرد هرکدام از اغراض ثانوی امر، مشخص گردد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که سعدی به 29 غرض ثانوی جملات امر ارشادی توجه و عنایت داشته است که پربسامدترین آنها عبارتند از امر ارشادی اقناعی 78 مورد (36/ 8%)، امر ارشادی ترغیبی 60 مورد (43/6%)، امر ارشادی تحریضی 46 مورد (93/ 4) و امر ارشادی اندرزی 39 مورد (18/4%) است.
The word essay in the word means to create, and in the literary term, it means a speech that is inherently true. Such sentences are divided into two types: demanding and non-demanding. Imperative sentences are one of the types of essay writing. Amr means to order and demand to do something with greatness and excellence. Sometimes it goes out of its true state and the poet or writer uses it for other purposes such as arousal, longing, guidance, etc. Among the prominent poets in the field of educational literature, Saadi has made the most use of linguistic capacities and used the special structure of speech to express semantic subtleties and rhetorical goals. This research, which is descriptive-analytical and with library tools, aims to investigate the secondary purposes of directive imperative in the didactic verses of Bostan in order to determine for which secondary purposes and to express which meanings Saadi used the verb in Bostan. Also, the frequency of use of each of the secondary purposes should be specified. The results of the research indicate that Saadi paid attention to 29 secondary purposes of directive sentences, the most frequent of which are persuasive directive 78 cases (8.36%), persuasive directive 60 cases (6.43%), There are 46 cases (4.93) of instructional directives and 39 cases (4.18%) of instructional directives.