تحلیل مولفه های فردیت یونگی درداستان زندانی مفلس ازمثنوی معنوی

محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسی

مینا جانی ¹ , تورج عقدایی ² , مهری تلخابی ³ , نزهت نوحی ⁴

1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.
2 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.
3 - استادیار گروه زبان وادبیات فارسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.
4 - استادیار،گروه زبان وادبیات فارسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.

تاریخ دریافت : 1400/02/17 تاریخ پذیرش : 1400/05/26 تاریخ انتشار : 1401/01/01

کلید واژه: خودآگاه, ناخودآگاه, مثنوی معنوی, خود, یونگ, فردیت,

چکیده مقاله :

یکی از مهمترین و پرکاربردترین روش هایِ نقد ادبی معاصر، نقد کهن الگویی یا نقد اسطوره ای است، که به بررسی ماهیت کهن الگوها و نقش آن ها در ادبیات می پردازد. آرا و نظریات روان شناسان و روانکاوان معاصر، دریچۀ تازه ای را به روی خواننده می گشاید و پیوند آثار ادبی با علوم دیگر رانشان می دهد. این بینش، باعث آشکار شدن زوایای پنهان یک اثر ادبی یا عرفانی می شود. فرایند فردیت از دیدگاه یونگ، نوعی پختگی و رشد روانی انسان است که؛ لازمۀ رسیدن به آن، تعامل یکپارچۀ تمام ابعادِ روانی شخصیت فرد است؛ نمونۀ بارز این کهن الگوهای سیر فردیت، در مثنوی معنوی که جزو بهترین نمونه های آثار عرفانی می باشد، تجلی یافته است. این مفاهیم در کالبدی از تمثیل ها و نمادها ارائه شده است، که ذهن آگاه و ناآگاه خواننده را درگیر می سازد، بنابراین مثنوی، بستری مناسب برای نقد کهن الگویی می باشد. یونگ و مولانا درصدد هستند، تا راه دستیابی انسان به کمال را به طور عملی ترسیم نمایند؛ مقوله ای که در این پژوهش بر آن تاکید شده است. با فعال شدن کهن الگوها، ارسال فراخوان پیوستگی و یگانگی به قلمرو خودآگاه روان و سیر فردیت یابی آغاز می شود. در داستان زندانی مفلس از دفتر دوم مثنوی، مولفه های فرآیند فردیت، رمزگشایی شده و نشان داده می شود که چگونه با گذر از مشکلات و سایه های درون و انعطاف پذیری پرسونا، بین خودآگاه و ناخودآگاه هماهنگی ایجاد شده است؛ در نهایت با تحلیل رمزهای مولانا با کهن الگوهای یونگی فرآیند فردیت و خودشناسی در زندانی مفلس نشان داده می شود. داده های این مقاله با استفاده از روش کتابخانه ای فراهم آمده و با روش کیفی، تحلیل و توصیف شده است.

چکیده انگلیسی:

 Archetypal literary Criticism is one of the most important and widely used contemporary literary criticism methods, which examines the nature of archetypes and their role in literature. The views and opinions of contemporary psychologists and psychoanalysts open a new window on the reader and reveal the connection of literary works with other sciences. This insight reveals the hidden angles of a literary or mystical work. From Jung's point of view, the process of individuality is a kind of maturity and mental development of human beings; Achieving it requires the integrated interaction of all psychological dimensions of one's personality; A clear example of these archetypes of individuality in the spiritual Masnavi, which is one of the best examples of mystical works, , Is manifested. These concepts are presented in a body of allegories and symbols, which engages the conscious and unconscious mind of the reader, so Masnavi is a suitable platform for archetypal criticism. Jung and Rumi seek to map out the path to human perfection; The category that has been emphasized in this research. With the activation of archetypes, the sending of the call for unity and oneness into the conscious realm of the psyche begins and the process of individualization begins. In the story of the bankrupt prisoner from the second book of Masnavi, the components of the process of individuality are deciphered and it is shown how a harmony has been created between the conscious and the unconscious through the problems and shadows inside and the flexibility of the persona; Finally, by analyzing Rumi's codes with Jungian archetypes, the process of individuality and self-knowledge in the poor prisoner is shown. This article has been done analytically-descriptively using library studies.

منابع و مأخذ:

کتاب‌ها

قرآن کریم (1385) ترجمۀ مهدی الهی قمشه‌ای، چاپ سوم، قم: ام ابیها.

اسنودن، روت (1392) یونگ، مفاهیم کلیدی، تهران: عطایی.

اسنودن، روت (1398) خودآموز یونگ، ترجمۀ نورالدین رحمانیان، چاپ هشتم، تهران: آشیان.

بیلسکر، ریچارد (1398) اندیشۀ یونگ، ترجمۀ حسین پاینده، چاپ دوم، تهران: مروارید.

پالمر، مایکل (1385) فروید، یونگ و دین، ترجمۀ محمد دهگانپور، غلامرضا محمودی، تهران: رشد.

تاجدینی، علی (1394) فرهنگ نمادها و نشانه‌ها در اندیشه مولانا، تهران: سروش.

راس،آلن (1373) روانشناسی شخصیت: نظریه‌ها و فرآیندها، ترجمۀ سیاوش جمالی فر، تهران: بعثت.

زمانی، کریم (1386) شرح جامع بر مثنوی، جلد دوم ،چاپ شانزدهم، تهران: اطلاعات.

رحمانی، مهری (1390) عاشقی در ویرانه‌های نفس با مولانا و یونگ، تهران: فرهنگ بوستان.

شولتز، دوان (1394) نظریه‌های شخصیت، مترجمان یوسف کریمی و همکاران، چاپ دوازدهم، تهران: ارسباران.

شولتز، دوان پی و سیدنی، آلن (1370) تاریخ روانشناسی نوین، ترجمۀ علی‌اکبر سـیف و همکاران، تهران: رشد.

فروید، زیگموند (1357) آینده یک پنداره، ترجمۀ هاشم رضی، تهران: آسیا.

فوردهام، فریدا (2536) مقدمه‌ای بر روان‌شناسی یونگ، ترجمۀ مسعود میربهاء، چاپ اول، تهران: سازمان انتشارات اشرفی.

کمپبل، جوزف (1386) قهرمان هزار چهره، ترجمۀ شادی خسروپناه، چاپ سوم، مشهد: گل آفتاب.

کمپبل، جوزف (1391) قدرت اسطوره، ترجمۀ عبّاس مخبر، چاپ هفتم، تهران: نشر مرکز.

مورنو، آنتونیو (1397) یونگ، خدایان و انسان مدرن، ترجمۀ داریوش مهرجویی، چاپ دهم، تهران: مرکز.

مولوی، جلال‌الدین (1385) مثنوی معنوی، تصحیح رینولد ا .نیکلسون، چاپ سوم، تهران: هرمس.

هال، کالوین اس (1397) مقدمات روانشناسی یونگ، ترجمۀ شهریار شهیدی، چاپ دوم، تهران: آینده درخشان.

یاوری، حورا (1396) روانکاوی و ادبیات، دو متن، دو انسان، دو جهان، تهران: نشر تاریخ ایران.

یونگ، کارل گوستاو (1383) آیون، ترجمۀ پروین فرامرزی، مشهد: آستان قدس رضوی.

یونگ، کارل گوستاو (1386) انسان و سمبل‌هایش، ترجمۀ محمد سلطانیه، چاپ نهم، تهران: جامی.

یونگ، کارل گوستاو (1392) مشکلات روانی انسان مدرن، ترجمۀ محمود بهفروزی، چاپ سوم، تهران: جامی.

یونگ، کارل گوستاو (1393) روح و زندگی، ترجمۀ لطیف صدقیانی، چاپ پنجم، تهران: جامی.

یونگ، کارل گوستاو- هندرسن، ژوزف (1383) انسان و اسطوره‌هایش، ترجمۀ حسن اکبریان، چاپ چهارم، تهران: دایره.

مقالات

عقدایی، تورج. (1393). فرایند فردیّت سیاوش. فصل‌نامۀ علمی تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، 6(19)، 79-115.

منابع لاتین

Coomaraswamy, Ananda.k (1940) Akimcanna: self-Naughting, new Indian Antiquary, Vol. III, Bombay.

Books

The Holy Quran (2006) Translated by Mahdi Elahi Ghomshei, third edition, Qom: Umm Abiha.

Snowden, Ruth (2013) Jung, Key Concepts, Tehran: Atai.

Snowden, Ruth (2020) Self-education, translated by Noureddin Rahmanian, my edition, Tehran: Ashian VIII.

Bilsker, Richard (2009) Jung's Thought, translated by Hossein Payendeh, second edition, Tehran: Morvarid.

Palmer, Michael (2006) Freud, Jung and Dean, translated by Mohammad Dehganpour, Gholamreza Mahmoudi, Tehran: Roshd.

Tajdini, Ali (2015) Culture of Symbols and Signs in Rumi's Thought, Tehran: Soroush.

Ross, Allen (1995) Psychology: Theories and Processes, translated by Siavash Jamalifar, Tehran: Besat.

Zamani, Karim (2007) Comprehensive Description of Barmasnavi, Volume 2, Sixteenth Edition, Tehran: Information.

Rahmani, Mehri (2011) A lover in the ruins of the soul with Rumi and Jung, Tehran: Farhang Bustan.

Schultz, Davan (2015) Personality Theories, translated by Yousef Karimi et al., Twelfth Edition, Tehran: Arasbaran.

Schultz, Duane P. and Sidney, Allen (1991) History of Modern Psychology, translated by Ali Akbar Seif et al., Tehran: Roshd.

Freud, Sigmund (1978) The Future of an Idea, translated by Hashem Razi, Tehran: Asia.

Fordham, Frida (2536) An Introduction to Jungian Psychology, translated by Massoud Mirbaha, first edition, Tehran: Ashrafi Publishing Organization.

Campbell, Joseph (2007) The Hero of a Thousand Faces, translated by Shadi Khosropanah, third edition, Mashhad: Gol Aftab.

Campbell, Joseph (2012) The Power of Myth, translated by Abbas Mokhber, seventh edition, Tehran: Markaz Publishing.

Moreno, Antonio (2019) Jung, Gods and Modern Man, translated by Dariush Mehrjoui, tenth edition, Tehran: Center.

Rumi, Jalaluddin (2006) Masnavi Manavi, edited by Reynold A. Nicholson, third edition, Tehran: Hermes.

Hall, Calvin S. (2019) Introduction to Jungian Psychology, translated by Shahriar Shahidi, second edition, Tehran: The Bright Future.

Yavari, Hora (2017) Psychoanalysis and Literature, Two Texts, Two Humans, Two Worlds, Tehran: Publication of Iranian History.

Jung, Carl Gustav (2005) Ayoun, translated by Parvin Faramarzi, Mashhad: Astan Quds Razavi.

Jung, Carl Gustav (2007) Man and His Symbols, translated by Mohammad Soltanieh, ninth edition, Tehran: Jami.

Jung, Carl Gustav (2013) Psychological problems of modern man, translated by Mahmoud Behforozi, third edition, Tehran: Jami.

Jung, Carl Gustav (2014) Spirit and Life, translated by Latif Sedghiani, fifth edition, Tehran: Jami.

Jung, Carl Gustav-Henderson, Joseph (2004) Man and His Myths, translated by Hassan Akbarian, fourth edition, Tehran: Circle.

Articles

Aghdaei, Touraj. (1393). Siavash individualization process. Scientific Quarterly of Interpretation and Analysis of Persian Language and Literature Texts (Dehkhoda), 6 (19), 79-115.

Latin references

Coomaraswamy, Ananda.k (1940) Akimcanna: self-Naughting, new Indian Antiquary, Vol. III, Bombay.