بررسی ادبیات اقلیمی در رمان «هرس» اثر نسیم مرعشی
محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسی
زرین تاج پرهیزکار
1
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.)
کلید واژه: هرس, نسیم مرعشی, هویت اقلیمی, ادبیات اقلیمی, مکتب خوزستان,
چکیده مقاله :
ادبیات داستانی معاصر ایران در محدوده جنوب غربی کشور-خوزستان- جلوه ویژه ای دارد. به دلیل وجود تنوع فرهنگ ها و جغرافیای خاص، نویسندگان این خطه به نوعی تشخص سبکی دست یافته اند که برخی صاحب نظران آن را مکتب خوزستان نامیده اند. از میان داستان نویسان نسل جدیدِ خوزستان می توان به نسیم مرعشی، نویسنده رمان هرس اشاره کرد. او با آشنایی دقیق و عمیق از عناصر بومی جنوب غربی ایران به روایت داستان خویش می پردازد. مقاله حاضر با روش تحلیلی-توصیفی، شاخص های ادبیات اقلیمی مانند گویش، پوشش، غذا، آب و هوا، آداب و رسوم و باورها را در هرس مورد بررسی قرار داده است. نتیجۀ بررسی نشان می دهد رئالیسم، جغرافیا و هویت اقلیمی سبب موفقیت مرعشی در روایت بخشی از تاریخ سرزمینی است که دومین جنگ طولانی قرن بیستم را در حافظه دارد. او به این ترتیب توانسته است نوشتن از جنگ را به سه گونه ادبیات اقلیمی جنوب (نوشتن از دریا، نوشتن از محیط صنعتی، نوشتن از محیط روستایی) بیفزاید.
Contemporary Iranian fiction manifests itself in the southwestern part of the country, Khuzestan, in a distinct way. Writers of this region are distinguished from others in terms of style on the strength of a cultural diversity and special geography and some scholars term this style ‘Khuzestan School’. From among new-generation story writers of Khuzestan, Nasim Marashi, the author of the “Haras” novel, can be cited. Having been well versed in indigenous elements of southwestern Iran, she tells her story. This paper studies regional literature’s criteria such as dialect, clothing, food, climate, customs and beliefs in Haras novel adopting an analytical-descriptive method. Results reveal that realism, geography, and regional identity account for Marashi’s success in telling the history of part of a territory which recalls the second-long war of the twentieth century in its memories. Accordingly, she has managed to add “writing about war” to the three types of southern regional literature (writing about sea, writing about an industrial area, and writing about a rural environment).
کتاب‌ها
افشارسیستانی، ایرج (1369) نگاهی به خوزستان (مجموعه‌ای از اوضاع تاریخی، جغرافیایی، اجتماعی، اقتصادی منطقه)، تهران: بلور.
دهخدا، علی اکبر (1377) لغت‌نامه دهخدا، تهران: دانشگاه تهران.
سیادت، موسی (1374) تاریخ جغرافیای عرب خوزستان، تهران: نشر آنزان.
شیری، قهرمان (1378) مکتب‌های داستان‌نویسی در ایران، تهران: نشر چشمه.
مرعشی، نسیم (1396) هرس، تهران: نشرچشمه.
مستوفی، حمدالله (1389) نزهه‌القلوب، تصحیح و تحشیۀ لسترنج، گای، تهران: انتشارات اساطیر.
میرصادقی، جمال (1366) ادبیات داستانی در ایران، تهران: انتشارات شفا.
میرعابدینی، حسن (1377) صد سال داستان‌نویسی در ایران، سه جلد، تهران: نشر چشمه.
مقالات
آژند، یعقوب. (1369). وضع ادبیات داستانی در قبل و بعداز انقلاب. سوره، 2(12)، 16-12.
تشکری، منوچهر؛ گلی‌زاده پروین، حلوسی، پروانه. (1395). تاثیر عامل جغرافیای اقلیم-گرای شهری و طبیعی بر داستان کوتاه نویسندگان خوزستان (با تاکید بر داستان‌های بهرام حیدری). مدیریت شهری، (44)، 369-384.
جعفری قنواتی، محمدجواد. (1381). ادبیات اقلیمی. کتاب ماه ادبیات و فلسفه، 6(65)، 140-145.
چهرقانی، رضا. (1395). بازتاب عناصر اقلیمی در رمان تنگسیر. نشریۀ مطالعات خلیج فارس، 2(3)، 90-103.
ذوالفقاری، سیما. (1381). واژه‌های قرضی، بررسی زبانی-اجتماعی در سه شهر اهواز، آبادان و مسجدسلیمان. نامۀ فرهنگستان، 5(4)، 131-120.
رحمانیان، زینب؛ عدل پور، لیلا. (1399). ادبیات اقلیمی در رمان اهل غرق اثر منیر وروانی پور. فصلنامۀ ادبیات و زبان‌های محلی ایران زمین، 10(4)، 50-31. doi: 10.30495/irll.2021.679659.
رئیسی، هاشم. (1396). پیامدهای اقتصادی جنگ شهرها در استان خوزستان، فصل نامۀ جندی شاپور، 3(11)،1-25.
سپانلو، محمدعلی. (1358). گزارشی از داستان‌نویسی یک ساله انقلاب. اندیشۀ آزاد، (1)، 9-7.
سپانلو، محمدعلی. (۱۳۷۶). داستان‌نویسی معاصر، مکتب‌ها و نسل‌هایش. آدینه، 11(121 و 122)، 63.
سجیراتی پور، سهام. (1388). ریشه‌های نقوش خالکوبی مردم عرب خوزستان. کتاب ماه هنر، 12(132)، 71-66.
سعیدی، مهدی؛ رضائی، سیده نرگس. (1397). تحلیل توصیفی اقلیم شهرهای جنوب در ادبیات داستانی جنگ. نشریۀ انقلاب اسلامی، (4)، 35-62.
شکری‌زاده، سمیه. (1386). ادبیات اقلیمی در رمان‌های احمد محمود. نشریۀ ادبیات داستانی، (122)، 58-52.
شیری، قهرمان. (1384). مکتب‌های داستان‌نویسی در ایران (آرمان‌ها و انگاره‌های اقلیمی در داستان‌نویسی جنوب). کتاب ماه ادبیات و فلسفه، (93)، 63-52.
صادقی شهپر، رضا. (1389). نخستین رمان اقلیمی در داستان‌نویسی معاصر ایران. کتاب ماه ادبیات و فلسفه، (4)، 35-39.
صادقی شهپر، رضا. (1397). سه‌گونگی اقلیمی و طرحی نو در داستان‌نویسی اقلیمی. فصلنامۀ ادبیات داستانی، (34)، 107-81.
صادقی شهپر، رضا. (1391). حوزه‌های پنج‌گانه اقلیمی‌نویسی در ادبیات داستانی معاصر ایران. پژوهش زبان و ادبیات فارسی، 10(27)، 124-99.
مصاحبه‌ها
نسیم مرعشی، خبرگزاری مهر، 14آبان 1396. نسیم مرعشی، نشریۀ زنان امروز، 21اسفند 1397.
منابع الکترونیکی
daneshnameh.roshd.ir Fourquare New-side petromuseum.ir wikishia.net
_||_Books
Afshar Sistani, Iraj (1990) A Look at Khuzestan (a collection of historical, geographical, social, economic conditions of the region), Tehran: Blour.
Dehkhoda, Ali Akbar (1998) Dehkhoda Dictionary, Tehran: University of Tehran.
Marashi, Nasim (2017) Pruning, Tehran: Nashr-e Cheshmeh.
Mir Abedini, Hassan (1998) One Hundred Years of Fiction Writing in Iran, three volumes, Tehran: Cheshmeh Publishing.
Mirsadeghi, Jamal (1987) Fiction in Iran, Tehran: Shafa Publications.
Mostofi, Hamdollah (2010) The Heart of Hearts, edited and annotated by Lestering, Guy, Tehran: Asatir Publications.
Shiri, Ghahraman (2008) Schools of Fiction in Iran, Tehran: Cheshmeh Publishing.
Siadat, Musa (1996) History of Arab Geography of Khuzestan, Tehran: Anzan Publishing.
Articles
Agenda, Jacob. (1991). The state of fiction before and after the revolution. Surah, 2(12), 16-12.
Chehrghani, Reza. (2017). Reflection of climatic elements in Tangsir novel. Journal of Persian Gulf Studies, 2 (3), 90-103.
Chief, Hashem. (2018). Economic Consequences of Urban Warfare in Khuzestan Province. Jundishapur Quarterly, 3 (11), 1-25.
Jafari Qanavati, Mohammad Javad (2003). Climatic literature. Book of the Month of Literature and Philosophy, 6 (65), 140-145.
Rahmanian, Zeinab; Adlpour, Leila. (2021). Climatic literature in the novel Ahl-e Ghark by Munir Varvanipour. Quarterly Journal of Local Literature and Languages of Iran, 10 (4), 50-31. doi: 10.30495 / irll.2021.679659.
Sadeghi Shahpar, Reza (2011). The first climatic novel in contemporary Iranian fiction. Book of the Month of Literature and Philosophy, (4), 35-39.
Sadeghi Shahpar, Reza. (2013). Five domains of climatic writing in contemporary Iranian fiction. Persian Language and Literature Research, 10 (27), 124-99.
Sadeghi Shahpar, Reza. (2019). Climatic Triangulation and a New Design in Climatic Fiction. Quarterly Journal of Fiction, (34), 107-81.
Saeedi, Mehdi; Rezaei, Seyedeh Narges. (2019). Descriptive analysis of the climate of southern cities in war fiction. Journal of the Islamic Revolution, (4), 35-62.
Sajiratipour, shares. (2010). The roots of tattoo designs of the Arab people of Khuzestan. Book of the Month of Art, 12 (132), 71-66.
Shiri, the hero. (2005). Schools of Fiction in Iran (Climatic Ideals and Ideas in Southern Fiction). Book of the Month of Literature and Philosophy, (93), 63-52.
Shukrizadeh, Somayeh. (2007). Climatic literature in the novels of Ahmad Mahmoud. Journal of Fiction, (122), 58-52.
Spanloo, Mohammad Ali (1980). A Report on the One-Year Storytelling of the Revolution. Free Thought, (1), 9-7.
Spanloo, Mohammad Ali (1997). Contemporary storytelling, its schools and generations. Adineh, 11 (121 and 122), 62.
Tashakori, Manouchehr; Golizadeh Parvin, Halusi, Parvaneh. (2017). The effect of urban and natural climatic geography on the short stories of Khuzestan writers (with emphasis on the stories of Bahram Heydari). Urban Management, (44), 369-384.
Zolfaghari, Sima. (2003). Borrowed words, linguistic-social study in three cities of Ahvaz, Abadan and Masjed Soleiman. Academy Letter, 5 (4), 111-120.
Interviews
Nasim Marashi, Mehr News Agency, November 5, 2017. Nasim Marashi, Today's Women Magazine, March 12, 2017.
Sites
daneshnameh.roshd.ir Fourquare New-side petromuseum.ir wikishia.net