سبک زندگی در نهج‌البلاغه و بازتاب آن در آثار سعدی

محورهای موضوعی : اخلاقی(با ویژگی ادبی و هنری)

فاطمه گوشه نشین ¹ , مریم شفیعی تابان ² , بهنام فعلی ³

1 - استادیار زبان و ادبیات عربی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
2 - مربی زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
3 - استادیار زبان و ادبیات عربی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1400/12/27 تاریخ پذیرش : 1401/02/28 تاریخ انتشار : 1402/04/01

کلید واژه: آثار سعدی, نهج‌البلاغه, سبک زندگی اسلامی, سبک زندگی, سعدی شیرازی,

چکیده مقاله :

توجه به سبک زندگی از مباحث ضروری جوامع امروزی است. این مفهوم بازتاب‌دهندۀ طیف کاملی از عقاید، ارزش‎ها و فعالیت‌های اجتماعی است که جوامع را از هم متمایز می‌کند. سبک زندگی اسلامی متشکل از مجموعه‌هایی به هم پیوسته از الگوهای رفتاری در زمینه‌های مختلف حیات بشری است. نهج‌البلاغه به عنوان یکی از منابع اصلی اسلامی، دربردارندۀ شاخصه‌های متعدد سبک زندگی در زمینه‌های مختلف است. از آنجایی که سعدی پرورش‌یافتۀ فرهنگ اسلامی است، در آثار خود به موارد فراوانی از سبک زندگی اشاره کرده که یادآور مؤلفه‌های سبک زندگی در نهج‌البلاغه است. جستار حاضر سعی دارد با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی به تأثیرپذیری سعدی از سبک زندگی در نهج‌البلاغه بپردازد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که سعدی در مؤلفه‌های متعدد ذهنی و عینی سبک زندگی متأثّر از نهج‌البلاغه بوده است، با این تفاوت که امام علی (ع) هر مؤلفه را در زمینه‌های مختلفی مانند اعتقادی، اجتماعی، سیاسی، نظامی، اقتصادی تحلیل کرده است، اما بررسی‌های سعدی در مؤلفه‎های ذکر شده، محدودتر است و به گستردگی مؤلفه‌های ذکر شده در نهج‌البلاغه نیست.

چکیده انگلیسی:

Paying attention to lifestyle is one of the essential issues in today's societies. This concept reflects the full range of ideas, values and social activities that distinguish societies. The Islamic way of life consists of interconnected sets of behavioral patterns in various fields of human life. Nahj al-Balaghah, as one of the main Islamic sources, includes various characteristics of lifestyle in various fields. Since Saadi is the product of Islamic culture, he has mentioned many cases of lifestyle in his works, which are reminiscent of the components of lifestyle in Nahj al-Balaghah. The present paper tries to rely on the descriptive-analytical method to influence Saadi's lifestyle in Nahj al-Balaghah. The results of the research show that Saadi has been influenced by Nahj al-Balaghah in various mental and objective components of lifestyle, with the difference that Imam Ali (AS) has analyzed each component in different fields such as belief, social, political, military, economic, but Saadi's studies on the mentioned components are more limited and It is not as extensive as the components mentioned in Nahj al-Balaghah.

منابع و مأخذ:

کتاب‌ها

آملی، شمس‌الدین (1380) فرهنگ اصطلاحات و تعریفات (نفایس الفنون)، به کوشش بهروز ثروتیان، تهران: فردوس.

بارتولد، واسیلی ‌ولادیمیروویچ بارتولد (1389) فرهنگ اسلامی، ترجمه لیلا ربن‌شه، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

دلشاد ‌تهرانی، مصطفی (1379) منظر مهر؛ مبانی تربیت در نهج‌البلاغه، تهران: دریا.

دهخدا، علی‌اکبر (1377) لغت‌نامه دهخدا، تهران: دانشگاه تهران.

سعدی، مصلح‎بن‌عبدالله (1376) کلیات سعدی، به اهتمام محمدعلی فروغی، تهران: امیرکبیر.

شریف الرضى، محمد‌بن‌حسین (1379) نهج‌البلاغه، ترجمه دشتى، قم: مشهور.

فیست، جس و فیست، گرگوری (1394) نظریه‌های شخصیت، ترجمه یحیی سید‌محمدی، تهران: روان.

کاویانی، محمد (1391) سبک زندگی اسلامی و ابزار سنجش آن، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

گیدنز، آنتونی (1388) جامعه‌شناسی، ترجمه منصور صبوری، تهران: نی.

مقدس‌نیا، محمد، محمدی، محمد‌مهدی (1379) آداب معاشرت، قم: پیک جلال.

مکارم‌شیرازی، ناصر (1385) اخلاق در قرآن، قم: مدرسه امام علی(ع).

مهدوی‌کنی، محمد‌سعید (1387) دین و سبک زندگی، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).

همیلتون، ملکم (1387) جامعه‌شناسی دین، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: ثالث.

مقالات

ترابی، زینب، ابراهیمی، ابراهیم. (1394). بررسی تطبیقی فرهنگ قناعت در قرآن کریم و بوستان و گلستان سعدی. پژوهش‌های ادبی- قرآنی، 3(3)، 23-48. Dor:20.1001.1.2345223 4.1394.3.3.2.6

رستمی، احسان، اردشیرزاده، مرجان. (1392). نگاهی به نظریه‌های سبک زندگی. مطالعات سبک زندگی، 2(3)، 31-9.

قنبری، بخشعلی. (1389). توکل در نهج‌البلاغه. اسلام‌پژوهی، (4)، 84-61.

موسی‌زاده، حسینعلی، سیدصادقی، سیدمحمود، حمیدی، سیدجعفر. (1394). جلوه‌های صبر در گلستان و بوستان سعدی. تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، 7(24)، 9-27.

منابع لاتین

Adler, A (1956) The Individual Psychology of Alfred Adler, New York: Basic Books Inc.

Simmel, G (1990) The Philosophy of Mony, Tom Bohomer & Pavid Frisby (Trans), Second enlarged Ed. NewYork: Routledge.

Books

Amoli, Shamsuddin (2001) Dictionary of Terms and Definitions (Nafais Al-Fonun), by Behrouz Servatian, Tehran: Ferdows.

Barthold, Vasily Vladimirovich Barthold (2010) Islamic Culture, Trans. Leila Rabneshe, Tehran: Institute of Humanities and Cultural Studies.

Dehkhoda, Ali Akbar (1998) Dehkhoda Dictionary, Tehran: University of Tehran.

Delshad Tehrani, Mostafa (2000) Manzar Mehr; Fundamentals of Education in Nahj al-Balaghah, Tehran: Darya.

Fist, Jess and Fist, Gregory (2015) Personality Theories, Trans. Yahya Seyed Mohammadi, Tehran: Ravan.

Giddens, Anthony (2009) Sociology, Trans. Mansour Sabouri. Tehran: Ney.

Hamilton, Malkam (2008) Sociology of Religion, Trans. Mohsen Thalasi, Tehran: Sales.

Kaviani, Mohammad (2012) Islamic lifestyle and its Measurement Tools, Tehran: Hozeh Research Institute and University.

Mahdavikani, Mohammad Saeed (2008) Religion and Lifestyle, Tehran: Imam Sadegh (AS) University.

Makarem Shirazi, Nasser (2006) Ethics in the Quran, Qom: Imam Ali (AS) School.

Moqaddasnia, Mohammad and Mohammadi, Mohammad Mahdi (2000) Social Etiquette, Qom: Peyk Jalal.

Saadi, Mosleh Ibn Abdullah (1997) Koliat Saadi, by Mohammad Ali Foroughi, Tehran: Amirkabir.

Sharif al-Radhi, Muhammad ibn Husayn (2000) Nahj al-Balaghah, Dashti translation, Qom: famous.

Articles

Ghanbari, B.A. (2010). Trust in Nahjul Balagha. Islamic studies, (4), 61-84.

Mousazade, H. A., SeyyedSadeqi, S. M., Hamidi, S. (2015). Manifestation of Patience in Sa’adi’sGulistan and Bustan. Interpretation and Analysis of Persian Language and Literature Texts (Dehkhoda), 7(24), 9-27.

Rostami, E., Ardeshirzadeh, M. (2012). A Look at Lifestyle Theories. Lifestyle Studies, 2(3), 9-31.

Torabi, Z., Ebrahimi, E. (2016). A Comparative Study of the Culture of Contentment in the Holy Qur'an and in Saadi's Bustan and Gulistan. Literary Quranic Researches, 3(3), 23-47. dor: 20.1001.1.23452234.1394.3.3.2.6.

Latin References

Adler, A (1956) The Individual Psychology of Alfred Adler, New York: Basic Books Inc.

Simmel, G (1990) The Philosophy of Mony, Tom Bohomer & Pavid Frisby (Trans), Second enlarged Ed. NewYork: Routledge.