نسبت توقیف داده های مرتبط با جرم و صلاحیت کیفری در فرآیند رسیدگی جرایم سایبری

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات حقوقی فضای مجازی

اکبر علیزاده ¹ , تهمینه عدالت جو ² , حسن عالی پور ³ , صادق تبریزی ^{4 *}

1 - گروه حقوق- دانشگاه علوم انتظامی امین
2 - حقوق. دانشکده علوم انسانی.دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب
3 - استادیار گروه حقوق کیفری و جرم شناسی،پردیس فارابی دانشگاه تهران،قم
4 - تهران - دادسرای عمومی و انقلاب تهران

تاریخ دریافت : 1402/11/14 تاریخ پذیرش : 1403/06/16 تاریخ انتشار : 1403/10/02

کلید واژه: جرایم سایبری, صلاحیت کیفری, توقیف داده, محل وقوع جرم, محل کشف جرم,

چکیده مقاله :

توقیف داده یا سامانه، فرآیند در اختیار گرفتن اطلاعات و ابزارهای رایانه‌ای مرتبط با جرم، اعم از اینکه وسیله جرم باشند یا مرتبط با جرم یا موضوع آن، توسط مقام پیگرد است. با توجه به چالش‌های عدیده‌ای که در تشخیص صلاحیت کیفری سایبری و نیز صلاحیت سنتی مرتبط با کنش های کیفری وجود دارد،توقیف داده یا سامانه به سه صورت می‌تواند با صلاحیت کیفری مرتبط و در تشخیص آن کمک‌کننده باشد: یکی از جهت کشف جرم در جایی که به طور قطعی محل وقوع جرم مشخص نباشد. مکان توقیف داده و سامانه قرینه آشکاری برای کشف جرم است. دوم از جهت وقوع رفتار جرم. محل توقیف داده یا سامانه می‌تواند گویای محل صلاحیت دار دائمی یا موقتی ( نیابت قضایی یا احاله) برای رسیدگی به جرم باشد. سوم از جهت وضعیت داده یا سامانه نسبت به رفتار جرم که اگر داده یا سامانه به‌عنوان وسیله ارتکاب جرم بوده یا اینکه موضوع جرم یا تحصیل یافته از جرم ‌باشد، برحسب مورد می تواند نقش موثری در تشخیص صلاحیت ایفا نماید. مقاله حاضر با استفاده از منابع کتابخانه ای و بررسی رویه قضایی به شیوه توصیف و تحلیل کوشیده تا رابطه میان توقیف داده و سامانه را با صلاحیت کیفری امکان سنجی کند و سپس به این نتیجه رسیده که گرچه رابطه مستقیم با توقیف داده و صلاحیت کیفری وجود ندارد ولی به جهت چالش‌های عدیده صلاحیت در ارتباط با جرایم ارتکابی در فضای سایبر، توقیف داده می تواند به عنوان یک قرینه یا شاخص برای تثبیت صلاحیت کیفری به کار آید.

چکیده انگلیسی:

Seizure of data or system is the process of taking possession of information and computer tools related to the crime, whether they are the means of the crime or related to the crime or its subject, by the prosecuting authority., data or system arrest can be related to criminal jurisdiction in three ways and help in its detection: One is to detect the crime where the location of the crime is not definitely known. The location of the data seizure and the system is an obvious clue to the detection of the crime. Second, because of the occurrence of criminal behavior. The place of seizure of data or system can be indicative of the permanent or temporary competent place (judicial representation or referral) to deal with the crime.Third, in terms of the situation of the data or the system in relation to the conduct of the crime, if the data or the system is used as a means of committing a crime, or if it is the subject of a crime or learned from a crime, it can play an effective role in determining competence, depending on the case. The present article, by using library resources and judicial review,, and then came to the conclusion that although there is no direct relationship between data seizure and criminal jurisdiction. But due to the many jurisdictional challenges related to crimes committed in the cyberspace, data seizure can be used as a proof or indicator to establish criminal jurisdiction